نماز؛ آنچه بچه‌ها می‌بینند و می‌فهمند اما بزرگ‌ترها نمی‌دانند/ سیستم ارزش‌گذاری ناصحیح

حجت‌الاسلام مصطفی قاسمی، استاد مرکز تخصصی نماز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به اینکه سه سال است اساتید مرکز تخصصی نماز در حال تدریس شیوه‌های دعوت کودکان به نماز هستند، گفت: اساتید این مرکز دوره‌های مختلف روانشناسی، جامعه‌شناسی، پاسخگویی و ... را گذرانده‌ا‌ند.

وی در ادامه به بیان آسیب‌های رفتاری پدر و مادر که به نماز‌خوان شدن فرزندشان صدمه می‌زند پرداخت و عنوان کرد: وقتی که والدین نماز بی‌اهمیت می‌خوانند، یعنی نماز را آخر وقت می‌خوانند یا به مقدمات آن توجهی نمی‌کنند، موجب می‌شوند اهمیت نماز نزد کودکان هم کم جلوه کند.

این استاد دوره آموزش نیک(آموزش دعوت به نماز کودکان)، افزود: بچه‌ها نگاه می‌کنند و می‌بینند که مثلاً نماز والدین آنها قضا می‌شود و پدر و مادر نسبت به این مسئله حساسیت نشان نمی‌دهند و این مسائله را کنار سایر مسائل زندگی خود قرار می‌دهد. به عنوان مثال کودک وقتی در درس ریاضی خود نمره کمی می‌گیرد، واکنش والدین و معلمان به این مسئله چیست؟ و اگر در درس دینی نمره کمی بگیرد چه واکنشی را دریافت می‌کند؟ به این مسئله می‌گویند سیستم ارزش‌گذاری.

بچه‌ها مقایسه می‌کنند برای والدین درس ریاضی مهم‌ است یا دینی

وی تصریح کرد: بچه‌ها عکس‌العمل پدر و مادر را هنگامی که معلمان به آنها می‌گویند کودک شما حمد و سوره را بلد نیست یا در نماز جماعت شرکت نمی‌کند را با وقتی که به آنها گفته می‌شود نمره درس زبان کودک شما کم شده، مقایسه می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که درس دینی، نماز، قرآن و ... چندان اهمیت ندارد اما زبان، ریاضی و ... اهمیت دارند.

حجت‌الاسلام قاسمی به شرایطی اشاره کرد که در آن کودکان می‌بینند مادر و پدر برای نماز خود را آماده می‌کنند، سجاده پهن می‌کنند، عطر می‌زنند، سایر کارهای خود را رها می‌کنند، لباس مناسب می‌پوشند و ... یعنی درست همانگونه که ائمه(ع) رفتار می‌کردند، عمل می‌کنند آنوقت در ذهن آنها نماز جایگاه والایی پیدا می‌کند.

چگونه مهمانی می‌‌رویم؟ چگونه با خدا حرف می‌زنیم؟

وی ادامه داد: بچه‌ها مقایسه می‌‌کنند وقتی والدین می‌خواهند مهمانی یا عروسی بروند چگونه لباس می‌پوشند و وقتی می‌خواهند با خدا حرف بزنند چگونه رفتار می‌کنند و لباس می‌پوشند و نتیجه این مقایسه است که در ذهن آنها نهادینه می‌شود.

حجت‌الاسلام قاسمی یکی دیگر از مسائل مهم تأثیرگذار در دعوت کودکان به نماز را ترسیم نقش عظمت خداوند در زندگی خانواده عنوان کرد و گفت: بچه‌ها نگاه می‌کنند و می‌بینند خدایی که در نماز با او صحبت می‌کنند چه نقشی در زندگی آنها دارد. وقتی مثلاً پدر مشکلات زندگی را به خداوند نسبت می‌دهد مثلاً خداوند زلزله فرستاد، بلا فرستاد، جان فلانی را گرفت و ... نگاه و برداشت کودک نسبت به خدا منفی می‌‌شود.

همه خوبی‌ها از خداست اما ما برعکس این مطلب را در خانواده‌ها مطرح می‌کنیم

وی تصریح کرد: این در حالی است که ما حدیث داریم «هر عیب و نقصی هست از خودتان است و هر خیری است از جانب خداست». اما ما برخلاف این باور را در خانواده‌ها مطرح می‌کنیم. در صورتی که در بسیاری از آسیب‌ها و بلایا جامعه، مدیران، پدر و مادر و ... مقصر هستند. مشکلات یا از جانب خود فرد است که درست تلاش نکرده، یا والدین او تلاش نکرده‌‌اند، یا جامعه و مدیران جامعه عملکر درستی نداشته‌اند، یا اینکه از جانب خدا چیزی مقرر شده است. لذا باید این مسائل را از هم تفکیک کنیم و امتحان‌های الهی را برای بچه‌ها توضیح دهیم.

حجت‌الاسلام قاسمی در پاسخ به این سؤال که چگونه خداوند را به بچه‌ها معرفی کنیم؟ گفت: ما باید نعمت‌های خدای مهربان را برای بچه‌ها بازگو کنیم. مثلاً وقتی می‌خواهیم این مسئله را برای بچه‌های کوچک اجرا کنیم می‌گوییم: «کی به ما چشم داده، گوش داده، هوش داده؟» یا قبل از غذا به بچه‌ها می‌گوییم این غذا نعمت الهی است.

ذهنیتی خشن از خدا به بچه‌ها القا می‌کنیم

وی عنوان کرد: وقتی نام خدا فقط در ناخوشی‌ها ذکر می‌‌شود و در خوشی‌ها هیچ ذکری از خدا نمی‌شود، یا مثلاً وقتی به کودک گفته می‌شود که اگر دروغ بگویی می‌روی جهنم، یا خدا تو را می‌سوزاند، دروغ‌گو دشمن خداست و ... این کلمات بار منفی زیادی دارند و ذهنیتی خشن از خدا در ذهن بچه ایجاد می‌کند که خدا با کوچک‌ترین اشتباهی ما را در آتش می‌سوزاند با چنین ذهنیتی بچه هیچ رغبتی برای حرف زدن با خدا پیدا نمی‌کند.

این استاد مرکز تخصصی نماز خاطرنشان کرد: وقتی خدای خشن در ناخوداگاه بچه نقش بسته است، کودک مایل به برقراری ارتباط با این خدای خشن نیست. گویی که خدا فقط می‌خواهد مچ بگیرد به جای اینکه دست بگیرد یک چنین موجودی که ما به بچه‌ها می‌شناسانیم محبوبیت ندارد و وقتی بچه‌ها این مفاهیم را دریافت می‌کنند یواش یواش پایشان در هنگام عمل می‌لغزد.

وی تصریح کرد: والدین باید قبل از بچه‌دار شدن برای نمازخوان شدن فرزندانشان برنامه داشته باشند. نماز درست خواندن، انسان را نجات می‌دهد؛ نماز درست خواندن هم، فقط رکوع و سجده نیست اقامه نماز است. اقامه نماز متوقف در آن است که پدرها لقمه حلال سر سفره بیاورند و مادرها هم عفت بورزند. این است که گفته می‌شود نماز یعنی تمام دین. ما از نماز چیزهایی فراتر از رکوع و سجود می‌خواهیم و نماز است که باعث معراج انسان می‌شود.