گردشگری حلال کرونازده احیا می‌شود؟
با توجه به خسارت‌های چشمگیری که شرکت‌های گردشگری حلال و همچنین بخش‌های خدماتی مقاصد گردشگری حلال با آن روبرو شده‌اند، برخی اعتقاد دارند که شیوع کرونا تغییرات زیادی را به صنعت گردشگری از جمله گردشگری حلال تحمیل کرده که نتیجه آن پایان زودهنگام حوزه گردشگری حلال است.
به گزارش ایکنا، شیوع کرونا علاوه بر اینکه جان بیش از 3 میلیون نفر را در سراسر جهان گرفت و هزینه‌های بسیاری برای دولت‌ها در بخش درمان به وجود آورد، اقتصاد جهان را هم تحت تأثیر خود قرار داد.
جدا از برخی بخش‌های اقتصادی و مشاغلی که توانستند با وجود مشکلات ناشی از شیوع کرونا دوام آورده و حتی رونق بگیرند (مانند فروشگاه‌های اینترنتی) بسیاری از مشاغلی که وابسته به حضور افراد و مشتریان و یا متکی بر خدمات حضوری بودند با مشکلات بسیاری مواجه و حتی ورشکسته شدند.
صنعت گردشگری در جهان یکی از بخش‌های اقتصادی بود که بیشترین آسیب را از شیوع کرونا دریافت کرد. به دلیل شیوع کرونا بسیاری از پروازها، هتل‌ها و هر چیز دیگری که برای حضور مسافران نیاز بود، تعطیل شدند یا با کمترین ظرفیت مجبور به فعالیت بودند. از طرف دیگر این موضوع ضربه بدی به دولت‌هایی زد که بیشتر بودجه سالانه خود را از طریق گردشگری به دست می‌آوردند(مانند بیشتر کشورهای حوزه دریای کارائیب).
اما بخش صنعت گردشگری چند سال است که با واژه جدیدی آشنا شده و آن گردشگری حلال است. گردشگری حلال به طور کلی به شاخه‌ای از توریسم گفته می‌شود که خدمات مقاصد گردشگری برای استفاده مسلمانان متناسب‌سازی شده و به عبارت ساده‌تر از نظر شریعت اسلامی حلال باشد.
این خدمات می‌تواند طیف گسترده‌ای را شامل شود: اختصاص اتاق‌هایی از هتل برای انجام فرایض دینی مانند نماز، عدم سرو مشروبات الکلی، پرهیز از اختلاط زنان و مردان در محیط‌هایی مانند استخر، سونا و سواحل دریا، استفاده از مواد غذایی حلال در رستوران‌ها و مواردی مشابه است.
برخلاف انتظار، گردشگری حلال تنها مختص به کشورهای مسلمان نیست بلکه کشورهای غیراسلامی هم تلاش کرده‌اند که با متناسب‌سازی امکانات خود برای گردشگران مسلمان، سهمی از این بازار داشته باشند؛ بازاری که در سطح جهان و در سال 2018 گردش مالی آن در حدود 171 میلیارد دلار رسیده است. پیش از شیوع کرونا پیش‌بینی‌ها حاکی از این بود که هزینه‌های مسافران مسلمان تا سال 2020 به 220 میلیارد دلار و تعداد گردشگران مسلمان از 121 میلیون نفر در سال 2016 به 156 میلیون نفر برسد.
با این همه شیوع کرونا باعث شد که بسیاری از سفرها در جهان لغو شود و زمینگیر شدن پروازها به زمینگیر شدن صنعت گردشگری از جمله گردشگری حلال انجامید. عربستان سعودی هرگونه ورود به اماکن مذهبی و سفر به مکه و مدینه را تا اطلاع ثانوی ممنوع و مراسم عمره نیز از مارس 2020 متوقف شد.
البته این لغو سفرها تنها از سوی عربستان نبود. کشورهای دیگری مانند سنگاپور و اندونزی هم اعزام زائران را برای انجام حج تمتع لغو کردند. هرچند که دولت عربستان بعداً اجازه برگزاری محدود حج تمتع را با حضور زائران ساکن عربستان صادر کرد.
به دلیل همه‌گیری کرونا، تقریباً همه کشورها تمام پروازهای ورودی و خروجی را به حالت تعلیق درآوردند (به غیر از برخی پروازهای تجاری در مورد برخی کشورها مانند مصر).
این تعلیق پروازهای ورودی و خروجی منجر به خسارت مستقیم و غیرمستقیم بسیاری به مقصد گردشگری حلال شد. چنین ضررهایی نه تنها بر شرکت‌های مسافرتی حلال بلکه بر سفر و کل صنعت جهانگردی تأثیر منفی چشمگیری گذاشته که تاکنون هم ادامه داشته است.
با توجه به خسارت‌های عظیمی که شرکت‌های گردشگری حلال و همچنین بخش‌های خدماتی مقاصد گردشگری حلال با آن روبرو شده‌اند، برخی اعتقاد دارند که شیوع کرونا تغییرات زیادی را به صنعت گردشگری از جمله گردشگری حلال تحمیل کرده که نتیجه آن پایان زودهنگام حوزه گردشگری حلال است. در واقع این افراد معتقدند که گردشگری حلال برای بهبود یافتن از بحران کرونا چندین سال نیاز به زمان دارد.
تصور مسافران امروز در مورد سفر ایمن کاملاً با تصورات آنها قبل از ویروس کرونا متفاوت است. بیشتر مسافران نگران ایمنی خود و خانواده هستند و به همین ترتیب انتظارات ایمنی مسافران از هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتی و بخش خدمات تغییر بزرگی خواهد داشت و سطح بالاتری از ایمنی را طلب خواهد کرد.
هزینه تأمین چنین انتظاراتی توسط هتل‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات بسیار زیاد خواهد بود و قطعاً بر مزیت رقابتی این ارائه‌دهندگان و همچنین استراتژی‌های قیمت‌گذاری آنها تأثیر خواهد گذاشت. اهمیت افزایش قیمت به عنوان یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر تصمیم‌گیری مسافران مسلمان است. بر این اساس، کمبود هتل‌ها و کاهش ارائه بسته‌های رقابتی در مورد قیمت‌ها تأثیر منفی زیادی بر صنعت حلال می‌گذارد.
با وجود این مشکلات امیدواری‌های زیادی برای بهبود روند رو به رشد گردشگری حلال وجود دارد. بازار حلال (تمام جنبه‌های حلال) یکی از سریع‌ترین رشدها را در بین بازارهای جهانی دارد که با وجود چالش‌هایی اساسی مانند عدم وجود استانداردهای یکسان حلال، عدم وجود استاندارد جهانی قابل اجرا برای صدور گواهینامه و اعتبارسنجی حلال و تعدد شرکت‌های ارائه دهنده، همچنان نشان قابل اعتنایی برای مسلمانان به حساب می‌آید.
از سوی دیگر، با وجود کندی واکسیناسیون کرونا در بسیاری از کشورهای جهان، روند بازگشت به زندگی عادی در جهان اندکی بهتر شده و صنعت گردشگری اسلامی هم در این میان مستثنی نخواهد بود.
این صنعت ممکن است از برخی بی‌ثباتی‌ها و تلاطم‌ها رنج ببرد، اما هرگز نخواهد مرد. به عبارت دیگر، تقاضا برای گردشگری حلال پس از بحران ویروس کرونا دوباره بازسازی شده و پس از آن برای رسیدن به پتانسیل کامل به رشد خود ادامه می‌دهد. ویروس کرونا، پایان صنعت گردشگری حلال نیست بلکه فقط مانعی است که به تدریج کنار خواهد رفت.
گزارش از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام
