حال و هوای مردم همدان در روز عید غدیر
گروه فرهنگی ـ کارشناس ارشد گردشگری اداره میراث فرهنگی استان همدان با اشاره به شور و حال وصف‌ناپذیری که در این عید در همدان وجود دارد، بیان کرد: شاید این شور در اعیاد دیگری همچون فطر و قربان دیده نمی‌شود و دلیل آن عشق و علاقه‌ای است که مردم این شهر به مولا علی بن ابیطالب(ع) دارند، از این رو عید غدیر بس از عید باستانی نوروز مهم‌ترین و باارزش‌ترین عید در نزد مردم همدان است.
در تاریخ اسلام دو اتفاق مهم رسالت و امامت بسیار حائز اهمیت است. نخستین حادثه، نزول وحی بود که رسالت پیامبر گرامی اسلام(ص) را در برداشت و دومین حادثه نیز سال دهم هجرت در مسیر بازگشت پیامبر(ص) از مراسم حجه‌الوداع اتفاق افتاد.
در این روز بزرگ، رسول گرامی اسلام(ص) به امر الهی در مسیر بازگشت از مراسم حج، در محلی به نام غدیر خم حضرت علی (ع)، را به‌عنوان وصی و جانشین بعد از خود به همگان معرفی نمودند. در حقیقت انتصاب حضرت علی(ع) به امامت در واقعه غدیر خم، ادامه رسالت مهم پیامبر گرامی اسلام بود. بنابراین روز غدیر و انتصاب امیرالمؤمنین(ع) به امامت به‌اندازه روز بعثت و رسالت نبی گرامی اسلام(ص) دارای اهمیت است.
شیعیان ازاین‌رو روز غدیر خم را عظیم و بزرگ می‌شمارند چراکه اعتقاددارند این واقعه مهم بیانگر حقیقتی است که هیچ‌گاه از متن اسلام جداشدنی نیست و آن مسئله امامت و ولایت است.
فریبا نعمتی کارشناس ارشد گردشگری اداره میراث فرهنگی استان همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به فضای شادی و سرور عید غدیر در همدان اظهار کرد: عید غدیر بس از عید باستانی نوروز مهم‌ترین و باارزش‌ترین عید در نزد مردم همدان است.
رفتن به عید دیدنی
نعمتی افزود: شور و حال وصف‌ناپذیری که در این عید وجود دارد شاید در اعیاد دیگری همچون فطر و قربان دیده نمی‌شود و دلیل آن عشق و علاقه‌ای است که مردم این شهر به مولا علی بن ابیطالب(ع) دارند.
وی با اشاره به اینکه در همدان رسم بر این است که صبح روز عید غدیر به دیدار و دست‌بوسی سادات و ذریه امیرالمؤمنین(ع) بروند، بیان کرد: سادات نیز ضمن پذیرائی با شربت و شیرینی و اهداء هدیه‌ای به‌رسم تبرک از میهمانان قدردانی و پذیرایی می‌کنند.
این کارشناس گردشگری توضیح داد: مردم اعتقاددارند پولی که به‌عنوان هدیه از سادات گرفته‌اند نباید خرج شود بلکه به‌عنوان تبرک و برکت در نزد خود نگهداری می‌کنند.
وی تصریح کرد: در این روز مردم بهترین و زیباترین لباس‌های خود را می‌پوشند، خود را معطر به بهترین عطرها می‌کنند و با چهره‌ای خندان و شادمان به خواهران و برادران ایمانی خود تبریک می‌گویند، در این روز افراد بسیاری روزه می‌گیرند و به مؤمنین قرض و اطعام می‌دهند.
وی افزود: در شب عید غدیر در مساجد و حسینیه‌های شهر مراسم جشن و سرور و مولودی‌خوانی برپاست. همچنین در منازل سادات و علما نیز مداحان و شاعران در وصف مولا علی(ع) و غدیر خم مولودی‌خوانی می‌کنند.
حضور در بقاع متبرکه
نعمتی گفت: از دیگر برنامه‌های مردم همدان در این روز حضور در بقاع متبرکه و زیارت اهل قبور است.
وی بابیان اینکه در این روز خاتم پیامبران، حضرت محمد مصطفی (ص)، حضرت علی (ع) را به‌عنوان امام و جانشین خود تعیین کرد، توضیح داد: مردم همدان این روز بزرگ را خوش‌یمن دانسته و مراسم ازدواج جوانان را در این روز برگزار می‌کنند، جوانانی که پیمان زندگی خود را با غدیر همراه می‌کنند، به این امید که پیوندشان جاودانه باشد.
نعمتی اشاره کرد: اهالی روستاهای استان همدان نیز اگر عید غدیر در فصل پاییز باشد جشن‌های برداشت محصول خود را با نیت تبرک و برکت پیدا کردن محصول آن سال، در روز عید برگزار می‌کنند.
اعمال مستحبی عید غدیر
اعمال مستحبی برای این عید بزرگ از سوی بزرگان دین سفارش شده است که در زیر به آن می‌پردازیم:
گرفتن روزه و افطارى دادن
در میان اعمال روز غدیر افطارى دادن به مؤمن جایگاهى والا دارد. بر اساس روایات در این عمل فضیلتى بزرگ نهفته است. امام على(ع) مىفرماید«کسى که مؤمن روزهدارى را در غدیر افطار دهد، مانند این است که ده فئام را افطار داده است، فردى پرسید اى امیر مؤمنان(ع) «فئام» چیست؟ حضرت فرمود صد هزار پیامبر(ص) و صدیق و شهید، آنگاه ادامه داد پس چگونه خواهد بود فضیلت کسى که جمعى از مؤمنین و مؤمنات را تکفل کند.»
عقد اخوت(برادر شدن)
روز ولایت روز برادرى است و روز برادرى روز ولایت است، این دو با یکدیگر پیوندى ناگسستنى دارند و حلقه وصلشان ایمان است؛ زیرا از سویى ایمان با ولایت پا مىگیرد و از سوى دیگر اهل ایمان برادر یکدیگرند «انما المؤمنون اخوة»، به همین دلیل عقد برادرى یکى از آداب روز غدیر شمرده‌شده است.
این عقد به‌صورت زیر است: یکى از دو نفر دست راست خود را بر دست راست دیگرى مىگذارد و مىگوید «وَآخَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَحْتُکَ فِى اللهِ، وَعاهَدْتُ اللهَ وَمَلائِکَتَهُ وَکُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَاَنْبِیآءَهُ وَالاْئِمَّةَ الْمَعْصُومینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ عَلى اَنّى اِنْ کُنْتُ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفاعَةِ وَاُذِنَ لى بِاَنْ اَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا اَدْخُلُها اِلاّ وَاَنْتَ مَعى با تو در راه خدا برادر مىشوم، با تو درراه خدا راه صفا و صمیمیت در پیش مىگیرم، با تو درراه خدا دست مىدهم و باخدا، ملائکه، کتاب‌ها، فرستادگان و پیامبرانش و ائمه معصومین(ع) عهد مىبندم که اگر از اهل بهشت و شفاعت شده، اجازه ورود به بهشت یافتم، داخل آن نشوم مگر آنکه تو با من همراه شوى.»
آنگاه دیگرى مىگوید «قَبِلْتُ» قبول کردم. سپس مىگوید «اَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقُوقِ الاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ وَالدُّعآءَ وَالزِّیارَةَ»؛ جز شفاعت و دعا و زیارت، همه حقوق برادرى را ساقط کردم.
پوشیدن لباس پاکیزه و نو
امام صادق(ع) فرمود «در روز غدیر لازم است مؤمن پاکیزهترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد، مرحوم میرزا جواد آقا تبریزى این عمل را از مستحبات مؤکد غدیر مىشمرد.»
تبریک و تهنیت
تبریک و تهنیت از برجستهترین آداب هر عیدى است، در اسلام نیز سنت تبریک و تهنیت در عید غدیر جایگاهى ویژه یافته است.
امام صادق(ع) شیوه تهنیت گفتن در روز غدیر را چنین آموزش داده است« وقتى یکدیگر را ملاقات کردید، بگویید: «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِهَذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِینَ بِعَهْدِهِ إِلَیْنَا وَ مِیثَاقِهِ الَّذِی وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وِلاَیَةِ وُلاَةِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِینَ وَ الْمُکَذِّبِینَ بِیَوْمِ الدِّین»؛ سپاس خداى را که ما را به این روز گواهى داشت و ما را از مؤمنان و کسانى قرار داد که به پیمان و میثاقى که درباره والیان امرش و برپادارندگان قسط و عدالتش از ما گرفته است، وفا کردیم و ما را از انکارکنندگان و تکذیب کنندگان رستاخیز قرار نداد.»
تبسم
امام رضا(ع) فرمود «روز غدیر روز تبسم به روى مؤمنان است، کسى که در این روز به روى برادر مؤمنش تبسم کند، خداوند، در روز قیامت، نظر رحمت به او مىافکند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفید برایش بنا مىکند و صورتش را زیبا مىسازد.»
جشن گرفتن
امام رضا(ع) در عید غدیر احوال کسان و اطرافیان خود را تغییر داد و وضع تازهاى در آنان ایجاد کرد.
حمد کردن
پیامبر(ص) فرمود «یکى از سنت‌ها این است که مؤمن، در روز غدیر 100 بار بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَیَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ.»
دیدوبازدید
امام رضا(ع) فرمود: «کسى که در روز غدیر به دیدار مؤمنى برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسیع مىسازد، هرروز هفتاد هزار فرشته قبرش را زیارت کرده، به او بشارت بهشت مىدهند.
زینت دادن
امام رضا(ع) فرمود: روز غدیر روز زینت است، کسى که براى روز غدیر زینت کند خداوند همه گناهان کوچک و بزرگش را آمرزیده، فرشتگانى به سویش مىفرستد تا حسنات او را بنویسند و تا عید غدیر سال بعد بر درجات او بیفزایند.
صدقه دادن
روز غدیر یکى از مستحبات مؤکد صدقه دادن است. امام على(ع) فرمود: فضیلت یک درهم که در روز غدیر داده شود، بافضیلت 200 هزار درهم برابر است.
صلوات فرستادن
امام صادق(ع) فرمود: در روز غدیر، بر محمد و اهل‌بیتش صلوات بسیار مىفرستی.
طعام دادن
امام رضا(ع) در فضیلت این عمل فرمود: کسى که مؤمنى را در روز غدیر غذا دهد، مانند فردى است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است.
عطر زدن
بر اساس برخى از روایات امام صادق(ع) مؤمنان را به استعمال عطر در روز غدیر سفارش کرده است.
غسل کردن
علماى شیعه بر استحباب غسل در روز غدیر اجماع دارند و آن را مستحب مؤکد مىدانند، بهتر این است که غسل در اول روز انجام گیرد.
مصافحه
امام على(ع) فرمود: وقتى در روز غدیر یکدیگر را ملاقات کردید، به هم دست بدهید و سلام کنید
نماز روز عید غدیر
نیم ساعت پیش از ظهر غدیر، دو رکعت نماز مستحب است. در هر رکعت بعد از «حمد»، سورههاى «توحید»، «قدر» و «آیةالکرسى» 10 بار خوانده میشود.
انتهای پیام
