ارائه سبکی نو در زندگی با فعالیت در حوزه‌های میان رشته‌ای
کانون خبرنگاران نبأ ــ در کارگاه «سبک و الگوی زیست مسلمانی برای جوان ایرانی» که در غرفه جهاد دانشگاهی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد برمایی به بررسی سه موضوع محوری در سبک زندگی پرداخت که فعالیت در حوزه‌های میان رشته‌ای یکی از آن‌ها است.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد برمایی، کارشناس فرهنگی مذهبی و مدرس دانشگاه در «کارگاه سبک و الگوی زیست مسلمانی برای جوان ایرانی» که چهارشنبه، 9 خردادبه همت خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) در محل غرفه جهاد دانشگاهی واقع در بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در مصلی امام خمینی(ره) با حضور دانشجویان و فعالان در عرصه رسانه و دین برگزار شد؛ به بیان عوامل مهم و راهبردی برای رسیدن به سبکی درست از زندگی پرداخت و گفت: حوزه‌های تخصصی و میان رشته‌ای، خانواده و ازدواج و همچنین توسعه فردی از عوامل مهم در این امر است.
دانش در سبک زندگی، بر اساس متون میان رشته‌ای باشد
برمایی با بیان اینکه بیش از 50 سال در دنیا و حدود 15 سال است که در ایران به صورت جدی به مباحث میان رشته‌ای روی آورده شده است، به کارایی این دروس در حوزه‌های مختلف مثل علم ژنتیک و دین پرداخت و گفت: چند سال است که در دانشگاه شهید بهشتی در این حوزه فعالیت میشود و دانشجوها به دنبال سرنخ هایی از ژنتیک در آیات و روایات هستند، نه برای اثبات درست یا نادرست بودن آن، بلکه برای انجام کارهای آزمایشگاهی و تجربی روی آیات و روایات و به نوعی اکتشافات محتوایی.
وی افزود: این موضوع در حیطه علوم انسانی هم مطرح میشود؛ به ویژه در حوزه دین و روان شناسی؛ چرا که این دو رشته برکات و اشتراکات زیادی باهم دارند؛ از طرفی مقام معظم رهبری نیز تأکیداتی بر تولیدات تجربی علوم انسانی دارند که متأسفانه هنوز افراط و تفریط هایی در این زمینه وجود دارد و کسی حاضر نیست بدون تعصب به دین یا علم از تمام تجربه‌های روان‌شناسانه در دنیا برای از بین بردن یک خلق بد مثل حسد در جامعه استفاده کند.
بومی سازی علوم انسانی، تنها از طریق دانش‌های میان رشته‌ای
برمایی با عنوان اینکه یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری، بومی سازی علوم انسانی است، گفت: این یعنی کار میان رشته‌ای کردن، چرا که ما نمی‌توانیم از روانشناسی 400 سال پیش به راحتی بگذریم و از طرفی هم نمی‌توانیم آن را به طور کامل بپذیریم. علاوه بر این انجام کارهای میان رشته‌ای سخت است چرا که نه تنها در هر دو حوزه باید علم بدست آورد، بلکه باید تجربه‌های آزمایشی را هم جمع آوری و پیاده‌سازی کرد.
دریافت‌های دینی ما کامل نیست
این مدرس مباحث راونشناختی با بیان این که در 100 سال اخیر بر روی سرفصل‌های دینی کار تجربی صورت نگرفته و از طرفی دریافت‌های دینی ما به میزان کامل نیست، به لزوم همراهی دین و روان شناسی تأکید کرد و گفت: برای مثال در قرآن کریم داریم که هرکس بر اساس «شاکله» خودش رفتار می کند. بر اساس نتایج علمی حتی شبیه ترین دوقلوها هم 7 درصد تفاوت شخصیتی دارند. اگر شاکله را به معنای شخصیت در نظر بگیریم، این یعنی میزان کیفیت برداشت‌ها و اعمال ما نسبت به یک موضوع باهم متفاوت است؛ پس جنس نسخه‌های تربیت مبتنی بر شخصیت‌ها هم باید متفاوت باشد که متأسفانه این مسئله را در تربیت و آموزش در کشور رعایت نمی‌کنیم و یک نسخه را برای همه افراد تجویز میکنیم؛ حال ما در قرآن شاکله را داریم و در علم روانشناسی هم اعتبارات مختلفی مثل خلق و ... وجود دارد؛ این مبانی را چگونه باید منطبق کرد تا روشی تربیتی ارائه کنیم؟ از طریق دانش‌های میان رشته‌ای.
وی این نکته را نیز خطاب به اهالی خبر عنوان کرد که جامعه علوم انسانی، دانشگاهی و حوزوی را تشویق و وادار کنید که کارهای میان رشته‌ای کنند؛ چرا که در آیات و روایات بسیاری هم بر این موضوع تأکید شده است؛ این فعالیت ها هر قدر میان رشته‌ای تر باشند، کاربردی‌تر خواهند بود.
خانواده، دومین مسئله مهم در سبک زندگی
حجت‌الاسلام برمایی در بیان دومین موضوع مهم در داشتن سبکی درست برای زندگی، خانواده و رویکرد آن در حوزه ازدواج جوانان را بررسی کرد و گفت: خانواده‌ها در حیطه ازدواج جوانان نسخه‌های اشتباهی ارائه می‌دهند و علت آن عدم تجربه‌محوری است.
وی بیشترین آمار طلاق در ایران را مختص به اولین سال زندگی دانست و گفت: علت این مسئله عدم شناخت کافی، عدم داشتن مهارت، اراده برای تغییر طرف مقابل و...است که سر منشأ آن به دوران قبل از ازدواج و آشنایی برمی‌گردد.
برمایی در ادامه سخنانش، بررسی ابعاد مختلف خانواده را به عنوان موضوع مهمی در سبک زندگی عنوان کرد و گفت: به دلیل اینکه ما در حیطه ازدواج و تشکیل خانواده، تجربه محور نیستیم و کار تجربی نکردیم، نه مبانی اسلامی را به طور کامل رعایت کرده ایم و نه ایرانی را؛ برای همین است که نسخه‌های اشتباهی را برای ازدواج جوانان تجویز میکنیم.
برای مثال دین اسلام در مورد ازدواج تأکید بر عقد دارد اما موضوع نامزدی را قبول ندارد، اما می‌بینیم که اگر جوانان در همان مرحله اول عقد دائم کنند و بعد از گذشت زمان متوجه عدم تناسب شوند، ازدواج مجدد برایشان بسیار سخت میشود چرا که در جامعه ما نگاه به چنین افرادی، همان نگاه به افراد مطلقه است؛ از طرفی در نامزدی صحبت از آشنایی است اما موضوع عقد مطرح نمی‌شود؛ برای همین بهترین راه، محرمیت با شرایط است.
ازدواج جوانان موضوعی در حوزه دین و روانشناسی است، از طرفی چون کار میان رشته ای مناسبی هم صورت نگرفته، جوانان دچار برخی مشکلات می‌شوند؛ چرا که در کارگاه های روان شناختی ازدواج، بیشتر راجع به تمایل و انگیزه ازدواج صحبت میشود و جوانان با شنیدن برخی تکنیک‌های روان شناختی می‌ترسند چرا که تکنیک‌ها تجربه‌محور است و تجربه هم کلا ترس دارد! از طرفی دین مدام جوانان را به ازدواج ترغیب می‌کند و تأکید دارد که جوانان زودتر ازدواج کنند. خب، چطور میشود این ها را با هم منطبق کرد؟ اینجاست که ضرورت کارکرد رشته های جدید در فضای میان رشته ای مطرح میشود.
دانش سبک زندگی باید بر اساس متدهای میان رشته ای باشد، یک طرف این رشته دین است که ابر معناست و یک طرف هم علم.
نامزدی؛ مختص فرهنگ ایران
این کارشناس فرهنگی مذهبی با عنوان اینکه در دین اسلام مسئله نامزدی وجود ندارد ولی نامزدی در فرهنگ کهن ایرانی نهادینه شده است، اظهار کرد: نامزدی در داستان‌های کهن ایرانی مفهوم دلبستگی، خاطرخواهی و نشان هم بودن را دارد.
امروزه خانواده‌های مذهبی در زمینه آشنایی جوانان قبل از ازدواج دچار مشکلاتی شده‌اند؛ چرا که به اسم نامزدی به مدت یک سال جوانان را به عقد هم در می‌آورند اما آنان در معاشرت با هم محدودیت دارند در عین اینکه زن و شوهر هستند؛ این سبک زندگی نه اسلامی است و نه ایرانی!
وی ادامه داد: باید دوره نامزدی را که دوره‌ای ایرانی است با اسلام منطبق کنیم؛ پس نامزدی با محرمیت موقت در حد 3 تا 6 ماه با کسی که حدود 60 تا 70 درصد با ما هم‌خوانی دارد نسخه خوبی است؛ البته نباید با هر کسی به سرعت محرم شد. از طرفی هم نباید بگذاریم در دوره آشنایی اسم دختر و پسر سر زبان‌ها بیفتد و برای همین است که سفارش شده که خواستگاری پنهانی باشد.
ازدواج سفید؛ محرمیت بدون نامزدی
برمایی با اشاره به اینکه اگر محرمیت را به نامزد اضافه نکنیم، ازدواج سفید رخ می‌دهد، گفت: ازدواج سفید در ایران هیچ چارچوبی ندارد در صورتیکه در اروپا دارای چارچوب مشخصی است. برای همین است که نامزدی در فرهنگ ایران برای حفاظت از خانواده بوده است و اضافه کردن قید محرمیت موقت، آن را از آسیب ازدواج سفید مصون نگه می‌دارد.
برمایی افزود: با تمام این تفاسیر وقتی از نامزدی صحبت میکنیم برخی اعتراض می‌کنند که فرهنگ غربی را ترویج می‌دهید در صورتیکه نامزدی فرهنگی کاملا ایرانی است.
سومین مؤلفه در سبک زندگی؛ توسعه فردی
این کارشناس فرهنگی مذهبی با بیان حدیثی از امام صادق(ع) که می‌فرماید: هر انسانی 4 مسیر از خودش رسم کند و با برنامه‌ریزی خودش را در این چهار مسیر رشد دهد «من و خودم، من و خدا، من و خلق، من و خلقت» گفت: از میان این چهار حیطه، توسعه نفس و فردیت از مهم‌ترین و اولویت دارترین موضوع‌های دین و روانشناسی است.
برمایی ادامه داد: در این فرآیند اخلاق حائز اهمیت بسیاری است چرا که خداوند تمام خدماتش به خلقت را در حوزه اخلاق تمام کرده است. البته توسعه فردیت به معنای خود شیفتگی و انسان‌محوری نیست، بلکه ملاک باید انسانیت محوری باشد؛ پس باید تلاش کنیم تا در حوزه عزت نفس و رشد و تعالی فردی سرمایه‌گذاری کنیم.
وی در انتهای سخنانش توسعه فردی و اخلاق که از مهم ترین ملاک ها در توسعه فردی است را از شاخصه های مهم در سبک زندگی جوانان عنوان کرد و ادامه داد: اگر قصد داریم کانون‌هایی برای ترویج در حوزه قرآن داشته باشیم، کانون‌های رشد و تعالی فردی راه بیندازیم؛ هیچ کدام از ما، برای خودمان تلاش نمی‌کنیم، عمده روحانی‌ها، مطالعه می‌کنند که پای منبر بروند، دانشجوها مطالعه می‌کنند که واحدهای درسیشان را پاس کنند و ... و این یک ایراد بزرگ است.
گزارش ایکنا حاکی است، در این کارگاه مباحثی در خصوص الگویی مناسب برای همسرگزینی در سبک زندگی جوان ایرانی مطرح شد؛ که با سرفصلی جداگانه متعاقبا منتشر خواهد شد.
