چرا حوادث قبل از وقوع در «لوح محفوظ» ثبت می‌شود
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ یک استاد تفسیر قرآن با اشاره به آیه ۲۲ سوره حدید گفت: تقدیر و حوادث قبل از آنکه به وقوع بپیوندد در مجموعه‌ای ثبت شده است، اگر انسان بداند آنچه که برایش اتفاق افتاده است از قبل مشخص بوده چه خوب و یا بد از آنها خوشحال یا ناراحت نمی‌شود، در این صورت از داشته‌ها مغرور و از نداشته‌ها ناراحت نخواهد شد.
به گزارش ایکنا از همدان، حسین ثروتی، پژوهشگر و استاد تفسیر قرآن روز گذشته، 16 اردیبهشت‌ماه در پنجمین جلسه تفسیر سوره حدید که به همت این خبرگزاری برگزار شد، با اشاره به آیه 15 این سوره «فَالْيَوْمَ لَا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ وَلَا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ مَأْوَاكُمُ النَّارُ ۖ هِيَ مَوْلَاكُمْ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ؛ پس امروز (بر نجات هیچ یک) از شما منافقان و کافران فدیه و عوض نپذیرند، همه منزلگاهتان آتش دوزخ است و آن آتش شما را سزاوارتر است و بسیار به بد منزلی باز می‌گردید.» اظهار کرد: مولی از ریشه «ولایت» می‌آید، ارتباط بسیار نزدیک را مولی می‌گویند، که در این آیه آتش را سرپرست(مولا) منافقان و کافران معرفی می‌کند.
ثروتی با اشاره به آیه 16 سوره حدید نیز بیان کرد: در این آیه از مؤمنان خاشع سخن به میان آورده شده است، این خشوع به این معناست که مؤمنان طلبکار نیستند و به واسطه ایمان خود از خداوند طلبی ندارند «أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ آیا نوبت آن نرسید که گرویدگان دلهاشان به یاد خدا خاشع گردد و به آنچه از حق نازل شد بذل توجه کنند و مانند کسانی که پیش از این برایشان کتاب آسمانی آمد نباشند که دوره طولانی بر آنها گذشت و دلهاشان رنگ قساوت گرفت و بسیاری فاسق و نابکار شدند؟»، فسق نیز در اینجا منظور خارج شدن از دستورات خداوند است.
از آخرت غافل شده‌ایم
وی با تأکید بر اینکه تقریباً دو سوم آیات قرآن مربوط به مسئله معاد و قیامت است، یادآور شد: در آیه 16 این سوره خداوند از زنده شدن زمین پس از مرگش سخن می‌گوید که اشاره به قیامت و مسئله معاد دارد، «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا بدانید که خداست که زمین را پس از مرگ(خزان) زنده می‌گرداند» هر انسانی روزی از این دنیا می‌رود اگر حتی احتمال بدهیم که قیامتی وجود دارد باید زندگی‌مان با شرایطی که در حال حاضر داریم تفاوت زیادی داشته باشد.
وی با ذکر مثالی توضیح داد: اگر به‌طور مثال اخبار سراسری اعلام کند که امشب حوالی ساعتی در شهر زلزله می‌آید همه مردم به این خبر احتمالی توجه ویژه کرده و حتماً شب را بیرون از منزل می‌گذرانند و موارد احتیاطی را رعایت می‌کنند حتی زمانی‌که احتمال زلزله را اطلاع‌رسانی کنند بازهم مردم احتیاط می‌کنند اما متاأسفانه با اینکه قرآن گفته است که قطعاً پس از مرگ زنده می‌شویم زندگی‌های ما بویی از یقین داشتن به این مسئله را ندارد و سخن تعداد کثیری از پیامبران که همگی از قیامت گفته‌اند و اینکه هر ذره از خیر و بدی محاسبه می‌شود را نادیده می‌گیریم.
این استاد تفسیر با اشاره به آیه 18 سوره حدید «إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ همانا مردان و زنانی که در راه خدا (به فقیران) صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند احسان آنها را چندین برابر سازند و پاداش با لطف و کرامت نیز خواهند داشت.» اظهار کرد: وقتی به کسی می‌خواهیم پولی را قرض دهیم آیا در واقعا به این مسئله اعتقاد داریم که خداوند آنچه را که قرض می‌دهیم چند برابر می‌کند؟ آنقدر که به بانک‌ها و غیر خدا اطمینان داریم به خدا اعتماد نداریم.
ثروتی با بیان اینکه در آیه 19 سوره حدید خداوند می‌فرماید «وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُولَٰئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ ۖ وَالشُّهَدَاءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَنُورُهُمْ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ و آنان که به خدا و رسولانش ایمان آوردند به حقیقت راستگویان عالمند و برایشان نزد خدا اجر شهیدان است، پاداش اعمال و نور ایمانشان را(در بهشت) می‌یابند و آنان که کافر شده و آیات ما را تکذیب کردند آنها اهل آتش دوزخند.» کسانی که به خدا ایمان آورده‌اند اینان راست می‌گویند، توضیح داد: تنها علم به وجود خدا کافی نیست، ایمان مسئله‌ای است که حتما در افرادی که به ظاهر مسلمان هستند وجود ندارد و به دنبال آن افراد مومن سخن راست می‌گویند.
وی ادامه داد: در آیه بعدی «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ» خداوند می‌فرماید همانا زندگی دنیا بدون در نظر گرفتن آخرت بازیچه‌ای است، بازی بودن دنیا را در این بیت باباطاهر می‌توان دریافت « به قبرستان گذر کردم کم وبیش/ بدیدم قبر دولتمند و درویش/ نه درویش بی‌کفن در خاک رفته/ نه دولتمند برده یک کفن بیش».
«فخرفروشی» حیله دنیا برای غفلت از آخرت است
ثروتی با اشاره به حدیثی از امام علی(ع) یادآور شد: دنیا جایی است که جدی‌هایش شوخی است، در آیه‌ای که اشاره شد دنیا را «تَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ» معرفی کرده است، یعنی منزل یکی در بالای شهر است منزل یکی پایین شهر، پدر یکی رئیس است پدر دیگری کارگر و انسان‌ها در چنین مورادی به همدیگر فخر می‌فروشند.
وی افزود: در ادامه آیه 20 سوره حدید خداوند می‌گوید «مَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ در مثل مانند بارانی است که گیاهی در پی آن از زمین بروید که برزگران(یا کفار دنیاپرست) را به شگفت آرد و سپس بنگری که زرد و خشک شود و بپوسد. و در عالم آخرت(دنیا‌طلبان را) عذاب سخت جهنم و(مؤمنان را) آمرزش و خشنودی حق نصیب است. و باری، بدانید که زندگانی دنیا جز متاع فریب و غرور چیزی نیست.» «کفار» در این آیه به معنای کشاورزان است نه کافران، کافر از ریشه کَفَرَ می‌آید و به معنای پوشاندن است، مثال دنیا همچون گل زیبایی است که پس از مدت کوتاهی پژمرده شده و از بین می‌رود.
ثروتی با اشاره به اینکه قرآن دنیا را کالایی می‌داند که موجب غرور انسان می‌شود، ابراز کرد: این سخن را خالق دنیا می‌گوید، اگر انسان این مسئله را بداند سبک زندگی‌اش تغییر می‌کند.
وی هم‌چنین با اشاره به آیه 68 سوره آل عمران که می‌فرماید «إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ در حقيقت نزديكترين مردم به ابراهيم همان كسانى هستند كه او را پيروى كرده‌اند» تصریح کرد: نزدیک‌ترین فرد به پیامبر خدا کسی است که از او پیروی می‌کند اینکه دم از علی(ع) بزنیم اما دنیا در منظر ما همانند حضرت(ع) که فرمودند «دنیای شما بی‌ارزش‌تر از آب بینی بز است» نباشد پیرو راستین امیرالمؤمنین(ع) نخواهیم بود.
وی با اشاره به آیه 21 سوره حدید «سابِقُوا إِلي مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيمِ به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده اند آماده شده است، این فضل خداوند است که به هر کس بخواهد می‌دهد و خداوند صاحب فضل عظیم است!» بیان کرد: در این آیه خداوند به انسان‌ها می‌گوید به سوی آمرزش خدا سبقت بگیرید، این سوال ایجاد می‌شود که آمرزش چیست که انسان باید به سمت آن بشتابد؟
وی با بیان اینکه منظور از این سبقت گرفتن، شتافتن به سوی اسباب رحمت خداوند است، افزود: پهنای این مغفرت در ادامه آیه اشاره شده است که همچون وسعت زمین و آسمان است، واژه «عرض» که در این آیه آمده است همان عرض و طول جغرافیایی است و وسعت این بهشت عرضی به پهنای آسمان و زمین دارد و طولی بزرگ‌تر.
تقدیر و حوادث قبل از آنکه به وقوع بپیوندد در مجموعه‌ای ثبت شده است
ثروتی یادآور شد: اینکه خداوند بندگانی را به بهشت می‌برد دلیل بر استحقاق آن بنده نیست بلکه این نعمت از فضل خداوند است، اما بزرگی فضل خدا نیز به این معنی نیست که اگر این فضل نصیب انسانی نشد طلبکار باشد بلکه لازم است به خود رجوع کند و منشأ را در خود بیابد.
این استاد تفسیر با اشاره به آیه 22 سوره حدید «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ هر رنج و مصیبتی که در زمین یا در نفس خویش به شما رسد همه در کتاب پیش از آنکه همه را (در دنیا) ایجاد کنیم ثبت است و البته این کار بر خدا آسان است.» اظهار کرد: در زبان محاوره «مصیبت» به اتفاق تلخ گفته می‌شود اما در زبان عربی مصیبت به معنای اتفاق است، تقدیر و حوادث قبل از آنکه به وقوع بپوندد در مجموعه‌ای ثبت شده است، فایده این ثبت شدن را خداوند در آیه بعدی بیان می‌کند.
وی ادامه داد: در آیه 23 این سوره خداوند می‌فرماید «لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَىٰ مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید، و خدا دوستدار هیچ متکبر خودستایی نیست.» اگر انسان بداند آنچه که برایش اتفاق افتاده است از قبل مشخص بوده چه خوب و یا بد از آنها خوشحال یا ناراحت نمی‌شود، در این صورت در دنیا از آنچه که به دست می‌آوریم خوشحال نمی شویم و از آنچه هم که از دست می‌دهیم ناراحت نخواهیم شد.
ثروتی یادآور شد: این مسئله در صورتی محقق می‌شود که در اتفاقاتی که برای انسان رخ می‌دهد خود مقصر نباشد، تمام اصول را رعایت کند اما مصیبت بدی برایش پیش بیاید، به طور مثال مال‌اش را در نهایت امنیت نگه داشته اما دزدی آن را برده است. این اتفاق از قبل قرار بوده که پیش بیاید. اگر این تفکر را در خود تقویت کنیم حتی اگر پول، همسر رو یا شغل نداشته باشیم احساس آرامش خواهیم داشت و مدام به خاطر نداشته‌ها خودمان را درگیر نخواهیم کرد.
وی در آخر با قرائت شعری از حافظ عنوان کرد: «چو قسمت ازلی بی حضور ما کردند/ گر اندکی نه به وفق رضاست خرده مگیر».
انتهای پیام
