دولت حوزه‌های علمیه را برای آموزش فقه بازار به کمک بطلبد/ علل «تدلیس» در معاملات
گروه اقتصاد ــ استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد اظهار کرد: بسیاری از مشکلات فقهی که در بازار رخ میدهد به این دلیل است که عواقب تدلیس در معامله و سایر احکام فقهی مربوطه را به بازاریان یاد ندادهایم بنابراین دولت باید حوزه‌های علمیه را به کمک بطلبد تا این مشکلات کمتر شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مبشری‌عارف، کارشناس اقتصاد اسلامی و استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره اهمیت دخالت اصناف و بازاریان در تبلیغ و ترویج مکاسب و فقه بازار و همچنین نقش دولت در این زمینه پرداخت و گفت: یکی از مسائل مهمی که در فقه باید به آن پرداخته شود و سابقه دیرینه‌ای هم در تاریخ اسلام دارد برگزاری کلاس‌های آموزش احکام فقی در بازار است. اگر هم دقت داشته باشیم متوجه خواهیم شد که در بسیاری از شهرهای بزرگ و کلانشهرها در وسط بازار، یک حوزه علمیه وجود دارد و یکی از دلایل اصلی اینکار این بود که بازاریان مستقیماً با حوزه‌های علمیه در ارتباط باشند.
لزوم یادگری خیارات معامله
وی با اشاره به اهمیت آموزش و یادگیری احکام فقهی قبل از ورود به بازار ادامه داد: همچنین حوزویان موظف بودند که باید کلاسهایی تحت عنوان مکاسب برای بازاریان ارائه داده و به آنها تعلیم دهند. در روایات هم آمده است که هرکسی وارد تجارت بشود باید احکام ربا و سایر احکام فقهی تجارت را یاد گیرد. این مورد از روایات صحیح و مسلم است.
این استاد فقه الاقتصاد یادآور شد: نکته دیگری که اهمیت بسیاری دارد این است که اگر کسی مسائل فقهی بازار همانند ربا، رشوه، شروط معامله، شروط لازم برای خرید و فروش معامله، مکروهات معامله، حکم چانه زدن، نحوه برخورد با خانم، آقا، بچه نابالغ، حکم فروش جنس تاریخ مصرف گذشته و ... را یاد گرفت سپس وارد بازار شود دیگر با مشکلاتی همانند رعایت مسئل فقهی در معاملات مواجه نخواهد شد. از سوی دیگر لازم است خیارات مختلف همانند خیار شرط را یاد بگیرد.
لزوم همکاری دولت و حوزه‌های علمیه برای آموزش فقهی به بازاریان
مبشری عارف تأکید کرد: اگر افراد ملزم به حضور در کلاس‌های فقه بازار شوند نتیجهاش این خواهد شد که هم خود اینها از گرانفروشی، کم فروشی و بیتوجهی به موضوعات فقهی که ممکن است نسبت به آن جهل داشته باشند دوری خواهند کرد و هم اینکه میتوانند با مستحبات آشنا شوند و آنها را در امور تجاری در بازار مورد توجه قرار دهند.
وی درباره نقش حاکمیت و دولت در این زمینه اظهار کرد: به نظرم باید در مورد این مسئله، تعاملی بین دولت و حوزه‌های علمیه وجود داشته باشد. در واقع لازم است درخواستی از دولت نسبت به حوزه‌های علمیه ارائه شود تا دروس مربوط به فقه بازار را تدریس کنند. چراکه آنها در این زمینه دارای تخصص هستند و میتوان متخصصین حوزه علمیه را به استخدام درآورد تا به تدریس این مسائل بپردازند.
دلایل پدید آمدن مشکلات فقهی در بازار
این کارشناس اقتصاد اسلامی ادامه داد: دولتها باید از حوزه‌های علمیه درخواست کنند و پیگیر این موضوع باشند که همانطور که مغازهداران و بازاریان دارای صنف هستند و برای ادامه فعالیت به آنها پروانه کسب میدهد، حوزه‌های علمیه هم یک تصدیق خرید و فروش به این افراد بدهند. به نظر میرسد اگر چنین کاری با نظارت و مدیریت خوبی انجام میشد بسیاری از مشکلاتی که امروزه در بازارها به خاطر کمفروشی، گرانفروشی و تدلیس در معامله وجود دارد دیگر وجود نخواهد داشت.
مبشری‌عارف با اشاره به دلایل پدید آمدن تدلیس در معاملات اظهار کرد: چند وقت پیش خبری منتشر شد که یکی از برندهای محبوب آبمیوه که شاید همه مردم دست کم یک یا دو پاکت از ان آبمیوه مصرف کرده‌اند از مواد فاسد و تاریخ گذشته استفاده کرده است. بسیاری از این مواردی که رخ میدهد به این دلیل است که عواقب تدلیس در معامله و سایر احکام فقهی مربوطه را به بازاریان یاد ندادهایم.
غفلت از آموزش فقهی لازم به بازاریان
استاد فقه‌الاقتصاد و کفایه الاصول با بیان اینکه جزئیات احکام فقهی بازار را به بازاریان ارائه ندادهایم، تأکید کرد: البته ممکن است احکام فقهی مربوط به بازار را به صورت کلی به تجار و بازاریان یاد داده باشیم اما به صورت جزئی آموزشهای لازم ارائه نشده و در این زمینه غفلت کردهایم. لذا معتقدم اگر این اتفاق رخ دهد قطعاً بسیاری از مشکلات از بین خواهد رفت.
وی در پایان گفت: در این مورد میتوان اهمیت دارا بودن گواهینامه رانندگی برای یک راننده را مثال زد. خیلی کم پیش میآید که گفته شود علت تصادف یا مرگ و میر افراد به خاطر نداشتن گواهینامه رانندگی یا اساساً بلند نبودن رانندگی بوده باشد بلکه مواردی همانند سرعت زیاد و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی است که منجر به تصادفات رانندگی و مرگ و میر افراد میشود. اگر بازاریان هم احکام فقهی لازم را یاد بگیرند دیگر با چنین مشکلات فقهی مواجه نخواهند شد و حتی در بسیاری از موارد به نفع خود فروشنده و کسانیکه قصد راهاندازی کسب و کار را دارند هم تمام خواهد شد.
انتهای پیام
