سرنوشت برجام پس از اتفاقات فعلی امیدوارکننده نیست + صوت

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس ارشد مسائل آمریکا، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره تأثیر اغتشاشات و آشوب‌های اخیر در کشور در شکست احتمالی مذاکرات به ویژه با اظهارات برخی مقامات آمریکایی گفت: این مسائل می‌تواند مؤثر باشد. به عبارتی به درازا کشاندن روند مذاکرات با این هدف که در ایران سیاست فشار حداکثری منجر به اعتراضات اجتماعی یا اغتشاشات شود، این امید را در آمریکایی‌ها ایجاد می‌کند که ایران تحت فشار مشکلات داخلی مجبور شود به خواسته‌های آمریکا تن دهد.

وی با اشاره به آثار داخلی این مسئله گفت: جامعه برای ماه‌های متوالی امیدوار به سرانجام رسیدن برجام، آزاد شدن پول‌های مسدودشده، رونق کسب و کارها، تسهیل تبادلات خارجی و کاهش فشارهای معیشتی بوده که عدم تحقق این اتفاق، یکی از عوامل بروز نارضایتی و اعتراض و آشوب‌های اخیر بوده است.

مشکل فعلی برجام

ابوالفتح اظهار کرد: در عین حال باید توجه کرد که مشکل فعلی برجام اتفاقات اخیر ایران نیست بلکه ایران و آمریکا بر سر ماهیت توافق اختلاف نظر دارند و هر دو کشور با اینکه تأکید دارند برجام باید به طور کامل اجرا شود اما دیدگاه و درک متفاوتی نسبت به این اجرای کامل دارند؛ ایران تأکید بر اجرای برجام 2015، نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد دارد اما آمریکایی‌ها تنها به برجام 2015 رضایت نمی‌دهند و به دنبال برجام‌های 2، 3 و 4 هستند و به همین دلیل موضوع به درازا انجامیده است.

این کارشناس مسائل آمریکا بیان کرد: در این میان اتفاقاتی که اخیرا در ایران رخ داده باعث می‌شود که آمریکایی‌ها باز هم به امید اینکه ایران خواسته‌های آنها را بپذیرد، دست نگه دارند. البته اگر این اتفاقات اخیر در ایران مدیریت شده و فروکش کند باز هم این گرهی از گره برجام باز نمی‌کند و لذا من شخصا خیلی امیدوار نیستم که اتفاقی در ارتباط با برجام رخ دهد.

واکنش آمریکا به حسن نیت ایران

ابوالفتح در پاسخ به این سؤال که آیا در این وضعیت آزادی دو زندانی از ایران و بازگشت او به آمریکا در کنار آزاد شدن پول‌های بلوکه شدن ایران پیام مثبتی برای برجام نیست، گفت: هر دو طرف بیان می‌کنند که موضوعات بشردوستانه مربوط به زندانیان ربطی به برجام ندارد و این سیاست اعلامی ایران و آمریکا است اما سیاست اعمالی حتما اینگونه نیست و اگر تبادل زندانی‌ها صورت بگیرد هم پیام حسن نیت به طرف مقابل و هم نشانه کاهش تنش‌ها باشد.

وی یادآور شد:‌ نورنیوز (رسانه وابسته به شورای عالی امنیت ملی) در یک تویئت اعلام کرد آزادی این دو زندانی ما به‌ازای آزاد شدن بخشی از منابع مالی بلوکه شده ایران است که البته میزان این اموال و کشور مربوطه را اعلام نمی‌کند اما در گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای این مطرح شد که این اموال مسدودشده در کره جنوبی و به مبلغ هفت میلیارد دلار است اما دولت آمریکا این قضیه را رد کرد و اعلام کرد آزادسازی اموال بلوکه‌شده قریب‌الوقوع نیست و شاید توافق اینگونه باشد که در یک چارچوب زمانی مشخص پول‌ها آزاد شود.

ابوالفتح اظهار کرد:‌ امروز که با هم صحبت می‌‌کنیم فضا نسبت به چند روز قبل ناامیدکننده‌تر است و روزهای قبل می‌شد ارتباطی میان آزاد شدن بخشی از پول مسدودشده ایران توسط آمریکایی‌ها به منزله پاسخ به حسن نیت ایران برقرار کرد. لذا اگر سیاست اعلامی آمریکا با سیاست اعمالی آنها یکی باشد باید گفت آنها از این نقطه عبور کردند و نمی‌خواهند پاسخی به حسن نیت ایران دهند.

برجام نزدیک به شکست

این کارشناس مسائل آمریکا ابراز کرد: البته هنوز برای اعلام نظر زود است زیرا یکی از این پدر و پسر زندانی هنوز در ایران است و حال اگر آمریکایی‌ها وعده‌ای به ایران داده باشند و زیر فشار مخالفان برجام به آن عمل نکنند باید دید چه وضعیتی برای سیامک نمازی پیش می‌آید.

وی افزود:‌ با بیانیه شورای امنیت ملی آمریکا می‌توان گفت این اقدامات بشردوستانه کمک چندانی به عملی شدن برجام نمی‌کند اما اگر بخشی از پول‌های ایران آزاد شود شاید نور کم‌سویی در انتهای این تونل طولانی مشاهده می‌شود و اگر هم این پول‌ها آزاد نشود می‌شود گفت همان کورسوی امید هم از بین رفته است.

تکرار سناریوی پسا 88؟

ابوالفتح درباره شباهت رویدادهای امروز با اتفاقات پس از سال 88 و شکل‌گیری تحریم‌های جدید علیه ایران گفت: پاسخ به این سؤال ساده نیست زیرا این مقایسه نیاز به بررسی بیشتر دارد و حتما باید حوادث 88 و 1401 خوب شناخته شود و شباهت‌ها و اختلافات این دو حادثه‌ استخراج شود تا بتوان گفت یک سناریو در حال تکرار است یا خیر.

این کارشناس مسئله آمریکا در پایان اظهار کرد: طبیعی است وقتی کشوری در داخل دچار التهاب، آشوب و تلاطم‌ شود بر سیاست خارجی آن کشور، خواسته یا ناخواسته، به خصوص در حوزه‌های حساس مذاکراتی اثر می‌گذارد اما اینکه این آثار و تبعات تا چه اندازه است نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر است و اکنون که ابعاد اتفاقات 1401 هنوز کاملا مشخص نشده نمی‌توان به سادگی در این رابطه اظهار نظر کرد.