بررسی نشانه‌های مفسدین در سوره قصص

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق صالح، قرآن‌‌پژوه همدانی در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به آیه چهارم سوره قصص «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فىِ الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائفَةً مِّنهْمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَ يَسْتَحْىِ نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كاَنَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ؛ فرعون در آن سرزمين برترى جست و مردمش را فرقه‌فرقه ساخت. فرقه‌اى را زبون مى‌داشت و پسرانشان را مى‌كشت و زنانشان را زنده مى‌گذاشت كه او از تبهكاران بود»، اظهار کرد: این آیه ویژگی‌های مفسدان را بیان می‌کند.

وی افزود: برتری‌جویی و استکبار، تفرقه انداختن و دو قطبی کردن جامعه، تضعیف یک عده به روش‌های در فقر و فشار شدید قرار دادن، مانع پیشرفت و قوی شدن آنها (کودک‌کشی)، بهره‌کشی از زنان (توجه و ترویج جایگاه جسمانی زن به جای جایگاه انسانی) از ویژگی‌های جبهه مفسدان است.

صالح ادامه داد: فرعون و حاکمان مستکبر برای ادامه حیات ظالمانه خود از راهکارها و روش‌هایی که بیان شد استفاده می‌کنند، به‌خصوص اینکه مردم را در استضعاف نگاه می‌دارند که در آیه 54 سوره زخرف نیز اشاره می‌کند «فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ؛ پس قوم خود را گمراه ساخت تا از او اطاعت كردند، كه مردمى تبهكار بودند.»

بیشتر بخوانید:

• ملاک مؤمن شدن چیست / شایعه‌پراکنی از منظر قرآن
• نحوه ارتباط حاکمان با مردم از منظر قرآن
• نتایج سطحی‌نگری و دنیاگرایی انسان‌ها از منظر قرآن‌کریم

این قرآن پژوه بیان کرد: مردم در هر زمانی باید توجه به این مسئله داشته باشند که گول حیله‌ها و نیرنگ‌های حاکمان جور و ظلم را نخورند، چراکه معمولا با ظاهری شایسته و دلسوزانه مردم را فریب می‌دهند و یکی از این حیله‌های بسیار خطرناک بهره‌کشی از قشر لطیفی است که علاوه بر عقلانیت دارای احساس سرشاری هستند و حاکمان جور تمام راهکارهای غلبه دادن احساس بر عقل را در مقابل حاکمانی که عادل هستند به‌کار می‌برند و با این ترفندها مردم را در مقابل حاکمان عادل قرار می‌دهند.

وی تأکید کرد: یکی از این حیله‌ها و ظاهرسازی‌های دروغین، ادعای دادن «آزادی» به مردم است، همان‌طور که در جزء قبل ذکر شد، رهبران الهی برای رشد دادن مردم که هدف اصلی حکومت آنهاست دو خصوصیت مهم دارند، بسیار دلسوز مردم هستند تا آنجا که سلامت خودشان را برای مردم به خطر می‌اندازند و دوم اینکه تمام تلاش خود را برای اعمال اختیار مردم و تصمیم‌گیری درست آنها به کار می‌برند.

صالح تصریح کرد: در نقطه مقابل، حاکمان جور همین ادعاها را می‌کنند اما دقیقا برعکس آن عمل می‌کنند یعنی خود را دلسوز مردم نشان می‌دهند اما نیت آنها رشد مردم نیست بلکه چپاول منافع مردم و بهره‌کشی از آنهاست. بنابراین، نمی‌توانند واقعا دلسوز مردم باشند بلکه فقط ظاهرسازی می‌کنند و یکی از روش‌هایی که بتوانند مردم را قانع کنند ادعای «آزادی» دادن به مردم است اما دقیقا جاهایی را آزادی می‌دهند که به ضرر جامعه است.

وی با اشاره به اینکه اختیار آزادی مردم تا جایی نباید مورد تعرض قرار گیرد که مانع حقوق دیگران شود، گفت: آزادی نباید باعث تجاوز در حریم و اختیار دیگران شود در غیر این صورت وظیفه حاکم است که ورود پیدا کند و اختیار متجاوز را سلب کند تا آزادی و اختیار دیگران سلب نشود.

این قرآن‌پژوه با اشاره به اینکه حاکمان جور تمام تلاش و تبلیغ خود را روی همین نقطه کور آزادی می‌گذارند، افزود: مثلا خودنمایی و آرایش زنان یک اختیار است و خدای متعال آن را جایز دانسته اما تا جایی که موجب ضرر به دیگران و اختیار آنها نشود، بنابراین می‌توان گفت «خودآرایی آری؛ خودنمایی خیر» یعنی هر زنی می‌تواند در محدوده‌ای که به دیگران ضرر نمی‌زند و اجتماع را تحث تأثیر منفی قرار نمی‌دهد، خودآرایی کند.

وی با طرح این پرسش که محدوده این خودآرایی کجاست؟ گفت: خداوند متعال محدوده آن را در قرآن، در سوره نور بیان کرده است، البته در جاهای دیگری از جمله جزء 22 سوره احزاب نیز به آن می‌پردازد که زنان در اجتماع و برای غریبه‌ها خودآرایی و خودنمایی نکنند، چراکه به ضرر اجتماع خواهد شد.

صالح به داستان علی گندابی (یکی از اراذل همدانی که به لطف امام حسین(ع) هدایت شد) اشاره کرد و اظهار کرد: داستان علی گندابی برای فهم این ماجرا بسیار مفید است که وقتی از او پرسیدند چرا خودت را آشفته و ژولیده کردی گفت نمی‌خواهم زن جوانی تصور کند من از شوهرش زیباتر هستم آن‌گاه محبت‌شان به همدیگر کم شود، در روانشناسی نیز عامل بی‌محبتی همسران به یکدیگر را نگاه به نامحرم و فیلم‌های متستهجن می‌دانند که همین امر باعث بالا رفتن آمار طلاق می‌شود.

وی با بیان اینکه این آزادی کاذب و خطرناک است، یادآور شد: این آزادی مار خوش خط و خالی را می‌ماند که درونش زهر کشنده و خطرناکی است و متأسفانه حاکمان جور و برخی سیاستمداران از این خوش خط و خالی آن برای جذب توجه و نظر مردم به آنها استفاده می‌کنند.

صالح تأکید کرد: مردم در انتخابات پیش رو باید بسیار توجه کنند که درگیر چنین بازی نشوند، یک راه تشخیص این است که فردی که از این کلمات و دلسوزی‌ها استفاده می‌کند را بشناسیم و با تفکر و طرز فکر او آشنا باشیم.