تمرکز بر قابلیت‌های داخلی و استفاده از هنر دیپلماسی؛ راهبرد مواجهه با آمریکای پساترامپ

حسن لاسجردی، کارشناس مسائل بین‌المللی و عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره احتمال افزایش دوقطبی‌ها در کشور با انتخاب بایدن به ریاست‌جمهوری گفت:‌ همیشه جامعه ایرانی اعم از دولتمردان، نخبگان سیاسی، فعالان اقتصادی و حتی مردم به متغیر آمریکا و انتخابات آن حساسیت داشته است. متغیری به نام آمریکا لااقل در سال‌های اخیر نشان داده که در حوزه بانکی و تجاری و قدرت در اقتصاد جهانی بین ما و خودش پیوستگی ایجاد کرده و حساسیت به موضوع آمریکا در ایران از این منظر است.

بیشتر بخوانید:

• پرهیز از شکل‌گیری دوقطبی مذاکره ـ عدم مذاکره

وی افزود: از طرفی بایدن صحبت از مذاکره نکرده، بلکه سخن از بازگشت به برجام گفته است. حال باید منتظر زمان بود و دید آیا منظور او بازگشت به مذاکره است یا بازگشت به برجام. تحلیل سخنان بایدن نشان می‌دهد که او بر این باور است که برجام توانسته ایران را کنترل کند و در مدار تفاهم دوجانبه قرار دهد و آمریکا توانسته با محدودیت‌های اعمال شده در برجام سیاست‌‌های خود علیه ایران را به پیش ببرد.

آمریکا به دنبال احیای ظرفیت‌های برجام برای کنترل ایران

لاسجردی اظهار کرد: از این منظر می‌توان گفت که آمریکا در دوره بایدن به برجام برمی‌گردد و براساس ظرفیت‌های برجام با ایران مواجهه یا تفاهم می‌کند؛ لذا من از سخنان بایدن برداشت «مذاکره مجدد» نکردم. آمریکایی‌ها در دوران اوباما برجام را امضا کردند و قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها و موانعی را ایجاد کردند و معتقدند برجام به منزله یک قرارداد و توافق بین‌المللی قابلیت کنترل و مدیریت ایران را دارد و بایدن هم که در دوره اوباما معاون وی بود و در جریان ظرفیت‌‌های برجام است، به دنبال استفاده از این ظرفیت‌هاست. بر این اساس بیش از آنکه موضوع مذاکره مطرح باشد، مسئله بازگشت آمریکا به برجام برای ایجاد تعهدات یا برای بهره‌گیری ظرفیت برجام مطرح است.

لاسجردی درباره احتمال توسعه موضوعات مذاکره با ایران از هسته‌ای به مسائل منطقه‌ای و موشکی گفت: 1+5 براساس قابلیت‌های خود و ظرفیت‌های ایران به یک توافق دست پیدا کرد و در این توافق موانعی قرار دادند و مواردی را ارتقا دادند و مواردی را هم موکول به زمان کردند و لذا کلیت برجام پیش روی ماست و می‌توان همچنان از ظرفیت‌های آن استفاده کرد.

این کارشناس مسائل بین‌المللی بیان کرد: فعلاً نمی‌توان از رویکرد آینده بایدن درباره نوع و موضوعات آتی مذاکره صحبت کرد. آنچه از مجموعه رویکردها و مواضع بایدن و تیم دموکرات‌ها در رقابت‌‌های انتخاباتی می‌توان دریافت این است که آنها می‌خواهند به برجام برگردند و از این طریق ایران را مجاب به انجام تعهداتش کنند. مهم‌تر اینکه دموکرات‌ها معتقدند که برجام قابلیت‌های زیادی برای کنترل ایران دارد و نیازی به افزایش تنش‌ها، فشارها و تحریم‌های حداکثری دوران ترامپ وجود ندارد.

نه ترک دیپلماسی و نه فراموشی توانمندی‌های داخلی

لاسجردی درباره رویکرد ایران در این دوره و تمرکز بر فرصت‌های ایجادشده به واسطه انتخاب بایدن یا معطوف شدن به داخل بر مبنای توان درونی گفت: دیپلماسی هنر استفاده از فرصت‌هاست. اگر چنین هنری داشته باشیم به طور حتم از تمام قابلیت‌های خود استفاده می‌کنیم. همان طور که مذاکره می‌تواند یک فرصت باشد، توانمندی درونی نیز فرصت بهتری است و می‌توان از هر دو قابلیت استفاده کرد.

وی با بیان اینکه همه کشورهای جهان نیز از فرصت‌‌های چندجانبه خود بهره می‌برند، اظهار کرد: نگاه به تجربه کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته نشان می‌دهد که نه درهای خود را به روی دنیا بستند، نه اینکه با نگاه به بیرون توانمندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی خود را فراموش و به آن توجهی کردند.

عضو شورای سردبیری خبرآنلاین بیان کرد: امروز در جهانی با اقتصاد درهم‌تنیده و وابستگی متقابل زندگی می‌کنیم و هر کشوری تلاش می‌کند از مزیت‌های نسبی و فرصت‌‌هایش در هر نقطه‌ای استفاده کند. بر این اساس باید بر قابلیت‌های داخلی برای حل مشکلات تمرکز کنیم، اما از فرصت ارتباطات خارجی برای پر کردن خلأهای درونی استفاده کنیم.

دو قطبی‌ مذاکره ـ عدم مذاکره؛ دعوای سیاسی برای عقب راندن رقیب 

لاسجردی درباره اینکه احساس می‌شود در داخل شکافی بر سر نوع مواجهه با بایدن در حال شکل‌گیری است، گفت: سخنانی که برخی چهره‌های سیاسی در مجلس، دولت و جریان‌های سیاسی بیان می‌کنند نگاه غالبی نیست و بیشتر دعواهای جناحی برای عقب راندن رقیب است.

این کارشناس مسائل بین‌المللی در پایان اظهار کرد: از آنجا که با توجه به نوع سیاست خارجی و نگاه به نظام جهانی، همیشه تحت فشار هستیم، بهترین راه در وضعیت فعلی برای رهایی از این فشارها این است که بیشترین تمرکز خود را بر قابلیت‌ها و توانمندی‌های داخلی بگذاریم و در موضوعاتی مانند سرمایه‌گذاری خارجی و فناوری‌های روز و پیشرفته که کاستی‌هایی در داخل داریم از طریق گفت‌وگو، مذاکره و دیپلماسی این مشکلات را حل کنیم.