ناکارآمدی مجلس دهم، عملکرد اقتصادی دولت و تحریم‌ها؛ عوامل مؤثر بر کاهش مشارکت انتخاباتی
کارشناس مسائل سیاسی در تشریح رفتار انتخاباتی مردم و کاهش مشارکت آنها در قیاس با ادوار قبلی گفت: اولین عامل ناکارآمدی مجلس دهم و عوامل بعدی وضعیت اقتصادی کشور و تحریم‌ها بود. عامل دیگر رفتار دولت در مقاطع حساس از جمله حوادث آبان و گرانی بنزین بود که به امید مردم به آینده و اعتماد آنها ضربه زد.
بیژن مقدم، مدیرمسئول پایگاه خبری ـ تحلیلی الف و کارشناس مسائل سیاسی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره تحلیل خود از رفتار انتخاباتی مردم و کاهش مشارکت آنها در انتخابات دوم اسفندماه در قیاس با همه انتخابات ادوار گذشته گفت: مطالعه رفتار انتخاباتی مردم در دوره‌های مختلف می‌تواند راهگشا باشد. نکته روشن آن است که مردم به عملکردها امتیاز می‌دهند و هر بار که در صحنه انتخابات حاضر می‌شوند به این نگاه می‌کنند که چه کسی می‌تواند گره از مشکلات آنها باز کند و قبل از اینکه به این مسئله هم فکر کنند، به این توجه دارند که مجموعه حاکم تا روز انتخابات چه عملکردی داشته و لذا متناسب با آن رفتار می‌کنند.
عوامل مؤثر بر کاهش مشارکت مردم
وی ادامه داد: براین مبنا می‌توان رفتار انتخاباتی مردم را از مجلس سوم تا به امروز تحلیل کرد؛ مجلس سوم کاملاً در اختیار جریان چپ یا اصلاح‌طلب امروز بود، اما مجلس چهارم کاملاً در اختیار اصولگرایان قرار گرفت، مجلس پنجم ترکیبی از دو جریان شد و مجلس ششم باز در اختیار اصلاحطلبان و مجالس هفتم تا نهم نیز با اکثریت اصولگرایان شکل گرفت و مجلس دهم نیز به طور نسبی در اختیار اصلاحطلبان بود. لذا این رفتار نشان می‌دهد مردم هر بار به یک مجموعه و جریان سیاسی برای حل مشکلات خود اعتماد کردند و لذا این یک رفتار سابقه‌دار است و اینکه امروز لیست اصولگرایان رأی مردم را کسب کرده برمبنای همین رفتار انتخاباتی است.
مقدم اظهار کرد: اما درباره افت مشارکت مردم باید گفت که این امر متأثر از شرایط عمومی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است. تا پیش از این کمترین مشارکت مردم در انتخابات مجلس هفتم بوده که حدود 51 تا 52 درصد بوده که هیچ یک از شرایط کشور شبیه شرایط امروز نبود. در واقع مجموعه عواملی دست به دست هم دادند که مردم از طریق عدم مشارکت یا به مسئولان پیامی را برسانند یا اینکه نشان دهند رأی خود را چندان مؤثر نمی‌بینند.
مدیرمسئول پایگاه خبری ـ تحلیلی الف بیان کرد: اگر بخواهیم دلایل عمده این اتفاق را برشماریم، اولین عامل به اعتقاد من ناکارآمدی مجلس دهم بود. مردم با امید زیادی به اعضای این مجلس از جمله لیست امید در تهران رأی دادند و این جریان در تهران با لیست کامل سی نفره وارد مجلس شد و افرادی قوی مانند آقای عارف در رأس این لیست بودند اما مردم اتفاق و تحول خاصی را از این جریان در مجلس مشاهده نکردند و طبعا ناامید شدند که در این میان عد‌ه‌ای از مردم صرفاً این جریان را ناتوان دیدند و لذا در این دوره هم رأی ندادند، ولی این ناامیدی در بخش دیگری از مردم به کلیت مجلس تعمیم داده شد و احساس کردند نهاد مجالس ناکارآمد و ضعیف است و براساس برخی اطلاعات نادرست تصور کردند مجلس اساسا اختیار چندانی ندارد. در حالی که مجلس اختیارات وسیعی در قانون اساسی دارد و بستگی به این دارد که نمایندگان چگونه از آن استفاده کنند.
مقدم عوامل مؤثر بعدی در رفتار انتخاباتی مردم در این دوره را وضعیت اقتصادی کشور و تحریم‌ها دانست و گفت: البته هدف اصلی تحریم‌ها همین کاهش امید مردم است که به طور نسبی اثرگذار بود. عامل دیگر رفتار دولت در مقاطع حساس بود که باعث ناامیدی مردم و کاهش مشارکت در انتخابات شد که از جمله آنها حوادث آبان و گرانی بنزین و نوع واکنش دولت و پاسخ رئیس‌جمهور بود.
تحلیل رفتار انتخاباتی مردم با دو شاخص امید و اعتماد
این کارشناس مسائل سیاسی ابراز کرد: در واقع نکته مهم در تحلیل رفتار انتخاباتی مردم، «امید» و «اعتماد» است. وقتی امید مردم نسبت به آینده کاهش پیدا می‌کند قطعاً نمی‌توانند رفتار روبه جلو و پیش‌برنده داشته باشند و لذا یا بی‌تفاوت و منفعل شده یا اینکه معترض هیجانی شده و به کف خیابان‌ها می‌آیند.
مقدم یادآور شد: در واقع این ناامیدی یا کم‌امیدی به آینده این سؤال را در ذهن مردم ایجاد کرد که «رأی بدهیم که چه بشود؟ رأی بدهیم که یک عده چه کار کنند؟»؛ این سؤال‌ها همه برخاسته از مؤلفه «امید» است و شکل‌گیری ناامیدی نیز برخاسته از رفتارهای برخی مجموعه‌های حکومتی مانند دولت و مجلس است که با بی‌اعتماد کردن مردم به امید آنها نسبت به آینده ضربه زد.
وی افزود: در این میان برخی رفتارها و تحلیل‌های اشتباه از جمله هجمه به کلیت مجلس به جای نقد جریان حاکم بر خانه ملت که جریان اصلاحات است بخشی از مردم را از مجلس ناامید کرد.
مدیر مسئول پایگاه خبری ـ تحلیلی الف اظهار کرد: البته باید این را در نظر گرفت که بخشی از مردم هیچ‌گاه رأی نمی‌دادند و اگر الان براساس برآوردها مشارکت حدود 45 درصد مردم باشد نسبت به پایین‌ترین سطح مشارکت در مجلس که 51 درصد بود حدود 6 درصد کاهش داشته است. در واقع میانگین مشارکت مردم در مجلس بین 55 تا 65 درصد بوده و بالاترین میزان مشارکت هم 72 درصد بوده و لذا حدود 10 درصد مردم، علاوه بر آنها که اغلب مواقع در انتخابات شرکت نمی‌کنند در این دوره حاضر نشدند، که این با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تحریم‌ها قابل پذیرش است و باز هم در این شرایط این میزان مشارکت نسبت به کشورهایی که سابقه انتخابات و دموکراسی بیشتری دارند بالاتر است.
وی اضافه کرد: چون توقع مشارکت در ایران بالاست و مشارکت مردم به منزله حمایت از نظام و حاکمیت ارزیابی می‌شود انتظار این بود که درصد بیشتری از مردم در انتخابات حاضر شوند اما به هر حال مردم از این طریق تصمیم گرفتند تا صدای خودشان را به مسئولان برسانند و بیان کنند که از شرایط کشور به ویژه در حوزه اقتصادی ناراضی هستند.
مقدم بیان کرد: در این میان شاید اعلام خبر فوت دو نفر بر اثر ویروس کرونا روز قبل از انتخابات بر میزان حضور تأثیر گذاشته باشد. البته هنوز نمی‌توان گفت چه سهمی در این میان سایر عوامل کاهش مشارکت داشته است.
نقش عدم ارائه برنامه از سوی جریان پیروز
مقدم درباره تأثیر عدم ارائه برنامه از سوی جریان پیروز انتخابات برای اقناع مردم به حضور حداکثری و تلاش آنها برای رسیدن به وحدت تا روز آخر قبل از انتخابات گفت: این عامل حتماً مؤثر بوده است؛ برای اینکه در یک هفته پایانی سه تا چهار مدل لیست از یک جریان سیاسی منتشر شد، در حالی که قرار بود سازوکاری تعریف شود که براساس شاخص‌های علمی و دموکراتیکی درون‌تشکیلاتی لیست واحدی منتشر شود که تقریبا در آخرین لیست اعلامی همه این سازوکار متلاشی شد و با آن مدل تفاهم و وحدت روندهای ائتلاف نابود شد.
این کارشناس مسائل سیاسی در پایان اظهار کرد: در این میان خود مردم تا روز آخر بلاتکلیف بودند و حتی چهارشنبه شب در نزدیکی منزل شاهد پخش شدن لیست ماقبل نهایی جریان پیروز انتخابات بودم، در حالی که بر روی لیست نهایی توافق شده بود. به عبارتی تشکیلات مزبور نتوانست لیست خود را به خوبی مدیریت کند.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
