گذری بر آثار حسینی و عاشورایی استاد انصاریان

به گزارش ایکنا، انتشارات دارالعرفان سالانه به نشر کتب عاشورایی در حوزه‌های مختلف می‌پردازد. در همین راستا به منظور آشنایی مخاطبان عزیز به معرفی برخی از این آثار پرداخته ایم که در ذیل می‌آید:

آیین اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا
کتاب ارزشمند «آیین اشک و عزا در سوگ سیدالشهداء»، که به همت معاونت پژوهش و مرکز نشر دارالعرفان در ایام محرم الحرام به چاپ رسید به ضرورت و لزوم اشک و عزا برای سیدالشهدا و مصیبت‌های جانسوزی که برای آن حضرت و خاندان مطهرشان رخ داد می‌پردازد.
مباحث کتاب که برگرفته از متن سخنرانی‎های استاد حسین انصاریان در ماه محرم الحرام ۱۳۸۸ در مسجد سیدعزیزالله شهر تهران است، در واقع چهل و دومین اثر از مجموعه سترگ سیری در معارف اسلامی است. این اثر 287 صفحه‎ای در دو عنوان اصلی و 10 بخش به ارائه بیش از 120 مطلب خواندنی درباره شخصیت نورانی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) می‎پردازد.
در بخش اول، منزلت امام حسین(ع)، الگوهای رفتاری و اخلاقی حضرت، حقایقی توحیدی از امام حسین(ع)، منزلت یاران و خاندان سیدالشهدا(ع) و قمربنی‎هاشم بیان شده است.
بخش دوم به آیین اشک و عزا اختصاص دارد که در این بخش اشک ریختن تمام موجودات بر سیدالشهدا؛ سعادت ابدی در گرو عزاداری بر امام حسین(ع)؛ ارزشمندترین اشک‎ها؛ اهمیت عزاداری بر سیدالشهدا(ع) و… مطرح شده است.

در این کتاب می‌خوانیم که اشک و عزا ملاک و معیار حریت و انسانیت و نماد و پرتوی از دلدادگی و شدت دوستی و علاقه است. اشک در اندیشه حسینی هم موجب کمال و ارتقا مرتبه انسانی می‌شود و هم باعث آمرزش گناهان و یکی از بهترین راه‌های رسیدن به کمالات معنوی و الهی و انسانی است.
«إنَّ لِقَتلِ الحُسَينِ حَرارَةً في قُلوبِ المُؤمِنينَ لاتَبرُدُ أبَدا» گريه بر مصائب حضرت سيّدالشهدا(ع) نشانه‌ محبّتى است كه در دل‌هاى عاشقان جاى دارد. سوزى كه از دلِ سوختة‌ عاشقان سيّدالشهدا به چشم سرايت كرده و از آنجا به رخسار مى‌نشيند، علاوه بر آنكه محبّت و مودّت به حضرت سيّدالشهدا را مستحكم مى‌كند، تنفّر و انزجار (تبرّى) از دشمنان و قاتلان آن حضرت را افزايش مى‌دهد. به همين دليل اهل‌بيت(ع) نسبت به تشويق و ترغيب مؤمنان به گريستن بر مصائب حضرت سيّدالشهدا اهتمام ويژه‌اى داشته‌اند.
در مکتب حسینی، اشک و عزا معیار و ملاک انسانیت است و اشک در آیین حسینی چشمه جوشان حریت و آزادگی و نماد و پرتویی از دلدادگی و شدت درستی و علاقه است. آنچنان در روایات اصیل اسلامی به اشک توصیه و سفارش شده که گویی اشک در عزای امام حسین(ع) و یاران با وفایش خود یک اندیشه و مکتب منحصر به فرد است. با مراجعه به منظومه فکری ائمه‌ اطهار(ع) در کنار صحبت طرح مباحثی همچون توحید، نبوت، معاد و باورهای فقهی توجه ویژه‌ای به اشک در عزای سیدالشهدا مشاهده می‎شود، در نتیجه درمیابیم که ائمه معصومین با نگاه ویژه‌ای در مقام تبیین مکتب خاصی برای عزاداری سیدالشهدا بوده‌اند. اشک در اندیشه شیعه هم موجب کمال و ارتقا مرتبه انسانی می‌شود و هم باعث آمرزش گناه و یکی از بهترین راه‌های رسیدن به کمالات الهی و انسانی است.
یک چشم من از روز جدایی بگریست/ چشم دگرم بخیل بود و نگریست
چون روز وصال شد آن را بستم/ گفتم نگریستی نباید نگریست (شمس تبریزی)

سیدالشهدا(ع) تجلی عبودیت
استاد حسین انصاریان در کتاب «سیدالشهدا(ع) تجلی عبودیت» در چهار فصل و 400 صفحه مطالب نابی را از ابعاد متفاوت قیام امام حسین(ع) و واقعه کربلا بیان می‌کند. این کتاب شامل فصل‌هایی از جمله: «حقیقت و چیستی عبودیت»، «تجلّی شاخصه‌های فردی عبودیت در شخصیت امام حسین(ع)»، «تجلّی شاخصه‌های اجتماعی عبودیت در قیام امام حسین(ع)» و «سیدالشهداء(ع)؛ تجلّی مقام ربوبیت و حریّت» تنظیم شده است.
با مطالعات صورت گرفته، 15مؤلفه فردی عبودیت شناخته شده است که در این کتاب تمام این موارد را در سیره امام حسین(ع) مورد بررسی قرار داده و تجلّی شاخصه‌های فردی عبودیت در سیره آن حضرت را نشان می‌دهد. عبودیت علاوه بر مؤلفه‌های فردی در زمینه اجتماعی نیز دارای مؤلفه‌هایی است که سعی شد تا به خوبی به شاخصه‌های اجتماعی عبودیت در قیام حضرت سیدالشهدا (ع) پرداخته شود. یکی از اقدامات ارزرشمند درباره این کتاب، برگزاری جلسات نقد و بررسی توسط محققان و عاشوراپژوهان است.
دشمنان اسلام سعی در کمرنگ کردن عبودیت میان جوامع را دارند
از آنجایی که دشمنان اسلام سعی در کمرنگ کردن عبودیت میان جوامع را دارند و با جایگزینی انسانیت، قصد دارند انسان معاصر را با عبودیت بیگانه کنند، با رصد و آینده‌پژوهی در فعالیت‌های دشمنان اسلام و شیوع آنها توسط فضاهای مجازی، استاد انصاریان بر آن شد تا با نگاهی متفاوت به واقعه عاشورا پاسخ درخوری به این شبهات و دروغ پردازی دشمنان اسلام و تشیع بدهند، بنابراین با تکیه بر کلیدواژه «عبودیت» و تطبیق آن در سیره سیدالشهداء(ع)، سعی کرده سیره و منش قرآن کریم و اهل‌بیت(ع) را در این باره به رشته تحریر درآورم. لذا در کتاب «سیدالشهدا(ع) تجلی عبودیت» زاویۀ دید و نوع نگاه انحصاری معظم له پس از غنی‌سازیِ پژوهشی و بازنویسی، با شیوه‌ای روشمند و در قالب ساختاری جدید در معاونت پژوهش مؤسسه دارالعرفان، آماده شد.

مروری بر مقتل سیدالشهدا(ع)
کتاب «مروری بر مقتل سیدالشهدا(ع)» در واقع تلخیصی از سخنرانی‎های استاد انصاریان می‎باشد که در راستای اهداف الهی و خدمات به اهل‎بیت(ع) افزون بر استفاده از سخنرانی‎های پربار و عالمانه استاد انصاریان به رشته تحریر درآمده است. این کتاب ارزشمند که در 158 صفحه به رشته تحریر درآمده است در قالب 21 جلسه سخنرانی پیرامون امام حسین(ع)، کربلا، عاشورا، قیام، شقی‎ترین دشمنان دین مطالب ارزشمندی را ارائه کرده است.
«شأن و شخصیت امام حسین(ع) و اهل‎بیت و اهمیت روضه و گریه بر امام حسین(ع)»، «سفر مسلم بن عقیل به شهر کوفه و شهادت ایشان»، «ورود حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران و اهل‎بیت به سرزمین کربلا»، «در شب عاشورا چه گذشت؟»، «شهادت مسلم بن عوسجه»، «شهادت حبیب بن مظاهر»، «پیوستن زهیر بن قین به کاروان حسینی در مسیر کربلا و چگونگی شهادت ایشان»، «پیوستن حرّ به کاروان حسینی، توبه و شهادت ایشان»، «اجازه گرفتن حضرت قاسم(ع) برای رفتن به میدان و نحوه شهادت ایشان»، «به میدان رفتن آینه تمام نمای پیامبر(ص)، حضرت علی‎اکبر(ع) و شهادت ایشان» از عناوین خواندنی این کتاب است.
مطالب دیگری از جمله؛ «شهادت کودک شیرخوار سیدالشهدا(ع) حضرت علی‎اصغر(ع)»، «شهادت قمربنی‎هاشم حضرت عباس(ع)»، «به میدان رفتن حضرت سیدالشهدا(ع) و شهادت ایشان»، «بازگشت ذوالجناح به خیمه‎ها»، «وقایع شام عاشورا و آتش زدن خیمه‎ها»، «اسارت حضرت زینب(س) و اهل‎بیت و حرکت آنان به شهر کوفه»، «مجلس ابن‎زیاد لعنة الله علیه»، «در دیر راهب نصرانی بین مسیر کوفه و شام» در این کتاب بیان شده است.
«ورود کاروان اسرا به شهر شام»، «در خرابه شام چه گذشت؟»، «چگونگی شهادت سه ساله امام حسین(ع)»، «در دربار یزید لعنة الله علیه چه گذشت؟»، «خواب حضرت سکینه»، «بازگشت اهل‎بیت به کربلای معلی در روز اربعین»، «بازگشت اهل‎بیت به حرم رسول الله، مدینه النبی(ص)» از جمله دیگر مطالب خواندنی این کتاب می‎باشد.

مجموعه مقالات کنگره حماسه حسینی 1 و 2
گذر ایام و رخدادهای تازه، اندیشه متفکران شیعی را صیقل می‎دهد و چشم آنان را می‎شوید تا با نگاهی تازه به قیام رهایی‎بخش عاشورای اباعبدالله الحسین(ع) بنگرند و از آن وجود مقدس درس قرآن بیاموزند و از آتش او شعله‎ها برگیرند و زندگی خویش و دیگران را روشن سازند. مجموعه حاضر زاده چنین نیاز و نگاهی است.
مقالات شانزده‎گانه فراهم آمده در جلد اول این مجموعه که از میان دویست مقاله ارسال شده به دبیرخانه کنگره حماسه حسینی برگزیده شده‌اند، هر یک به نحوی در پی کاویدن ابعاد قیام سالار آزادگان و معلم حریت است. نویسندگان این مجموعه متأثرِ از فرهنگ شیعی با نگاهی عالمانه کوشیده‌اند تا در حد توان خود «برگ سبزی» تقدیم آن معلم شهادت و یاران صدیقش کنند و با این کار بخشی از وام خود را به تعلیمات آن بزرگوار ادا کنند.
نقطه مشترک همه این مقالات الهام‎گیری از حرکت سیدالشهدا و وام‎داری نهضت حسینی است. اما این همدلی مشترک و این تعلق خاطر به آن سید شهیدان، باعث آن نشده است که هر یک از زاویه‌ای خاص به آن سالار شهیدان و حرکتش بنگرند و درخور خویشتن، به آن وجود مبارک، تحلیلی ارائه کنند. به همین سبب مقالات پیش رو در عین وحدت‎انگیزه و آرمان، یعنی دفاع از حقانیت حرکت عظیم حسینی و تلاش برای ترویج آن، دارای تفاوت‎هایی در فهم و ارائه مسائل و بیان دیدگاه‎هاست. همین تنوع، مایه برکت و رشد اندیشه حسینی و نظرورزی است.
کنگره حماسه حسینی علاوه بر ذکرِ ذاکران و یاد یادآوران نهضت عاشورا، نگاهی نو به پرسش‎ها، چالش‌ها فرصت‎های برخاسته از آن، برای زمانه ماست. آنچه در این مجموعه گرد آمده، گزیده‎ای از حدود دویست مقاله‎ای است که در پاسخ به فراخوان اولین کنگره حماسه حسینی برگزارشده در سال 1390ش ارسال شده است.
عناوین مقالات جلد اول عبارتند از:
1. تحلیلی درباره اهداف قیام امام حسین(ع) «مهدی مهریزی»
2. تفکیک دو اسلام در نهضت حسینی «مصطفی دلشاد تهرانی»
3. ارزش‎های اخلاقی در نهضت حسینی «مصطفی صادقی»
4. حسین بن علی(ع) و ستیز با استبداد و خودکامگی «سید محمد علی ایازی»
5. جایگاه عشق و عقل در شخصیت امام حسین(ع) «قاسم ترخان»
6. شیوه مواجهه شهید مطهری با حادثه عاشورا «حسین سوزنچی»
7. رویکردی بر مردم‎شناسی عاشورا «محمدباقر کوپایی»
8. قشربندی یاران امام حسین(ع) «سید محمود سامانی»
9. فرصت‌طلبان آلوده دامن «محمدعلی سلطانی»
10. تحلیل نقش زنان در حادثه عاشورا «مهدی مهریزی»
11. زنان غیرهاشمی در نهضت حسینی «حمیدرضا مطهری»
12. بررسی کتاب روضة الشهدا اثر مرحوم ملاحسین کاشفی «قاسم جوادی»
13. تحریفات در گزارش‎های نهضت عاشورا «محمدحسین مردانی نوکنده»
14. تعبدی بودن عزاداری و گریه بر سیدالشهدا «علی‌اکبر زمانی‎نژاد»
15. حضرت سیدالشهدا و نماز «کامران شرفشاهی»
16. نقش شعر در ماندگاری پیام عاشورا «مهرنوش غلامی»
همچنین در دومین سال این همایش که در سال 1391ش با موضوع «اخلاق و معنویت در حماسه حسینی» برگزار شد تعداد بیست و سه مقاله از میان صدها مقاله ارائه شده به همایش انتخاب و چاپ و منتشر شد.

بررسی تاریخ نهضت حسینی
کتاب «بررسی تاریخ نهضت حسینی» مجموعه آثار عاشورایی مرحوم دکتر محمد آیتی است که به صورت محدود در دومین کنگره حماسه حسینی به مناسبت بزرگداشت مقام عاشوراپژوهی مرحوم آیتی در یکصدمین سالگرد تولد وی عرضه شده است. دکتر آیتی از وعاظ و خطبای بزرگ و دانشمند خراسان بود، ایشان از نخستین روحانیونی بود که علاوه بر تحصیلات حوزوی به دانشگاه رفت و عالی‌ترین سطوح تحصیلات دانشگاهی را فرا گرفت و در دانشگاه به تدریس پرداخت. ایشان دانشمندی ذی‎فنون، مترجمی توانمند، مبلغی شهیر، خطیبی حقیقت‌گو و خرافه‎ستیز و صاحب تألیفات بود. این کتاب مجموعه گفتارهای مرحوم آیتی درباره عاشورا در دو کتاب «سرمایه سخن» و «بررسی تاریخ عاشورا» است که در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول کتاب بررسی تاریخ عاشوا است که شامل هفده سخنرانی مرحوم آیتی در سالهای 1342 تا 1343شمسی در ایام محرم و اربعین در رادیو ایران می‎باشد که به طور مستقل بارها چاپ شده است و موضوع این سخنرانی‎ها، تحلیل حادثه عاشورا از سوی یک متخصص و پژوهشگر برجسته تاریخ صدر اسلام است.
بخش دوم کتاب، پانزده مقاله موضوعی مربوط به حادثه عاشورا از کتاب «سرمایه سخن» است که حواشی و تعلیقات مفصلی از مرحوم آیتی دارد و شامل نکات بسیار مهم و دقیقی است. این بخش سخنرانی نبوده، بلکه متن آماده شده به عنوان محتوا و مواد سخنرانی برای خطبای مذهبی است.
کتاب «سرمایه سخن» نخستین بار در سال 1339 به عنوان پنجمین شماره نشریه اداره اوقاف برای بهبود بضاعت علمی سخنوران دینی چاپ شده است. لذا در مجموع باید گفت: تحقیق حاضر به سفارش مؤسسه دارالعرفان شیعی و در راستای بزرگداشت از عاشوراپژوهان فقید و احیای آثار آنان صورت گرفته است و شامل همه گفتارها و مقالات مرحوم آیتی است که مرتبط با عاشورا است. از این رو شامل تمام کتاب «تاریخ بررسی عاشورا» و نیز گفتارهای مربوط به محرم و دو سه گفتار مربوط به صفر از جلد دوم کتاب «سرمایه سخن» است؛ یعنی همه گفتارهای مرحوم آیتی در «سرمایه سخن» را شامل نمی‎شود. هدف از ارائه این اثر در قالب نشر محدود و ویژه کنگره، افزون بر مناسبت یاد شده، بهره‌گیری از نکته سنجی‌های اهل نظر می‌باشد که پس از بررسی توسط مدیر شورای علمی مؤسسه دارالعرفان، اندیشمند عاشوراپژوه جناب استاد محمدجواد صاحبی تحت اشراف استاد حسین انصاریان در سال 1391ش مورد بازبینی قرار گرفت و پس از اعمال اصلاحات و رفع اغلاط تایپی و حذف مطالب تکراری و غیر ضروری، به صورتی منقح و شایسته، تقدیم محضر علاقمندان گردید.

عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و يك تن
مجموعه هشت جلدی «عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و يك تن» اثر گرانسنگ آیت الله میرزا خلیل کمره‎ای است که توسط واحد تحقیقات مؤسسه دارالعرفان الشیعی ویرایش، تحقیق و سپس به زیور طبع آراسته شده است. «عنصر شجاعت» مفصل‌ترين اثر مرحوم آیت‌الله ميرزا خليل كمره‌ای درباره امام حسين(ع) و اصحاب ايشان است. اين كتاب، نمونه‌ای از كوشش عالمان ربانی ما در شرح خردمندانه و مستند تاريخ عاشوراست.
در سرتاسر اين كتاب عظيم (حدوداً 4000 صفحه)، اثری از گزافه‌گويی، غلو و گزاره‌های دور از واقعيت‌های تاريخی و علمی نيست. اگرچه ممكن است شماری از داده‌های تاريخی اين اثر، مورد مناقشه باشد، اما در مجموع می‌توان اين كتاب را يكي از پاكيزه‌ترين آثار عاشوراپژوهی ناميد كه مؤلف گرانقدر آن، همواره كوشيده است تا از غلو و تاريخ‌سازی و سخنان سست و بيی‎پايه مصون باشد.
جلد اول این کتاب واکاوی عنصر «شجاعت» درمیان تعدادی از اصحاب امام حسین(ع) است. به باور بنده فضیلت اخلاقی شجاعت در میان اصحاب سیدالشهداء در روز عاشورا برگرفته شده از روح صیقل یافته آنان بوده و با ایمان و حکمت عجین بوده است.
در این اثر با تقدیر از مقام شهید و شهادت تلاش شده تا از رهگذر رفتارشناسی اصحاب آن امام همام، نقش اساسی موضوع مورد بررسی در روز عاشورا را به خوانندگان نشان دهم. حبیب بن مظاهر و یاران، یزید بن ثبیط عبقسی، ادهم بن امیه، عامر، سالم، سیف، حجاج جعفی، سعید بن عبدالله حنفی، شوذب بن عبدالله همدانی شاکری و زهیر بن قین بجلی تعدادی از افرادی هستند که از دلاوری های مؤمنانه آنان در این اثر به تفصیل صحبت به میان آمده است.
در جلد دوم این کتاب نیز به واکاوی عنصر «شجاعت» در میان تعدادی دیگر از اصحاب امام حسین(ع) پرداخته شده است از جمله آنان؛ انس بن حرث، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه اسدی، جبلة بن علی شیبانی، زیاد بن عریب، حنظلة بن اسعد شبامی، حبشی بن قیس، عمار بن ابی سلامة، بشر بن عمرو حضرمی و حجاج بن بدر تعدادی از افرادی هستند که از دلاوری های مؤمنانه آنان در این اثر به تفصیل صحبت به میان آمده است.
در جلد سوم این اثر گزارشی از نحوه شهادت افرادی که از لشکر عمر سعد به لشکر امام(ع) وارد شده و افرادی که در روز عاشورا به آن سپاه پیوستند و همچنین سعد بن عمرو، آخرین شهید روز عاشورا نیز مطالبی ارائه شده است.
در جلد چهارم تحقیقی در مورد «شجاعت» و دلاوری های «مسلم بن عقیل» از اصحاب امام حسین(ع) است. در این کتاب مسلم بن عقیل به عنوان نمونه کاملی از طهارت ضمیر و پاکی از آثار وراثت سوء و تقلیدهای عقاید منحرف و طهارت از هر جهت معرفی شده است.
نگارنده بر این باور است که آن چه باعث باقی ماندن نام این شهید در صفحه تاریخ گشته، وجود صفات مزبور به همراه عنصر شجاعت و دلاوری در شخصیت مسلم می باشد. اشاره به نقش مسلم بن عقیل در زمان امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) و گزارشی از حضور مسلم در کوفه و نحوه شهادت وی از جمله مباحث مطرح شده در این نوشتار می باشد.
در جلد پنجم درنگی بر عنصر «شجاعت» در شخصیت امام حسین(ع) است. نویسنده در این اثر موضوع شهادت را در دوران ولادت امام پی گرفته و بر این باور است که علاوه بر ضمیر پاک و روح والا و ملکوتی آن حضرت، محیط ولادت و پرورش آن حضرت نیز به گونه ای بوده که ایشان را به سمت و سوی شجاعت رهنمون می ساخته است. گوشه ای از ضمیر مقدس امام، چهره ای از ایده آل دولت در نظر امام حسین(ع)، مدینه سنگر جنگ است و مسجد نماز، روایاتی از زادگاه و روز میلاد آن امام همام، سخنان قابلگانی چون: صفیه دختر عبدالمطلب و اسماء بنت عمیس و بره خزاعیه و همچنین گزارشی از مراقبت های پیامبر(ص) از آن حضرت محورهای اصلی مباحث مطرح شده در این کتاب هستند.
در جلد ششم درنگی بر عنصر «شجاعت» در شخصیت امام حسین(ع) است. نگارنده در این اثر با بیان برخی از اتفاقاتی که در کودکی آن امام شهید رخ داده، تلاش دارد تا تبلور شجاعت در اندیشه و افکار ایشان را به نمایش گذارد. گزارشاتی از حضور سیدالشهداء در منزل زنان برجسته و پاک دامن عصر رسالت و همچنین در نزد پیامبر(ص) بخش قابل توجهی از مطالب این کتاب را به خود اختصاص داده است.
در جلد هفتم بررسی تأثیر همنشینی امام حسین(ع) با رسول الله(ص) در ایجاد روحیه «شجاعت» در آن امام همام است. به باور نگارنده احادیث اهتمام پیامبر(ص) به تغذیه کودک، چون از میمونه بنت حارث هلالی و ام سلمه از همسران رسول خدا(ص) به دست ما رسیده، در ردیف گردش کودک در حجره های زنان رسول الله(ص) می باشد و چون بیشتر روایات آن از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده، می توان بر این احادیث اعتبار تام نهاد. در این جلد، ادامه احادیث حضور امام حسین(ع) در منزل زنان پیامبر آغاز شده و با احادیث مربوط به تغذیه ایشان به پایان رسیده است.
جلد هشتم که به کوشش واحد تحقیقات مؤسسه دارالعرفان الشیعی تنظیم و ارائه گردیده، فهرستی از مطالب گنجانده شده در مجلدات قبلی مجموعه «عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و یک تن» است. در این جلد پایانی کتاب، موضوعات مختلف موجود در هفت جلد پیشین این مجموعه به صورت جداگانه و به گونه فهرستی به منظور ایجاد تسهیل در دسترسی به مطالب کتاب، در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. فهارس موجود در مجلد هشتم به شرح ذیل می باشد: فهرست آیات؛ فهرست روایات؛ فهرست ادعیه و زیارات؛ فهرست انبیاء و معصومین(ع)؛ فهرست اعلام و اشخاص؛ فهرست قبایل؛ فهرست مکان ها؛ فهرست اشعار عربی و فهرست اشعار فارسی.

سیدالشهدا(ع) و یارانش
کتاب «سیداشهدا(ع) و یارانش» اثر گران‌سنگ آیت‌الله میرزا خلیل کمره‌ای است. در عرصه‌ای که غالب نوشته‌ها فاقد دقت و تتبع تاريخی و سرشار از كلی‌گويی و بی‌مدرک‌نويسی است، آيت الله كمره‌ای در پی دقت و تتبع برمی‎آيد و منابع گوناگون تاريخی، ادبی، روايی و رجالی را می‌كاود تا ابعاد شخصيت وجود مبارک امام حسين(ع) و يارانش را آشكارتر سازد. كتاب پيش رو، چكيدی و ويراسته جديدی از «عنصر شجاعت يا هفتاد و دو تن و يی تن» و «يک شب و روز عاشورا» است که بواسطه اهمیت موضوع توسط واحد تحقیقات مؤسسه دارالعرفان الشیعی و زیر نظر محقق فرزانه، استاد حسین انصاریان، ویرایش، تحقیق، سپس به زیور طبع آراسته شده است.
این کتاب ارزشمند در سه فصل «تولد و تربیت در دامان نبوّت»، «شهادت و شهدای کربلا» و «شهادت امام حسین(ع) و اهل بیت»، در 432 صفحه از سوی نشر دارالعرفان منتشر شده است. كتاب، نمونه‌ای از كوشش عالمان ربانی ما در شرح خردمندانه و مستند تاريخ عاشوراست. در سرتاسر اين كتاب، اثری از گزافه‌گويی، غلو و گزاره‌های دور از واقعيت‌های تاريخی و علمی نيست. اگرچه ممكن است شماری از داده‌های تاريخی اين اثر، مورد مناقشه باشد، اما در مجموع می‌توان اين كتاب را يكی از پاكيزه‌ترين آثار عاشوراپژوهی ناميد كه مؤلف آن، همواره كوشيده است تا کتاب از غلو و تاريخ‌سازی و سخنان سست و بي‌پايه مصون باشد.
علاقه‌مندان در فصل اول این کتاب با بخش‌هایی، از جمله «نام‌گذاری حسین(ع)»، «در خانهٔ پیغمبر خدا(ص)»، «حسین(ع) درعهد رسالت جد و امامت اَب»، «حسین(ع)، میراث‌دار نبی(ص)» و «در آغوش مادر» آشنا خواهند شد. فصل دوم کتاب با عنوان «شهادت و شهدای کربلا»، اقدام به طبقه‌بندی شهدا کرده است: «طبقات شهدای کربلا»، «طبقهٔ نخستین شهدا»، «طبقهٔ دوم شهدا»، «کاروان مکه»، «سخنان سیدالشهدا(ع) در مکه»، «یارانی که از کوفه به کاروان امام(ع) پیوستند»، «آخرین یاران، پیش از رسیدن به کربلا»، «طبقهٔ سوم شهدا» و... مطالب ارزشمندی را در اختیار مخاطبین خود قرار می‌دهد. فصل سوم کتاب با عنوان «شهادت امام حسین(ع) و اهل‌بیت»، در بخش‌هایی همچون «آخرين نامه‌های امام(ع)»، «خطبه‌های عاشورايی حسين(ع)»، «سرنوشت ابن‌سعد و ابن‌زياد»، «آغاز جنگ»، «جنگ‌های تن به تن»، «حملهٔ عمومی»، «نماز ظهر عاشورا»، «آخرين شهيدان»، «شهادت اهل‌بيت حسين(ع)»، «اول شهيد آل پيغمبر(ص)»، «شهدای هاشمی»، «شهادت ابی‌الفضل(ع)»، «شهادت ابی‌عبدالله، سيدالشهدا(ع)» و «گزیدهٔ کتاب»، مطالب خواندنی‌ای را تقدیم مخاطبین خود کرده است.

یک شب و روز عاشورا
در زمینه حیات معنوی و شخصیتی و کار عظیم و عمل فوق‌العاده مخلصانه هفتاد و دوتن یاران امام حسین‌(ع) و در رأس آنان حضرت حسین(ع) کتاب‌های زیادی در چند قرن گذشته نگاشته شده است و مقالات فراوانی به رشته تحریر درآمده است، ولی اگر با نگاه منصفانه و به دور از تعصب نگاه کنیم باید اقرار کرد و اعلام نمود که کتاب های مرحوم آیت‌الله میرزا‌ خلیل کمره‌ای که در باب جریان عاشورا نگاشته شده است یعنی کتاب «عنصر شجاعت» و «یک شب و روز عاشورا» از نظر محتوا و پرمطلبی و کیفیت و معنویت و همچنین لطافت و ظرافت بی‌نظیر است. به قول استاد انصاریان در مقدمه این کتاب: حق این است که این کتب نورانی و دیگر کتاب‌های این نویسنده، از قلم پاک و ولائی او جاری می‌شود. استاد انصاریان در ادامه مقدمه خود بر این کتاب اضافه می کند: مؤلف «یک شب و روز عاشورا» علامه جلیل، عالم نبیل، حکیم عارف، فیلسوف خبیر آیت الله حاج میرزا خلیل کمره‌ای، انسان والایی است که در رشته‌های علوم مختلف اسلام و پاره ای از علوم روز، بر کرسی اجتهاد و جایگاه استادی حوزه و دانشگاه، و منبر خطابه و موقف بیان معارف الهیه برای توده مردم به زبان مردم و اندازه فهم مردم قرار داشت.
کتاب «یک شب و روز عاشورا» روح و قسمت اهم مجموعه هفت جلدی تألیفات مرحوم آیت الله کمره‎ای در باب حادثه عاشورا است که مستقلاً چاپ و منتشر شده است. کتاب به همت مؤسسه دارالعرفان زیر نظر استاد حسین انصاریان و با مقدمه معظم له در اواخر سال 1389ش در 355 صفحه چاپ و منتشر شده است.
این کتاب در دو بخش اصلی «یک شب و روز عاشورا» و «نبرد و خون» کلیه وقایع و اتفاقات شب و روز عاشورا، اتفاقاتی که برای یاران و اصحاب و اولاد سیدالشهدا(ع) افتاده است را بیان می‌کند. دولشکر و فکر شب، نص سخن، آخرین سخن اجتماعی، شب جنگجویان و بیداری رقیب، سپردن امانات، تأمین ناحیه پشت سر، نماز بین‌الطلوعین، قیام به دفاع، نخستین دفاع، منطق امام برای عموم، دفاعیه زهیر، ختم سخن، بریر و سخنی از آب، نامه تحمیل بیعت، پیام حسین(ع)، احضار پسر سعد و نگاه حضرت(ع) به پشت سر عمر از موضوعاتی است که در بخش اول این کتاب آمده است. در بخش دوم کتاب نیز عناوینی مانند: نبرد و خون، جنگ تن به تن، نگاهی به حر ریاحی سردار لشکر دشمن، مقدمات حمله اول، فعالیت یکه سواران اصحاب، دشمن سواره و او پیاده، نماز و خلوت با قهار منتقم، دفاع امام و اهل‎بیت و جوانان بنی‎هاشم مطرح شده است. و در پایان؛ کتابنامه، فهرست تألیفات، فهرست آیات و روایات، فهرست اشعار فارسی و عربی، فهرست اعلام و مکان‎ها آمده است.
علاقه مندان برای تهیه این اثار گرانسنگ استاد انصاریان می توانند به شیوه های ذیل اقدام نمایند؛
* حضور در محل نشر دارالعرفان به نشانی قم، خیابان شهید فاطمی (دورشهر)، کوچه 19، پلاک 27
تماس با شماره تلفن های 09196522024 و 02537740427
* حضور در نمایندگی های نشر دارالعرفان در سراسر کشور با مراجعه به نشانی اینترنتی؛
http://www.erfan.ir/farsi/article/view/76976

انتهای پیام