عرفان انحرافی «یوگا» در غفلت مسئولان به ورزشی رسمی تبدیل شد

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین عرب، محقق و پژوهشگر پژوهشکده بهداشت معنوی، در گفت‌وگو با ایکنا؛ گفت: «یوگا» از هندوئیزم آمده و به عنوان عرفان عملی هندو‌ها مطرح است و فردی به نام «پتنجلی» آن را تدوین کرده بود؛ شروع این عرفان به ۴۰۰ سال قبل از میلاد، یعنی دو هزار و ۴۰۰ سال قبل بازمی‌گردد و در متون باستانی هندو‌ها همچون ودا‌ها و اوپانیشاد‌ها ریشه دارد.

وی افزود: یوگا به عنوان یک طریقت تا ۱۵۰ سال قبل هم به عنوان عرفان مطرح بود تا اینکه از آن دوره به بعد یوگا به عنوان یک ورزش و تکنیک مناسب برای سلامت جسم و روان به دنیا معرفی شد؛ ویوکاناندا، از رهبران هندویی مورد حمایت استعمار انگلیس، برای اولین‌بار در پارلمان ادیان جهان در آمریکا، در سال ۱۸۹۸ و سپس فرد دیگری به نام یوگاناندا آن را به صورت گسترده در غرب مطرح کرد و تلاش شد تا برای مطبوع شدن مزاج غربی‌ها آن را به صورت علمی و مناسب برای سلامت انسان‌ها معرفی کنند؛ لذا وقتی به تاریخچه ترویج یوگای مدرن در دنیا نگاه کنید، دست حمایت استعمارگران انگلیسی را پشت سر قضیه می‌توانید ببینید، اما سؤال اینجاست که مگر یوگا چه فایده سیاسی می‌تواند داشته باشد که این اندازه به دنبال ترویج آن بوده‌اند؟

عرب با اشاره به مراحل هشت‌گانه یوگا اظهار کرد: مرحله اول «یاما» است که باید فرد یک‌سری از کار‌ها را ترک کند که شامل پنج کار است و یکی از آن‌ها «اهیمسا» است که آن را در فارسی به پرهیز از خشونت تعریف کرده‌اند. در صورتی که در متن اصلی یوگا یعنی کتاب «یوگاسوترا» نوشته پتنجلی مراد از آن این است که اگر کسی قصد آزار شما را داشت، تسلیم شوید؛ این عبارت به معنای پرهیز از خشونت نیست، بلکه تسلیم در برابر ظلم است و این بهترین سرمایه برای کسانی مانند انگلیسی‌هاست تا آن را به عنوان یک ارزش در میان ملت‌های جهان نهادینه کنند و در برابر ظلم و جنایات آنان کوتاه بیایند و تسلیم شوند و بتوانند سلطه خود را حفظ کنند و گسترش بدهند.

بهره‌گیری از تناسخ برای ترویج اهیمسا

وی در ادامه به باور هندوان به تناسخ اشاره کرد و آن را مکمل باور به اهیمسا دانست و ادامه داد: در باور به تناسخ به فرد گفته می‌شود که اگر در زندگی امروز دچار مشکلات و مصائبی هستی، حاصل اعمال تو در زندگی‌های قبلی بوده است و برای رهایی از این مشکلات در زندگی‌های بعدی باید با انجام یوگا و پذیرش رنج در شرایط کنونی، به رهایی ابدی از چرخه تناسخ کمک کنید. اعتقاد به تناسخ که به صراحت در مقابل باور به معاد در میان مسلمانان است همچون اهیمسا به ظلم‌پذیری افراد کمک می‌کند.

عضو گروه معنویت انجمن اخلاق حوزه در ادامه گفت: اشغالگران صهیونیستی در سال‌های اخیر، به منظور کاهش روحیه مقاومت در جوانان فلسطینی به فکر استفاده از ترویج چنین باور‌هایی در میان ملت فلسطین هستند. نمونه‌ای از این فعالیت‌ها اقدامات فرقه‌ای هندویی به نام «هنر زندگی» در سرزمین‌های اشغالی است که سعی دارد با ترویج مدیتیشن و یوگا، ذهن جوانان فلسطینی را از جنایات چندین دهه اسرائیلی‌ها پاک کند و به ظاهر در میان فلسطینیان و صهیونیست‌ها صلح و دوستی برقرار کند.

عرب با بیان اینکه در غرب و در دهه ۶۰ میلادی بعد از جنگ‌های جهانی و جنگ ویتنام، فشار زیاد روحی و روانی به جوانان غربی هجوم آورد و از نظام‌های حاکمیتی خود دلزده شدند و تحرکات اعتراضی در میان آنان شکل گرفت، تصریح کرد: در این میان گرایش به یوگا و عرفان‌های شرقی یکی از نوشدارو‌های مناسب برای حل این معضل بود که می‌توانست با ترویج نوعی معنویت‌گرایی جعلی تا حدودی این فشار روحی را کاهش دهد و آنان را در راستای پذیرش شرایط موجود آماده کند. این بزرگترین خدمت به دولتمردان غربی و آمریکایی در آن برهه بود که به وسیله ترویج یوگا و معنویت‌های شرقی انجام شد.

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: همچنین ملاقات بسیاری از هنرمندان و سلبریتی‌ها با مروجین یوگا و هندوئیسم در غرب از جمله مسائلی بود که با پوشش رسانه‌ها هرچه بیشتر به این موج دامن می‌زد و در این شرایط حتی کلیسا به مبلغانش در سراسر جهان هشدار داد که مراقب ترویج افکار کفرآمیز از طریق ترویج معنویت‌های شرقی در دنیا باشند.

حجت‌الاسلام عرب با بیان اینکه اولین باشگاه ورزشی یوگا در سال ۱۳۴۵ در تهران تأسیس شد، ادامه داد: باشگاه یوگا در تهران با عنوان «یوگای مهر» از سوی فردی به نام مجید موقر از فراماسونر‌های زمان شاه و سیاستمدار پهلوی، که روابط نزدیکی با انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها داشت، تأسیس شد. موقر مسئولیت مجله مهر، از نشریات تأثیرگذار در قبل از انقلاب، را برعهده داشت. وی تمام توان این نشریه را در خدمت ترویج یوگا قرار داد.

وی افزود: موقر در اطلاعیه‌ای که در خصوص تأسیس اولین باشگاه یوگا در ایران در مجله مهر منتشر کرد اعلام کرد که امیرعباس هویدا، نخست وزیر وقت و شریف امامی، رئیس مجلس سنا و بسیاری از مقامات کشوری و لشگری دیگر از نخستین افرادی بودند که در این باشگاه ثبت‌نام کردند. وی از هند استادی را به مدت ۵ سال به ایران آورد و بعدتر چنین شایع شد که این استاد هندی به صورت خصوصی به شاه و خانواده‌اش نیز یوگا آموزش می‌داد. این اخبار تبلیغاتی کمک شایانی به ترویج یوگا در میان افکار عمومی جامعه داشت.

ثبت رسمی یوگا به نام ورزش با غفلت مسئولان

عرب اظهار کرد: در سال ۱۳۵۵ ژاله نمازی از خاندان بانفوذ دوره شاه در تلویزیون به آموزش یوگا پرداخت و این روند ادامه داشت تا اینکه بعد از انقلاب، این فرایند برای مدتی مسکوت ماند. نهایتاً برخی افراد که سابقه عضویت در فرقه‌های هندی را داشتند، در سایه غفلت مسئولان در سال ۱۳۷۴ آن را به عنوان ورزش به سازمان ملی ورزش و جوانان وقت معرفی و آن را به عنوان یکی از رشته‌های ورزش همگانی تصویب کردند.

این محقق و پژوهشگر عرفان‌های انحرافی بیان کرد: جالب است بدانیم که وقتی دولت افراط گرای هندو‌ها در همین سال‌های اخیر، می‌خواست یوگا در این کشور و در تمامی مدارس اجباری شود، مسلمانان این کشور تظاهرات زیادی کردند و آن قدر دامنه اعتراضات بالا گرفت که وزارت ورزش هند نیز یوگا را به عنوان ورزش قهرمانی نپذیرفت و در مدارس نیز اجباری نشد؛ بنابراین یوگا در مهد خودش که نقاب از آن افتاده با مقابله و مواجهه روبرو شده، ولی در کشور ما با قرائتی شسته رفته به عنوان ورزش همگانی شناخته و به رسمیت پذیرفته شد و مسئولان فریب خوردند و به آن رسمیت بخشیدند.

پژوهشگر مؤسسه بهداشت معنوی در پاسخ به این سؤال که در ایران یوگا به عنوان یک فرقه انحرافی است یا به عنوان ورزش جا افتاده است، بیان کرد: یوگا به صورت مبنایی از بستر فلسفی و آئینی خود قابل تفکیک و جداسازی نیست. گرچه در ایران با ظاهر ورزش وارد شده، از مبنای خودش جدا نیست. شما این مسئله را به وضوح در طراحی فضای باشگاه‌های مطرح یوگا در کشور و در میان کلمات پیشکسوتان یوگای ایران در قالب مصاحبه‌های مختلفشان می‌توانید ببینید که یوگا را به عنوان مسیری معنوی معرفی می‌کنند.

وی اظهار کرد: سیدجلال‌الدین موسوی نسب که به پدر یوگا معروف شده است و بیش از ۳۰ جلد کتاب در مورد یوگا نوشته و یا ترجمه کرده و لقب هندوئی «آناندا جیوتی» را برای خود انتخاب کرده، مدام در آثارش هشدار می‌دهد که هر کس یوگا را ورزش بداند کوته‌نظر است؛ او می‌گوید بترسید از معلمی که یوگا را ورزش می‌داند و در مصاحبه‌هایش هم یوگا را سبک زندگی و راه معنوی و دنیایی از معارف معرفی می‌کند. این نمونه‌ای از دیدگاه‌های مروجان یوگا در ایران است و همین نگرش‌ها به جامعه سرازیر می‌شود.

پژوهشگر و محقق انجمن اخلاق حوزه علمیه تصریح کرد: البته این مسئله‌ای نیست که فقط در ایران مطرح باشد، در یکی از تحقیقات میدانی که اخیراً از سوی جمعی از پژوهشگران دانشگاه کانتیکات آمریکا(UConn) انجام شده، همین رویه را در کشور آمریکا مطرح می‌کند که اکثر افرادی که وارد یوگا می‌شوند، ابتدا با این تصور که یوگا یک ورزش است، فعالیت خود را شروع می‌کنند، ولی پس از مدتی با ابعاد معنوی یوگا آشنا شده و انگیزه اصلی آنان برای ادامه این مسیر انگیزه‌های معنوی است.

عضو گروه معنویت انجمن اخلاق حوزه با اشاره به وضعیت یوگا و با بیان اینکه یوگا به عنوان ورزش رسمی در کشور ثبت شده و انجمن دارد، بیان کرد: هم‌اکنون طبق برخی آمار‌های ارائه‌شده از سوی خود مسئولان، سه هزار باشگاه ورزشی به صورت مستقیم به آموزش یوگا می‌پردازند و ۱۲ هزار باشگاه ورزشی هم در کنار سایر ورزش‌ها، آن را آموزش می‌دهند.

وی در مورد وظیفه رسانه و تبلیغ در مواجهه با این نوع مباحث بیان کرد: بیش از هر چیز همه کسانی که آشنا با مخاطرات این نوع عرفان‌ها و معنویت‌های انحرافی هستند، باید مردم را با این مخاطرات آشنا کنند. لذا وظیفه ما روشنگری است که البته در حد وسع خود تلاش کرده‌ایم.

انتهای پیام