هشدار نسبت به خطر حذف خط امام درباره حضور بانوان در جامعه

به گزارش خبرنگار ایکنا، برنامه گفت‌‌وگوی اجتماعی رادیو گفتگو، 9 بهمن‌ماه با حضور عاطفه خادمی، مشاور اجتماعی و دبیر ستاد جمعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و طیبه میرزا اسکندری، کارشناس حوزه رسانه و علوم اجتماعی برگزار شد.

محور برنامه امروز حضور و نقش زنان در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب بود و سؤال محوری نشست اینگونه مطرح شد که چگونه می‌توانیم با مشارکت و مسئولیت پذیری زنان، گام‌ دوم انقلاب را محقق کنیم.

عاطفه خادمی، مشاور اجتماعی و دبیر ستاد جمعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این سؤال، گفت: ابتدا باید اهمیت و ضرورت تحقق گام دوم انقلاب را با زبان روان در فضای اجتماعی نشر دهیم. سال 57 وقتی قرار بود گام اول اتفاق بیفتد، امام (ره) ساده و روان موضوع را مطرح کردند و همین مسئله موجب شد جامعه زنان، انقلاب را درک و به نقش‌آفرینی در آن بپردازند؛ طوری که امام راحل گفتند اگر زنان نبودند انقلاب به نتیجه نمی‌رسید.

وی افزود: اکنون نیز جامعه زنان اول باید بفهمند که گام دوم و ضرورت تحقق آن چیست و نقش زنان کجای این مسئله باید تعریف شود که فرهنگ، هنر و رسانه باید موضوع را قابل فهم، عمومی و در دسترس کنند.

خادمی با اشاره به اینکه زنان و خانواده در جایگاهی که در گام اول انقلاب بودند، در گام دوم انقلاب نیستند، گفت: زیرساخت‌ها فراهم نیست، درک موضوع و اهمیت نقش‌آفرینی زنان جا نیفتاده است و در بسیاری از سرفصل‌ها در موضوع زنان به نقطه ثبات نرسیده‌ایم و آشفتگی در عموم جامعه مشاهده می‌شود که موجب می‌شود اول متوقف شویم تا کم و کاستی‌ها را درک کنیم و بعد ببینیم برای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب توسط زنان چه باید کرد.

وی تصریح کرد: من مخالف و منتقد فضاهای ابلاغی به جامعه زنان هستم. نمی‌توان صرفاً به جامعه زنان تجویز کرد که وظیفه آنها برای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب چیست؛ بلکه اول باید درک درستی از فضای زیستی زنان داشته باشیم و بعد ببینیم برای کدام گروه و چه قشری در حال مطالبه وظیفه و عملکرد هستیم.

دبیر ستاد جمعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: ما سیاست‌ها و برنامه‌های خوبی در کشور داریم اما در جامعه زنان اثری از اجرای این برنامه‌ها دیده نمی‌شود.

طیبه میرزا اسکندری، کارشناس حوزه رسانه و علوم اجتماعی نیز گفت: برای تحقق وظایف زنان در گام دوم انقلاب اول به لحاظ تئوریک و نظری، هدایگران جامعه باید به نقش زنان قائل باشند.

وی ادامه داد: در دهه اول انقلاب به لحاظ نظری و بعد در مقام اجرا، جایگاه زنان تعریف و و حضور آنها محقق شد. امام هم به حضور تعیین کننده زنان معتقد بودند و هم زمینه این حضور را ایجاد کردند و اینطور نبود که به صورت مقطعی و ابزاری از حضور زنان برای پیروزی انقلاب استفاده کنند.

میرزا اسکندری با اشاره به اینکه در جامعه مذهبی و سنتی آن زمان داشتن چنین جایگاهی برای زنان غریب بود، گفت: آقای حداد عادل تعریف می‌کردند که وقتی شهید مطهری از پاریس برگشتند، (هنوز انقلاب پیروز نشده بود) از او پرسیدیم که در نوفل‌لوشاتو چه خبر بود؟ گفت: مهم‌ترین و عجیب‌ترین چیزی که دیدم این بود که زنان در مجموعه نوفل‌لوشاتو زانو به زانوی امام می‌نشینند و صحبت می‌کنند و حتی ظاهرشان نه آن شکلی که ما فکر می‌کنیم بلکه با مانتو و روسری بود و امام به زنان بها داده و با آنها گفت‌وگو کرده و نقش‌های واقعی را به آنها واگذار کرده‌اند.

برخی گفتند زنان به خانه‌‌ها بازگردند؛ امام مخالفت کرد

وی به اعتراض‌های گسترده‌ای که در همین خصوص به امام می‌شد نیز اشاره کرد و گفت: برخی مطرح کردند که بعد از انقلاب و جنگ که به حضور گسترده بانوان نیاز بود، زنان باید به خانه‌ها بازگردند اما امام با استحکام مطرح کردند که شما اشتباه می‌کنید. در گام دوم نیز نیاز به همین نگاه داریم برای اینکه هم از نظر نظری با تفاوت نسبت به گام اول، اعتقاد به حضور زنان وجود داشته باشد و هم زمینه حضور زنان به صورت عملی فراهم شود.

این کارشناس علوم اجتماعی به این مسئله مهم نیز تأکید کرد که اخلاق و معنویت چیزی نیست که حکومت‌ها با قوه قاهره بتوانند ترویج کنند و افزود: حکومت‌ها اول باید در مقابل چشم مردم به این ارزش‌ها ملتزم باشند و زمینه ترویج آن را فراهم کنند و به نهادهای اجتماعی که باید در این زمینه کار کنند میدان دهند. همچنین حکومت‌‌ها باید یک ستیز معقول با عوامل ضد معنویت و ضد اخلاق را رقم بزنند به نوعی که آنها نتوانند با زور و فریب مردم را جهنمی کنند.

وی در پایان این بخش از سخنان خود این سؤالات را مطرح کرد که برای اینکه یک جامعه نیروی انسانی مزین به ارزش‌های اخلاقی داشته باشد آیا راهی جز تربیت زنان وجود دارد؟ آیا ما چنین زمینه‌ای را برای زنان فراهم کرده‌ایم که بتوانند بچه‌هایی را تربیت کنند که محور توسعه علمی گام دوم و جهاد علمی باشند؟ آیا در خانه‌‌هایی که هنوز سبک زندگی درست ارائه نشده، می‌توانیم انتظار تحقق گام دوم را داشته باشیم؟

عاطفه خادمی نیز در ادامه گفت: ثمره انقلاب و برکات آن برای جامعه زنان با هیچ برهه تاریخی قابل مقایسه نیست. ما همیشه در تحلیل‌های خودمان به مسئله تهاجم فرهنگ غربی و ترویج مصرف‌گرایی از سوی غرب تأکید می‌کنیم؛ من به وجود هجمه شدید از سوی دشمن صحه می‌گذارم اما در جایی که خودمان قرار بوده کنش داشته باشیم و عمل کنیم، برای تحقق سبک ایرانی ـ اسلامی چه کرده‌ایم؟

وی تصریح کرد: باید عملکرد خودمان در ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی را آسیب‌شناسی کنیم و ببینم جایی که قرار بود برای زنان کاری بکنیم، چه کرده‌ایم؟ در دوران جنگ مسئله معنویت و اخلاق در سبک زندگی ما غالب بود و جامعه زنان با باور و اعتقاد بدون سهم خواهی از قدرت برای پاسداری از همین معنویت و اخلاق پای کار آمدند.

خادمی افزود: زنان خودسازی کردند، اما جایی که قرار بود متولیان امور نقش آفرینی کنند، ‌تغییر رخ داد و خوانش ما از خودسازی و سبک زندگی عوض شد و دیگر این نگاه را نداشتیم که جامعه بانوان باید در این فضا حرکت کنند. ما مدلی برای حفظ هویت و مسئولیت اجتماعی بانوان در جامعه ارائه نکردیم و به دنبال مدل‌های غربی رفتیم.

میرزا اسکندری نیز در بخش بعدی این نشست، این سؤال را مطرح کرد که وقتی رفاه و تجمل با نوع غربی ترویج می‌شود، زن در این چهارچوب به دنبال چه سبک ظاهری و فکری می‌رود؟ و بیان کرد: امروزه شاهد رفتارهای افراطی در مصرف از سوی مسئولان تراز بالای کشور هستیم که زنان هم رکن رکین این مصرف‌ها هستند که این رفتارها با رانت‌ها و اختلاس‌ها قطعاً ارتباط دارد.

زنان مردان اختلاس‌گر هم باید محاکمه شوند

اسکندری اضافه کرد: زنی که می‌خواهد در این سبک زندگی کند، برایش اختلاس، حرام‌خواری و ... مهم نیست و فقط مصرف برایش مهم است و لابد از همسرش هم همین را می‌خواهد. در کنار مرد اختلاس‌گر، باید همسرش هم محاکمه شود چرا که نپرسیده این همه پول از کجا و چطور آمده است؟ که اگر گفته بود، آیا همسرش به دنبال این همه اختلاس می‌رفت؟

این کارشناس حوزه رسانه و علوم اجتماعی تصریح کرد: در دوران انقلاب زنانی داشتیم که با حجاب نبودند اما در جریان انقلاب ساده آمده و متناسب با شأن و شرایط انقلاب برای خودشان پوشش تعریف کرده و حضور جدی اجتماعی ـ سیاسی داشتند. در دهه دوم که تغییرات بروز کرد، مناطق آزاد که قرار بود سکوی صادرات شود، سکوی واردات شد و زنان عمله این واردات شدند و حاکمیت، دولت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها به سمتی رفت که زنان قربانی شدند لذا اگر قرار باشد شرایط تغییر کند، حاکمیت باید این تجدید نظر را رقم بزند.

خادمی نیز با بیان اینکه بیش از 60 درصد زنان ما خانه‌دار هستند، گفت: نمی‌توان گفت این زنان کنشگر هستند؛ آنها مخاطب هستند و در مقام واکنش عموم رفتار می‌کنند لذا مهم است بدانیم چگونه برای بانوان خانه‌دار ریل‌گذاری کرده‌ایم. امروز دیگر خانم خانه‌دار ما به خانه‌دار بودن خود مفتخر نیست و ترجیح می‌دهد حتی شده شغل کاذب داشته باشد تا اینگونه هویت خود را تعریف کند.

به زنان کنشگر زمان انقلاب گفتند منزوی شوید

میرزا اسکندری در ادامه به این سؤال پاسخ داد که چرا به نظر می‌رسد در حوزه زنان مفهوم «ما می‌توانیم» کمرنگ بوده است و گفت: در دهه اول انقلاب، عملاً زنان «توانستند» و «ما می‌توانیم» توسط زنان محقق شد. امام راحل زمینه حضور زنان کنشگر را به وجود آوردند. اکثریت زنان کنشگر زمان انقلاب، خانه‌دار و متعلق به اقشار پایین جامعه بودند. زنان در دهه اول انقلاب، کنشگر واقعی بودند زیرا این جایگاه برایشان تعیین و اجازه داده شد و به دلیل همین کنشگری مورد تقدیر قرار گرفتند. اما در سال‌های بعد می‌بینیم زنان کنشگر که اهل فهم سیاسی بودند، به تدریج از صحنه‌های کنشگری واقعی رانده شدند و عملاً به زنان گفته شد از صحنه‌های جدی و اساسی کنار رفته و منزوی باشید.

این کارشناس علوم اجتماعی بیان کرد: جامعه و انسان‌ها در رکود و توقف نمی‌مانند، پس اگر در جهت درست حرکت و زمینه‌سازی نکنیم، حرکت به سمتی که مطلوب ما نیست، انجام می‌شود. برخی فکر کردند می‌توان زنان را منفعل کرد و مسیر انقلاب را ادامه داد اما زنان، کنشگر هستند و اگر ما مسیر را به آنها نشان ندهیم، دشمن بر اساس خواسته خود، نشان خواهد داد.

باور کنیم بانوی ایرانی بی‌نظیر است

خادمی، مشاور اجتماعی وزیر ارشاد به عنوان نکته پایانی سخنان خود، گفت: در انقلاب اسلامی، ظرفیتی که از جامعه بانوان فعال شد، مثال زدنی است. باید باور داشته باشیم جامعه زنان می‌توانند عالمانه و هوشمندانه با ظرافیت‌های فکری و روحی خاصی که دارند، در جامعه فعال و کنشگر باشند. بانوی مسلمان ایرانی در تمام دنیا بی‌نظیر است، به شرط اینکه این توانمندی‌ را باور کنیم.

مشاور اجتماعی وزیر ارشاد نیز بیان کرد: برخی متولیان امور در حوزه زنان و خانواده در خط امام و رهبری نیستند و این مسئله را بعضاً حتی به زبان می‌آورند. زمانی زنان هیچ جایگاهی در جامعه نداشتند، اما امام راحل با نگاه خاص خود به جایگاه زنان، زمینه حضور آنها را فراهم و با همین نگاه هم انقلاب را به پیروزی رساند.

میزا اسکندری تأکید کرد: عدم حضور زنان در جامعه خط امام نیست و کسی حق ندارد این خط امام را از بین ببرد. خط امام، حضور واقعی و فعال زنان است. مقام معظم رهبری هم به شدت طرفدار این نگاه هستند و جهاد تبیین و روایت‌گری را بر عهده زنان می‌دانند.