چرا ثبت نام آزمون سراسری حفظ و مفاهیم قرآن رایگان نمی‌شود

ثبت نام نوزدهمین دوره آزمون سراسری قرآن و عترت که هر ساله از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا می‌شود از دهم دی‌ماه آغاز می‌شود و تا پایان همین ماه ادامه خواهد داشت. رویدادی که از آن به عنوان بزرگ‌ترین آزمون قرآنی کشور یاد می‌شود، چرا که طی سال‌های اخیر در هر دوره از این آزمون، بالغ بر 100 هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند؛ هر چند درصد قابل توجهی از افراد ثبت‌نامی به دلایل مختلف در حوزه محل برپایی آزمون حضور نمی‌یابند، اما همین موضوع هم باعث کم‌رنگ شدن عنوان مورد اشاره نشده است.

این آزمون در ادوار مختلف فراز و فرودهایی را به خود دیده است. در چند دوره قبل، دو بار در سال برپا می‌شد، اما به مرور زمان برگزاری آن سالانه‌ و به ماه‌های پایانی سال موکول شد.

در سال 99 و همزمان با نوزدهمین دوره برپایی، شرایط کرونایی کشور، برگزارکنندگان را مجاب به تغییر روش کرد. مدیران معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که تجربه تعطیلی برخی رویدادها همچون نمایشگاه بین‌المللی قرآن را در شرایط کرونایی از سر گذرانده‌ بودند، به تعطیلی آزمون نوزدهم نیز فکر کردند، اما در نهایت راه پر پیچ و خم برپایی آزمون و فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای مجازی شدن آن را رفتند تا نشان دهند آزمون سراسری قرآن و عترت، اهمیت ویژه‌ای دارد.

یکی از مهم‌‌ترین ویژگی‌های آزمون مذکور، محوریت مؤسسات قرآنی است. موضوعی که باید آن را مهم‌‌ترین نقطه قوت دانست، اگرچه در رویدادهای قرآنی دیگر، مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد نیز از محوریت برخوردارند، اما در آن رویدادها مؤسسات مردمی بیشتر وسیله‌ای برای رسیدن سازمان‌ها به اهداف خود هستند – شاید در این بین برخی اهداف مؤسسات نیز تأمین شود، اما اولویت اصلی رسیدن به اهداف سازمانی است - در حالی که در آزمون سراسری قرآن و عترت، هدف اصلی، مؤسسات هستند و تمام برنامه‌ریزی‌ها در نهایت ختم به برخوردار شدن آنها از مزایای تعریف شده است.

آنهایی که با مؤسسات مردم‌نهاد در ارتباط هستند و به خصوص معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد و برگزارکنندگان آزمون سراسری حفظ قرآن به خوبی در جریان آسیب‌های جدی ویروس کرونا بر روی فعالیت مؤسسات هستند. مراکزی که بیشترین کارکرد و حتی حیات‌شان به برگزاری دوره‌های آموزش حضوری بود، در ایام شیوع کرونا با خالی شدن کلاس‌ها مواجه شدند و آموزش‌های مجازی هم نتوانست این خلاء را آنچنان که باید پر کند.

این وضعیت باعث شد تا مؤسسات علاوه بر چشم امید داشتن به حمایت‌های بخش دولتی، نیم‌نگاهی هم به آزمون سراسری حفظ قرآن داشته باشند؛ چرا که از دیرباز آزمون سراسری حفظ قرآن ترازویی برای وزن کردن عملکرد مؤسسات قرآنی بوده و حمایت‌های مالی نیز بسته به همین عملکرد، بین مؤسسات توزیع شده است. در این بین مؤسسات قرآنی برای جذب بیشتر فعالان قرآنی به آزمون، اقدام به ثبت نام آنها بدون دریافت هزینه‌ای می‌کنند و همین موضوع باعث شده تا در ایام کرونایی فشار مضاعفی بر روی مؤسسات وارد شود.

با وجود اینکه در دوره نوزدهم هزینه ثبت نام برای حضور در آزمون حدود 30 درصد کاهش یافته و از هفت هزار تومان به پنج هزار تومان رسیده است اما همین هزینه اندک هم می‌تواند سدی برای حضور بسیاری از قرآن‌آموزان شود. برگزارکنندگان آزمون نوزدهم می‌توانستند - هنوز هم می‌توانند – با توجه به شرایط کرونایی و از محل اعتبارات کمک به مؤسسات آسیب‌دیده از کرونا نسبت به دریافت نکردن هزینه ثبت نام در آزمون اقدام کنند. موضوعی که این روزها به یک نگرانی برای مؤسسات تبدیل شده است.

تیمور کاکایی