درس‌های بهاری در کلام قرآن

علی‌اکبر حنیفی، پیشکسوت قرآنی و داور مسابقات بین‌المللی قرآن در گفت‌و‌گو با ایکنا از فارس، با اشاره به نظر قرآن درباره بهار و درس‌های توحیدی بهار طبق آیات قرآن گفت: نام فصل تابستان و زمستان در قرآن آمده است اما اشاره به فصل بهار و نام پاییز در قرآن به این شکل نیامده است.

وی با اشاره به آیه 22 سوره ذاریات «وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ؛ و روزى شما و آنچه وعده داده شده‏‌ايد در آسمان است»، تصریح کرد: آیات بسیاری در قرآن است که همه چیز از آسمان می‌آید و به هر صورت همین زمین هم پاره‌ای از آسمان است که تشکیل شده و به صورت زمین، ما در آن زندگی می‌کنیم و همه این‌ها مظاهر لطف و رحمت الهی هستند.

حنیفی در ادامه به آیات 9 و 10 سوره ق «وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ ﴿۹﴾؛ وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَهَا طَلْعٌ نَضِيدٌ ﴿۱۰﴾ و از آسمان آبى پر بركت فرود آورديم پس بدان [وسيله] باغها و دانه ‏هاى دروكردنى رويانيديم (9) و درختان تناور خرما كه خوشه[هاى] روى هم چيده دارند(10) اشاره کرد و گفت: قرآن می‌فرماید ما آب یعنی باران بر شما نازل می‌کنیم که موجب برکت است و برکت نیز به معنی رویش و افزایش است و به وسیله این آبی که از آسمان بر شما نازل می‌کنیم باغ‌ها و دانه‌هایی مثل گندم و جو را که استفاده می‌کنید، می‌رویانیم و درختان خرما را که به شما ثمراتی می‌دهند که غذای شماست.

بهار و اشاره به معاد

وی با یادآوری آیه ۱۱ سوره قاف «رِزْقًا لِلْعِبَادِ وَأَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَيْتًا كَذَلِكَ الْخُرُوجُ؛ [اينها همه] براى روزى بندگان [من] است و با آن [آب] سرزمين مرده‌ اى را زنده گردانيديم رستاخيز [نيز] چنين است»، افزود: یعنی این رزق که از آسمان می‌آید برای بندگان است. این یکی از آیاتی است که در سوره قاف آمده است و از این قبیل آیات که اشاره به مسئله بهار و رویش و معاد یعنی همان رویشی که در بهار اتفاق می‌افتد، بسیار است و در آخر این آیه می‌فرماید «كَذَلِكَ الْخُرُوجُ» یعنی در روز قیامت، خروج نیز همین‌طور است.

این داور مسابقات بین‌المللی قرآن با بیان اینکه معاد یعنی بازگشت را در طبیعت مشاهده می‌کنیم، گفت: این طبیعت در بهار دوباره به وسیله نزول باران و مقدار نوری که تابیده می‌شود و درجه حرارتی که حاصل می‌شود، جان تازه می‌گیرد و بالاخره اتفاقی می‌افتد که آنچه را که به وسیله سرما در زمستان از بین رفته بود به وسیله بهار دوباره برمی‌گردد و زنده می‌شود.

حنیفی افزود: زندگی پس از مرگ طبیعت مثال بسیار خوبی است که قرآن آورده است و بعد از آن می‌فرماید «كَذَلِكَ الْخُرُوجُ» خروج نیز همین‌طور است؛ یعنی ما زندگی می‌کنیم، پیر می‌شویم و بعد از مرگ اندام‌های ما پوسیده می‌شود و تبدیل به خاک می‌شویم.

وی با اشاره به آیه 55 سوره طه «مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى؛ از اين [زمين] شما را آفريده‏‌ايم در آن شما را بازمى‏ گردانيم و بار ديگر شما را از آن بيرون مى‌‏آوریم»، ادامه داد: این تبدیل شدن به خاک و از بین رفتن و دوباره زنده شدن، از خاصیت بهار است؛ در بهار زندگی ما هم، اولین بهار را در این دنیا تجربه می‌کنیم زیرا ما از عالم نیستی به عالم هستی آمدیم یعنی از یک عدم وجود به عالم وجود رسیدم و این اولین بهار ما است که زنده شدیم و سپس دوباره به خاک برمی‌گردیم و دوباره زنده می‌شویم.

دوباره زنده می‌شویم

حنیفی با بیان اینکه ما دو نوع جان داریم یک جان که مثل همه نباتات است و یک روح در بدن داریم، اظهار کرد: دانه‌ای که در زمین کاشته می‌شود و رویش دارد به این زندگی نباتی می‌گویند که همه نباتات دارند، ما نیز یک همچنین زندگی‌ای داریم؛ قرآن در آیه 17 سوره نوح می‌فرماید «وَاللَّهُ أَنْبَتَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا؛ و خداوند شما را همچون گياهي از زمين رويانيد!» کما اینکه می‌فرماید «... فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ.‌..: ما این باغ ها را رویانیدیم» پس ما یک زندگی نباتی داریم.

وی ادامه داد: وقتی روح از یک نفر گرفته می‌شود می‌میرد ولی بعضی‌ها هنوز زنده هستند و قلبشان کار می‌کند و نفس می‌کشد و این زندگی نباتی را دارد اما مرده است یعنی روح از او گرفته شده است. مرگ زمانی است که هم زندگی نباتی و هم زندگی انسانی که به وسیله روح خدادادی به انسان داده می‌شود، گرفته شود. در هر صورت ما هم مثل عالم طبیعت دوباره زنده می‌شویم و خداوند مثال این زندگی دوباره در طبیعت را می‌فرماید نشور این طوری است؛ یعنی آن نشر و برآمدگی  و خروج در روز قیامت مثل همان چیزی است که شما در دنیا هر سال می‌بینید و این برای عبرت است.

حنیفی یادآور شد: خداوند می‌فرماید نگاه کنید به این طبیعت که چگونه این‌ها را می‌میرانیم و سپس زنده می‌کنیم. آیات مختلف در قرآن همین حرف را می‌زند و معاد هم همین‌گونه است و دقیقاً خداوند این مثال‌ها را می‌زند که بفهمیم معاد هم عین این داستان است.

وی در پایان با بیان اینکه بهار، عبرت و آیینه اتفاقاتی است که در آینده برای ما رقم می‌خورد، گفت: باید به بهار نگاه و اطمینان حاصل کنیم که دقیقاً همین وقایع در مورد ما اتفاق خواهد افتاد و سرانجام به زمین برمی‌گردیم و از زمین دوباره بالا می‌آییم.