قدر، شب احیای خویش با دم مسیحایی دعا است/ قدر خویش را بشناسیم

به گزارش ایکنا از همدان، در تمام سال، ماهی به عظمت ماه پربرکت رمضان وجود ندارد، رمضان ماهی است که خداوند آن را جهت اهدای بالاترین هدیه خود به جهان بشریت، یعنی «قرآن مجید» برگزیده است.
انسان‌هایی که قدر زمان و فرصت‌های زندگی را می‌دانند هیچ موقعیتی را بیهوده و به‌واسطه کاهلی یا بی‌توجهی از دست نمی‌دهند، چنین افرادی قدر و ارزش شب‌های قدر را نیز دانسته و برای کسب خیرات و برکات این فرصت معنوی تلاش می‌کنند.
شب‏‌های قدر، اوج پر گشودن در فضای نیایش و بندگی، و نهایت شکوفایی رحمت الهی بر بندگان است، قدر شب احیای خویش با دم مسیحایی دعا است و شبی است که برای آنکه تقدیر خویش را رقم بزنی و خویشتن جدید خود را با قلم توبه و جوهر اشک ترسیم کنی باید قدر خویش را بشناسی و از لحظه‌لحظه آن در فضای نیایش و بندگی و عبادت نهایت استفاده را بکنی.
شب قدر به این دلیل قدر نامیده شده که همه مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود، شاهد آن نیز این آیات سوره دخان است: «ما این کتاب مبین را در شبی پربرکت نازل کردیم و همواره انذار کننده بوده‌ایم. در آن شب که هر امری بر اساس حکمت خداوند تنظیم و تعیین می‌شود».

نزول قرآن در «شب قدر»
قرآن با تمام قدر و منزلتش در چنین شب‌هایی به قلب مطهر رسول اسلام(ص) نازل‌شده است و از آنجا که قرآن، یک کتاب سرنوشت‌ساز است و خط سعادت، خوشبختی و هدایت انسان‌ها در آن مشخص‌شده است، باید در شب قدر(شب تعیین سرنوشت‌ها) نازل شود تا همه با تدبر بیشتر درآیات وحیانی آن، در مسیر سعادت و قرب الهی گام برداریم.
شب قدر بهتر از هزار ماه‏ است؛ لیلة القدر خیر من الف شهر». بهتر بودن این شب از هزار ماه به خاطر ارزش عبادت و احیای آن شب است، و روایات فضیلت لیلة القدر و فضیلت عبادت آن، که در کتب شیعه‏ و اهل سنت فراوان است این معنی را کاملاً تأیید می‏‌کند.
علاوه‌بر این، نزول قرآن در این شب، و نزول برکات و رحمت الهی در آن سبب می‏‌شود که از هزار ماه برتر و بالاتر باشد.

«شب قدر» شب امضای مقدرات و شب آمرزش گناهان
شب قدر شبی که مقدرات یک سال انسان‌بر حسب شایستگی‏‌ها و لیاقت‌هایش تعیین می‏‌شود، رسول مکرم اسلام (ص) در این زمینه فرمودند: «خداوند به امت من شب قدر را بخشیده و هیچ‌یک از امت‌های پیشین، از این موهبت برخوردار نبوده‌اند.» بر این اساس هر شخص در طول سال می‌تواند تقدیری در شب قدر برای خود رقم بزند، تقدیری که متناسب با طاعت و عبادت و دلدادگی او به درگاه باری‌تعالی رقم می‌خورد.
ماه رمضان ماه رحمت است، ماه مغفرت و آمرزش‏ است؛ چراکه دریای لطف و بخشش پروردگار در این ماه موّاج است، لیکن باید دانست در شب قدر به تعداد همه‌ کسانی که در این ماه مورد بخشش قرارگرفته‌اند بخشوده خواهند شد.
در شب‌ قدر که برتر از هزار ماه است، جلوه‌ای روشن از مهربانی و رأفت بی‌انتهای خدای متعال است، زیرا حضرت حق همیشه برای بخشیدن بندگان خویش از هر بهانه‌ای استفاده می‌کند. چنانکه آمدن ماه مبارک رمضان برای همه ما فرصت آمرزش است و صد البته رسیدن به شب‌های قدر نور علی نور دیگری برای ماست که از این شرایط برای توبه، ترک معصیت و قرب الهی بهره ببریم و به سمت خدا برگردیم.
در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «هرکس شب قدر را احیا دارد، گناهان‏ او آمرزیده شود، هرچند زیاد باشد» لذا به بیان مرحوم «علّامه مجلسی»؛ بهترین اعمال در این شب‏ها طلب آمرزش گناهان‏ و دعا برای امور دنیوی و اخروی است، هم برای خود و هم برای پدر و مادر و خویشان و برادران مؤمن؛ چه زنده باشند و چه از دنیا رفته باشند.

نزول ملائکه در «شب قدر»
فرشتگان‏ در این شب مخصوص، با رحمت الهی فرود می‏‌آیند؛ فرشتگانی که در شب قدر نازل می‏‌شوند و مأمور ابلاغ مقدرات الهی در طول یک سال هستند، مقدراتی که برحسب شایستگی‌ها و لیاقت‌ها و اعمال هر کس تعیین می‌شود؛ نه بدون حساب و شکل اجباری، «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فیها بِاذْنِ رَبِّهِم مَنْ کُلِّ امْر؛ فرشتگان و «روح» در آن شب به اذن پروردگارشان برای (تقدیر) هر کاری نازل می‌شوند »خداوند با تمام قدرتی که بر هر کار دارد، تدبیر امور این جهان را در میان فرشتگان‏ تقسیم کرده و برای هر گروه وظیفه و مأموریتی قائل شده است.

فضیلت «شب قدر» از دیدگاه امام صادق(ع)
امام صادق(ع) قلب ماه رمضان و آغاز سال یعنی حسابرسی اعمال را «لیلة القدرمی دانند، ایشان فلسفه روزه‌داری را بر اساس احادیثشان دوری از خواهش‌های نفسانی، پاکی دل، اعضا و جوارح، شکرگزاری از نعمت‌های خداوند، خشوع در برابر درگاه الهی، از بین رفتن شهوات و زیادشدن حسنات به شمار می‌آورند و می‌فرمایند:«آنگاه‌که روزه می‌گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‌دار باشند (یعنی از گناهان پرهیز کند).
از امام صادق (ع) در کتاب «من لا یحضره الفقیه» نقل‌شده است:« هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پی‌درپی را برایش محسوب می‌کند» و «هر کس یک روز ماه رمضان را بدون عذر بخورد، روح ایمان از او جدا می‌شود».
امام صادق (ع) تأکید ویژه‌ای در ماه رمضان بر افطاری دادن و صله‌رحم در منزل آشنایان دارند، در کتاب «محاسن» به نقل از ایشان آمده است: افطاری خوردن در منزل برادر مسلمانت، برتر از هفتاد روز روزه تو است.
ایشان همچنین می‌فرمودند: «کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نگردد، مگر آن‌که در عرفه حاضر شود»
امام صادق (ع) در روایات مختلف درباره لیلة القدر صحبت کرده و احادیث فراوانی در این رابطه دارند، ایشان قلب ماه رمضان و آغاز سال (حساب اعمال) را لیلة القدر دانسته‌اند و در حدیث دیگری فرمودند که برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می‌شود و تصویب آن در بیست و یکم و تنفیذش در شب بیست و سوم.
ایشان در حدیث دیگری فرمودند:«چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود:کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آن‌ها شب قدر نباشد بهتر است»

اعمال «شب‌‏های قدر»
اعمال شب‏‌های قدر بر دو قسم است یک قسم آن مشترک میان هر سه شب است و قسم دیگر اعمالی است که مخصوص هر یک از این سه شب هست.
غسل «شب قدر»
مرحوم «علّامه مجلسی» فرموده: بهتر است غسلِ شب‏‌های قدر را مقارن غروب آفتاب انجام دهند که نماز مغرب را با غسل بخوانند.
نماز ۲ رکعتی «شب قدر»
در شب قدر دو رکعت نماز بخواند؛ که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره «قُل هُوَ اللَّه» را تلاوت کند و بعد از پایان نماز، هفتاد مرتبه بگوید:اسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ الَیْهِ‏. در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است: کسی که این عمل را بجا آورد، از جای خویش برنخیزد مگر این‏که خداوند متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد و خداوند فرشتگان را مأمور می‌کند تا سال آینده برای وی حسنات بنویسند ...
دعای گشایش قرآن
امام باقر علیه‌السلام درباره عمل دیگر این شب فرمود: قرآن را بگشاید و در برابر خود قرار دهد و بگوید: «اللَّهُمَّ انّی‏ اسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَما فیهِ...؛ خدایا از تو خواهم به حق کتاب فرستاده شده‏ات و آنچه در آن است... سپس حاجت خود را از خدا بخواهد.
قرآن به سر گرفتن و خداوند متعال را به ۱۴ معصوم سوگند دادن
ازجمله اعمال شب قدر؛ مراسم قرآن به سر گرفتن است، به فرموده امام صادق علیه‌السلام: قرآن مجید را بر سر بگذارد و بگوید: «اللَّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ، وَ بِحَقِّ مَنْ ارْسَلْتَهُ بِهِ...؛خدایا به حق این قرآن و به حق آن‏کس که او را بدین قرآن فرستادی ...»آنگاه ۱۰ مرتبه بگوید: بِکَ یا اللَّهُ‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله‏ و ده مرتبه‏ بعَلِیٍّ علیه‌السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِفاطِمَةَ علیها السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِالْحَسَنِ علیه‌السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِالْحُسَیْنِ علیه السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی‏ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام‏ و ۱۰ مرتبه‏ بِالْحُجَّةِ علیه السلام‏؛ در پایان هر حاجتی که دارد از خداوند طلب کند و در تمام این اذکار، نهایت حضور قلب و توجّه به درگاه خدا را حفظ کند. البته بهتر است اگر می‏خواهند توسّل گرفته، یا ذکر مصیبتی کنند قبل یا بعد از دعا باشد و دعا را قطع نکنند.
زیارت امام حسین(ع)
به فرموده علّامه مجلسی، زیارت امام حسین علیه السلام در هر یکی از این سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان، مستحبّ مؤکّد است.
احیا داشتن «شب‏‌های قدر»
یعنی این شب را تا صبح بیدار باشد و با عبادت و دعا و تلاوت قرآن و جلسات سخنرانی دینی و پرسش و پاسخ‏های مذهبی و یا مطالعه کتاب‏های تفسیر و عقاید و مواعظ سپری کند.
در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است: هر کس شب قدر را احیا دارد، گناهان او آمرزیده شود، هرچند زیاد باشد.
نماز صد رکعتی «شب قدر»
شایسته است صد رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) که فضیلت بسیار دارد و افضل آن است که اگر توانایی داشته باشد، در هر رکعت بعد از حمد، ۱۰ مرتبه سوره قل هو اللَّه را بخواند.
قرائت دعایی از امام زین العابدین(ع)
مرحوم «شیخ کفعمی» در «مصباح» نقل کرده است که امام زین العابدین علیه السلام این دعا را در شب‏های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم در حالت ایستاده و نشسته و در رکوع و سجود می‏خواندند:«اللَّهُمَّ انّی‏ امْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً، لا امْلِکُ لِنَفْسی‏ نَفْعاً وَلا ضَرّاً...؛خدایا من شام کردم در حالی که بنده خواری هستم که مالک سود و زیانی برای خویش نیستم‏».
انتهای پیام