مؤمن واقعی بدی دیگران را با نیکی پاسخ می‌دهد
استاد سطح خارج حوزه علمیه گفت: مؤمن واقعی کسی است که بدی دیگران را با نیکی جواب دهد. این افراد اهل وفای به عهد و اقامه نماز و پرداخت زکات هستند و سرانجام بهشت نصیبشان می‌شود.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی 26 اردیبهشت در ادامه تفسیر سوره مبارکه رعد به آیات 22 «وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ» به بعد پرداخت و گفت: در روابط اجتماعی دفع کردن بدی با کارهای نیک بسیار مهم است؛ شیخ طوسی حسنه را به انجام وظایف و سیئه را به معاصی تفسیر کرده و علامه طباطبایی همین نظر را قبول پذیرفته است.
وی افزود: البته شیخ دو معنای دیگر را هم مطرح کرده است؛ یکی جهالت و سفاهت جاهلان را با بردباری دفع کردن و همچنین دفع ظلم دیگران با حلم که هر دو یکسان است. علامه طباطبایی هم حسنات را انجام واجبات و سیئات را به معاصی تفسیر کرده و گفته است که اگر کمبودی در انجام واجبات بود با اعمال صالح خلل وارده آن را تدارک می‌کنند؛ این نظر با ظاهر آیه سازگار نیست، بلکه دفع سیئات دیگران با حسنات مراد است.
آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: با توجه به این آیات کسانی که وفای به عهد کرده، وصل می‌کنند آنچه خدا دستور داده است و چون انجام واجبات مالی و عبادی امر بسیار سخت و مستلزم صبر است و اینها صبر می‌کنند نتیجه کارشان عُقْبَى الدَّارِ و جنات عدن است؛ البته این طور نیست که فقط آنها وارد بهشت شوند، بلکه اگر پدر و همسرشان و فرزندانشان هم اهل بهشت و شایسته آن باشند با آنها همنشین خواهند بود.
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: شیخ طوسی در تفسیر «وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بَابٍ» آورده است که این افراد به خاطر کارهای خودشان به بهشت می‌روند که باز با ظاهر آیه سازگار نیست؛ علامه فرموده شامل مادرزن، عمه و خاله و برادر و خواهر و ... هم می‌شود. شیخ طوسی گفته که همه افراد شایسته وارد بهشت می‌شوند؛ این قاعده جاری و بدیهی است، ولی آیه مفهومی فراتر را مدنظر دارد. خداوند در اینجا در مورد مؤمنان معمولی صحبت نکرده است، بلکه مؤمنان برجسته را مراد می‌داند؛ در واقع چند نفر از ما این صفات را که در آیات گذشته بیان شد، آن هم در مراتب، بالا داریم و چقدر واجبات مالی و عبادی و مستحبات را انجام می‌دهیم.
آیت‌الله هادوی تهرانی تصریح کرد: آیه مؤید این نکته است که کسانی که مقام بالایی دارند تا حدی می‌توانند دست پدران و مادران و فرزندانشان را، در صورتی که صلاحیت داشته باشند، بگیرند و به بهشت ببرند. در ادامه آیه 23 هم فرمود که ملائکه از هر دری وارد این باغ و بهشت می‌شوند و به افراد بهشتی تهنیت و سلام می‌دهند. «سَلَامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ»سلامی که به خاطر صبر به آنها عطا شده و این جایگاه ابدی بهترین نعمت است.
جهنم؛ جزای افراد مفسد
استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: در آیه 25 «وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ» هم به گروه دیگری اشاره کرده است؛ آنان عهد خدا را شکسته‌اند و به آنچه خدا به آنها دستور داده است عمل نمی‌کنند؛ در زمین فساد می‌کنند و سرنوشتشان هم لعنت خداوند است.
وی اضافه کرد: در آیه 26 «اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَفَرِحُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتَاعٌ» این سوره به بسط رزق برای برخی و تنگی رزق برای برخی دیگر اشاره کرده و این مشیت الهی تابع مجموعه‌ای از عوامل است؛ به نظر می‌آید انسان نقشی در این عوامل ندارد ولی این طور نیست. وقتی پدر و مادری صالح، با صلاحیت، اهل نماز و روزه و زکات، گذشت و وفای به عهد باشند فرزند روزی بیشتری دارد.
استاد حوزه علمیه اظهار کرد: ممکن است کسی روزی گسترده‌ای داشته باشد؛ به خاطر اینکه مثلا جد او اهل نیکی و کارهای خوب بوده است؛ یکی از بزرگان می‌فرمود که من خیلی مشکلات اقتصادی داشتم تا اینکه فرزند دومم به دنیا آمد و زندگی ما متحول شد. این مسئله به خود شخص باز می‌گردد؛ خدا حکیم و رحمان و رحیم است و اگر روزی زیادی به فردی می‌دهد، ممکن است، به جای نعمت، نقمت باشد. لذا بر او تنگ می‌گیرد و ممکن است برای کسی برعکس باشد، یعنی اگر روزی کمی به او بدهد به وادی کفر و انحراف بیفتد.
وی گفت: ما از ظرفیت افراد آگاه نیستیم، ولی خداوند آگاه و بسط رزق از طرف خداوند است؛ البته کسانی که در غفلت و گمراهی فرورفته و خدا را از یاد می‌برند، خداوند رزق زیادی به آنها می‌دهد تا بیشتر در فساد فروبروند. آنان عامل گرفتاری و به تعبیر آیه قبل مشمول لعنت الهی می‌شوند. لعنت هم به معنای دوری از رحمت الهی است. مردم به زندگی دنیا شادند. «وَفَرِحُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتَاعٌ»؛ دنیا پست‌ترین مرتبه زندگی است که مردم به آن شادمان هستند، در حالی که دنیا متاع اندکی در برابر آخرت است.
انتهای پیام
