غرور؛ مانع درک حقایق الهی
یک قرآن پژوه همدانی بیان کرد: با توجه به سوره عبس غرور مانع درک حقایق الهی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین صادق صالح، قرآن پژوه همدانی در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با بیان اینکه در سوره عبس سومین سوره جزء سی جریانی مطرح می‌شود که نتایج قابل توجهی دارد، اظهار کرد: در حديثى از امام صادق(ع) نقل شده است مردى از بنی‌امیه نزد پيامبر نشسته بود، در همان حال عبد اللَّه بن ام مكتوم وارد شد، هنگامى كه چشم آن مرد به عبد‌اللَّه افتاد خود را جمع كرد، مثل اينكه مىترسيد آلوده شود و قيافه درهم كشيده و صورت خود را برگردانيد، خداوند در آيات این سوره عمل او را نقل كرده و مورد ملامت و سرزنش قرار داده است.
وی افزود: از آیات ابتدایی این سوره دریافت می‌شود که آن مرد از بنی‌امیه فردی ثروتمند بوده و به این سبب فردی مغرور نیز بوده است و پیامبر قصد داشتند به او آموزه‌هایی از قرآن را بیاموزدند و خود را متصدی هدایت او می‌دانستند خدای متعال پیامبر را مطلع کرد که کسی که مغرور باشد هدایت نمی‌شود.
صالح بیان کرد: آنچه رفعت و بلند مرتبه است قرآن است «فىِ صحُفٍ مُّكَرَّمَة» و هرکسی که بخواهد از آموزه‌های قرآن بهره‌مند و غنی شود نباید استغنا بورزد و احساس رفعت از جانب غیر قرآن کند.
وی ادامه داد:خدای متعال به کسی که دارای غرور ثروت و خودخواهی است اجازه نمی‌دهد که از رفعت و عزت واقعی که در کنار قرآن و با متذکر شدن از قرآن بدست می‌آید بهره‌مند شود.
صالح یادآور شد: یکی از مطالب محوری و مهم این سوره همین موضوع است که نظام جامعه اسلامی باید به گونه‌ای ساماندهی و طراحی شود که رفتارها و موضع گیری‌های مردم و مسئولین و نهادها و ... هیچگاه جایگاه قرآن، دین و آموزه‌های دین را تحت‌الشعاع قرار ندهند،
نباید به گونه‌ای باشد که گمان شود خدای متعال نیازمند عبادت‌ها و توجه ما به دین و اسلام است.
این قرآن پژوه با اشاره به آیه «وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ» (محمد / 38)، ابراز کرد:
«يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَميدُ» (فاطر / 15) این مطلب را با تعبیراتی دیگر مثل «كانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَميدا» و «وَ اللَّهُ غَنِيٌّ حَليمٌ» و «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَميد» و در 16 مورد تأکید می‌کند، تعابیری مانند اگر شما کافر یا مومن شوید نه ضرری به خدای متعال می‌رسد نه نفعی
«وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمينَ» (97/ آل عمران) نکته مهم و قابل توجه این است که گاهی همین مسئله باعث می‌شود که عده‌ای به آموزه.های دینی توجه نکنند و مناسک وعبادات را به جا نیاورند.
این قرآن پژوه همدانی تاکید کرد: همچون عمل روزه‌خواری که ممکن است در بعضی موارد به این دلیل باشد که اهمیت و جایگاه آن در جامعه به خوبی جا نیفتاده است و ما باید با بیان و توجه دادن به آثار مهمی که تاکنون تحقیق و یا بیان نشده بپردازیم از آن مهمتر نحوه بیان است
در بعضی موارد دعوت ما به عبادت رنگ و بوی نیاز دین به عبادت را می‌دهد مثلا می‌گوییم، روایت است که وقتی بر سر مزار کسی سوره قدر می‌خوانی خودت هم بهره می‌بری و بخشیده می‌شوی.
وی ادامه داد: در دعای مکارم الاخلاق که یکی از ادعیه بسیار مهم است و یکی از اعمال بهترین شب سال یعنی شب 23 ماه رمضان است از خدا درخواست می‌کنیم که به ما اجازه همراهی با جماعت را بدهد، همانگونه که مشابه همین مضامین در دعای ابوحمزه ثمالی که از دعاهای امام سجاد(ع) در سحرهای ماه رمضان است وجود دارد.
صالح یادآور شد: باید به نقطه مقابل این مسئله نیز توجه زیادی داشته باشیم و آن اینکه باید برای دوری از گناه از خدا درخواست کنیم،
متاسفانه امروز درجامعه اسلامی گاهی بعضی از منکرها و تخلف‌ها، بی‌قانونی‌ها، کلاهبرداری‌ها و خصوصا شایعه پراکنی‌ها زرنگی محسوب می‌شود و به آن افتخار می‌کنند، این همان مسئله‌ای است که در جزءهای قبلی به آن اشاره شد که یکی از خطراتی که جامعه را تهدید می‌کند جابجاییِ جایگاه ارزش‌ها و ضدارزش‌ها است یعنی ضد ارزش‌ها جای ارزش‌ها را می‌گیرند و بالعکس، که در یک نگاه و در واقع یک نوع عذاب است به نام املاء و استدراج «وَالَّذينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ وَ أُمْلي لَهُمْ إِنَّ كَيْدي مَتينٌ» (182و 183/ اعراف).
