کودکان ایرانی در اشعار محاوره‌ای 50 سال قبل مانده‌اند
شاعر حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: شعر کودک و نوجوان علاوه بر حساسیت‌هایی که دارد، ظرفیتی مناسب برای انتقال مفاهیم و عقاید دینی و اجتماعی و انسانی و بستری فراهم برای رشد ذهن و خلاقیت کودکان و نوجوانان است.
14 فروردین روز جهانی کتاب کودک است. از سال ۱۳۴۹ در ایران این روز به رسمیت شناخته شده است و وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۵۰ روز ۱۴ فروردین هر سال را روز جهانی کتاب کودک در ایران اعلام کرد. به انگیزه این روز به گفتگو با غلامرضا بکتاش، شاعر کودک نشسته ایم. حاصل این گفتگو را با هم می خوانیم:
غلامرضا بکتاش، شاعر کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با ایکنا از همدان با اشاره به اینکه در سال‌های 66 تا 68 زمانی که تنها 14- 15 سال داشت غزل، مثنوی و رباعی می‌سرود، گفت: کار با کودک را در سال 1371 آغاز کردم که از آن زمان تا به امروز یک تنه نوشتن و سرودن برای کودک و نوجوان را ادامه داده ام.
بکتاش با اشاره به اینکه «آفرین به آفتاب» اولین اثر چاپ شده از او است، گفت: اولین اثر از من در سال 82 زمانی که 30 سال داشتم از سوی سوره مهر چاپ شد، هیچ گاه برای چاپ آثار خود عجله نداشتم اما امروزه متاسفانه نویسنده‌های جوان ما بسیار عجولانه به فکر چاپ اثر خود هستند.
این شاعر موفق عرصه کودک و نوجوان با اشاره به اینکه متأسفانه امروز دستان کودکان و نوجوانان ما به فضای مجازی آلوده شده است، گفت: به نظر من فضای مجازی هیچ جذابیتی برای کودکان ندارد و حتی موجب عدم رشد خلاقیت و تفکر آنها نیز می‌شود.
این شاعر ملایری با اشاره به اینکه بیش از 30 کتاب از وی چاپ شده است، افزود: «آفرین به آفتاب»، «رونویسی از بهار»، «در حیاط ما»، «یک سیب شیرین»، «نوجوانی درخت کاج»، «با دعای باران»، «تا رادیو خبر داد»، «پالیز»، «با دو چشمم می‌چشم»، «حال غنچه خوب است»، «مورچه زحمتکش است»، «در دلم دریا بریز»، «مگر لب زیپ دارد» بخشی از آثار وی است.
ادبیات کودک و نوجوان باید کودکان را خلاق بار بیاورد
وی با اشاره به اینکه «مگر لب زیپ دارد» تازه ترین اثر وی است، گفت: کتاب «مگر لب زیپ دارد؟» سال 97 از سوی انتشارات شکوفه‌امیرکبیر برای کودکان منتشر شد که در سی‌وهفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز شایسته تقدیر شناخته شد.
مربی کانون پرورشی ملایر با اشاره به اینکه شعر کودک و نوجوان ظرافت‌های خاص خود را دارد، ابراز کرد: دیدگاه یک شاعر کودک و نوجوان باید از دیدگاه مخاطب خود بوده و همسو با کودکان باشد.
بکتاش با اشاره به اینکه ادبیات کودک و نوجوان باید تلاش کند تا کودکان را خلاق بار بیاورد، گفت: شعر کودک و نوجوان علاوه بر حساسیت‌هایی که دارد، ظرفیتی مناسب برای انتقال مفاهیم و عقاید دینی و اجتماعی و انسانی و بستری فراهم برای رشد ذهن و خلاقیت کودکان و نوجوانان است.
کارشناس مجله شعر کیهان بچه‌ها، با بیان اینکه شعر کودک باید بتواند گره‌ای را باز کرده و امید و شادی را برای کودک به ارمغان آورد، گفت: پایان اشعار و داستان‌های کودک باید باز و امید بخش باشد تا موجب شادی فرزندان ما شده و غم را از وجود آنها بزداید نه آنکه باعث غم آنان شود.
عدم توجه به طبیعت از خلأهای کار در حوزه کودک و نوجوان
وی با بیان اینکه یکی از خلأهای کار در حوزه کودک و نوجوان، عدم توجه به طبیعت است، گفت: آن چیزی که همواره مورد توجه من بوده و در اشعارم به کرات دیده می‌شود، «الهام از طبیعت» است اما این مهم در آثار بسیاری از فعالان این حوزه کم به چشم می‌خورد.
بکتاش ادامه داد: می‌توان یک بار زندگی را با طبیعت گره زد و به مخاطب خود القاء کرد برای نمونه، «کلاغ ها مستاجر هستند»، این عبارت تلفیق طبیعت و یک باری از زندگی است که که می‌تواند به کودکان و نوجوانان این مهم را القا کند که بسیاری از کودکان ما مستاجر هستند.
این داور جشنواره بین‌المللی شعر فجر با اشاره به اینکه، نیاز امروز کودکان ما، افزایش اعتماد به نفس آنها است، گفت: کودکان و نوجوانان امروز ما برخلاف ظاهر، اعتماد به نفس پایینی دارند و خواسته‌های والدین خود را بیان می‌کنند و از خود چیزی برای گفتن ندارند.
وی ادامه داد: فرزندان ما امروز همه بی‌خاطره هستند و تنها خواسته‌های پدر و مادر را دنبال می‌کنند، در این میان باید پدران و مادران اجازه دهند تا فرزندانشان خود برای آینده خود تصمیم بگیرند، چرا والدین می‌خواهند 70 میلیون پزشک، مهندس و افرادی با پست‌های عالی دولتی تحویل جامعه دهند!
بکتاش با اشاره به اینکه 28 سال است شاعر کودک بوده و در کانون پرورشی کودک و نوجوان فعال است، عنوان کرد: من باوجود آنکه 46 سال از بهار زندگی‌ام می گذرد اما همچنان کودکی خود را از دست نداده و تمام خاطرات کودکی‌ام را به یاد دارم.
شعرخوانی می‌تواند به نیاز علمی، آموزشی و عاطفی کودک پاسخ دهد
وی بیان کرد: کودکان امروز با وجود آنکه والدین رفاه بیشتری را برای آنان فراهم کرده‌اند اما در اصل با آنان نامهربان بوده و آنان را درک نمی‌کنند و دوست دارند که فرزندانشان طبق خواسته‌های آنان پیش بروند.
این شاعر کودک و نوجوان گلایه‌ای از خانواده‌ها و مربیان مهد‌های کودک نیز داشت و گفت: متأسفانه کودکان امروز ما با هدایت‌های والدین و مربیان مهد‌های کودک، همچنان در شعر‌های محاوره‌ای قدیم، «یک توپ دارم قلی قلی...» و از این نوع اشعار مانده‌اند.
بکتاش با اشاره به اینکه متاسفانه فرزندان امروز خیلی اشعاری از شاعران حوزه کودک و نوجوان از بر نیستند، ابراز کرد: شعر خوانی فعالیتی است که می‌تواند به نیاز علمی، آموزشی و عاطفی کودک را پاسخ دهد.
محاوره‌نویسی شعر خردسال نیست
وی با بیان اینکه محاوره‌نویسی آفت شعر کودک است، گفت: آیا شعر محاوره شعر خردسال است؟ خردسال کسی است که خواندن و نوشتن بلد نیست؟ اما چرا مجلات رشد که ویژه دبستانی‌هاست پر از شعر محاوره است؟
این شاعر ملایری با اشاره به اینکه اشعار بسیاری دارد که متأسفانه به مرحله چاپ نرسیده است، ابراز کرد: من یک نویسنده مستقل هستم اما گویا اشعارم به مزاج برخی افراد در انتشاراتی‌ها خوش نمی‌آید در حالی که من معتقدم بسیاری از افرادی که به عنوان کارشناس در این انتشاراتی ناظر بر تألیفات هستند غیرحرفه‌ای برخورد می‌کنند.
گفتنی است آنچه در اشعار غلامرضا بکتاش در حوزه کودک و نوجوان به چشم می‌خورد؛ آشنایی کودکان با مفاهیم ارزشمندی همچون، ایمان به خدا، معاد، تلاش، امید به آینده، شکرگزاری، احترام به دیگران و سایر مفاهیم انسانی و اسلامی است که بی‌شک در آموزش و انتقال این آموزه‌های ارزشمند خوب برآمده است.
این شاعر نام آشنای ملایری، جایزه کتاب سال، سلام بچه‌ها، کتاب فصل، جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان و غیره… را در کارنامه کاری خود دارد، داور چندین دوره جشنواره بین المللی شعر فجر نیز بوده است.
