دانشگاه باقرالعلوم(ع)؛ تسهیل‌گر حضور پررنگ تشیع در عرصه‌های بین‌المللی
رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: حضور مکتب تشیع در عرصه‌های بین‌المللی به‌دلیل بهره‌مندی از معارف غنی، منابع ارزشمند علمی و میراث گران‌قدر اهل‌بیت(س)، راهبردی و مؤثر است و دانشگاه باقرالعلوم(ع) مصمم به تسهیل‌گری برای حضور پررنگ این گفتمان در عرصه‌های بین‌المللی به‌ویژه مراکز آکادمیک، دانشگاهی و حوزوی است.
به گزارش ایکنا و به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، سیدهادی ساجدی، رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) در اولین گردهمایی طلاب زباندان دفتر تبلیغات اسلامی در سال جاری که به میزبانی مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، با اشاره به مباحث مربوط به جامعه‌شناسی توسعه در جهان و فرایندهای مرتبط با آن اظهار کرد: در مسیر توسعه جهانی، چهار دوران سپری شده است که دوره اول، توسعه در حوزه نوسازی و مدرنیته بود و تحت نفوذ اندیشه‌های پارسونز شروع شد.
وی افزود: در این دوران، کشورهای استعمارگر با مدیریت آمریکا، به نفوذ در فرهنگ و اندیشه کشورهای ضعیف و مستعمره پرداختند تا افکار و عقاید این کشورها را با اندیشه‌های خود متناسب کنند. اوج این جریان در سال‌ها‌ی ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ رواج یافت که مصادف با سلطنت پهلوی در کشور ما بود و در همین راستا پروژه‌هایی نیز در ایران انجام می‌شد.
رئیس اداره امور بین‌الملل و دانشجویان غیرایرانی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی، جریان دیگری در مقابله با جریان اول توسعه، از آمریکای لاتین به راه افتاد. چنانکه بیان شد، در دوره اول توسعه، ایده اصلی اندیشه‌های نوسازی بر این مبنا استوار بود که اگر بقیه کشورهای جهان تمایل به رشد و پیشرفت دارند، باید از اندیشه‌ها و مدل‌های کشورهای توسعه‌یافته پیروی و تقلید کنند.
وی ادامه داد: جریان نوظهور آمریکای لاتین با عنوان مکتب وابستگی، شروع به مقابله با تفکرات کشورهای توسعه‌یافته کرد. این جریان معتقد بود منشأ تمام عقب‌افتادگی‌ها و مشکلات کشورهای مستعمره، حضور و دخالت کشورهای استعمارگر است و قطعاً بین یک کشور ضعیف و قوی، ارتباط عادلانه و برابر برقرار نخواهد شد. لذا، ایده‌های قطع یا کم‌رنگ‌شدن ارتباط با کشورهای استعمارگر و تکیه بر خودسازی درونی، سال‌ها بر اندیشه‌ها حاکم شد.
ساجدی افزود: دوره توسعه بعدی با ظهور والرشتاین و نظریه نظام جهانی پا گرفت. او معتقد بود که ارتباطات بین کشورها باید به‌گونه‌ای باشد که نه کشور استعمارگر وجود داشته باشد و نه کشور مقاومت‌کننده، بلکه باید اندیشه نظام جهانی در کل دنیا حاکم شود، چراکه همه ما در یک نظام واحد جهانی زندگی می‌کنیم. تبعات این نظریه سبب پیدایش تحولات گسترده‌ای در حوزههای اقتصاد، فرهنگ، ارتباطات و... شد. مثلاً در حوزه اقتصاد، شرکت‌های چندملیتی شکل گرفت و ارتباطات جدید بهصورت فزاینده‌ای گسترش یافت.
وی بیان کرد: بعد از نظریه والرشتاین، نظریه جهانی‌‌سازی مطرح شد که جهان را به‌مثابه دهکده‌ای قلمداد می‌کرد که تمام جهانیان در آن کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. بررسی سیر نظریه‌های بیان‌شده، نشان از حرکت جهان به سمت نزدیکی هر چه بیشتر اندیشه‌ها، تفکرات و دیگر ابعاد زیست بشری دارد که با ایجاد بستر فضای مجازی، سرعت این روند به شدت افزایش یافته است. اگر فضای متاورس، بلاکچین و هوش مصنوعی که هم‌اکنون در بعضی از کشورها به شکل پایلوت اجرا شده، فراگیر شود، زندگی بشر کاملاً دگرگون خواهد شد.
این پژوهشگر حوزه بین‌الملل اضافه کرد: مبنای اندیشه بلاکچین که در حال فراگیر شدن است، مقابله با قدرت دولت‌هاست. قدرت دولت‌ها در اعمال حاکمیت بر نظام‌ها‌یی همچون ثبت اسناد و املاک، ازدواج، قراردادهای مالی و صدور مدرک و گواهی‌نامه‌هایی در حوزههای آموزش، رانندگی و... است که سبب ایجاد اقتدار برای آنها می‌شود. ایده اصلی بلاکچین، تمرکززدایی از دولت‌هاست. برای مثال، بلاکچین در حوزه آموزش معتقد است که دیگر نیاز به صدور مدرک تحصیلی از سوی دولت نیست، بلکه باید نظام جدیدی تعریف کرد که در آن، خود افراد یکدیگر را تأیید و مدرک معتبر صادر کنند. در حوزه اقتصاد نیز ظهور ارزهای دیجیتال سبب کاهش نفوذ دولت‌ها در سیستم‌های مالی می‌شود.
وی اظهار کرد: جهان به شدت به سمت بین‌المللی‌شدن پیش می‌رود. فضای مجازی و گسترش ارتباطات باعث شده تا جهانیان احساس کنند که همه در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. مثلاً اگر در کشوری حادثه‌ای رخ دهد، بلافاصله تمام مردم دنیا اخبار مربوط به آن را دریافت خواهند کرد. این نحوه ارتباط نشان می‌دهد که ورود به عرصه‌های بین‌الملل دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی قطعی است.
ساجدی ادامه داد: اما نکته امیدوارکننده در این تحولات، دسترسی همه افراد به تولید محتوا و ایجاد رقابت در این ساختار است. در این ساختارهای ارتباطی جدید که همه افراد امکان دسترسی به تولید محتوا دارند، کسانی که توان تولید محتوای فاخر و ارزشمند داشته باشند، موفق‌تر و تأثیرگذارتر هستند. البته مکتب تشیع توان پیشرو بودن در این ساختار ارتباطی را به لحاظ برخورداری از معارف غنی، منابع ارزشمند علمی و میراث گران‌قدر اهل بیت(ع) دارد.
وی برای نمونه به سفر اخیر دانشجویان مقطع دکترای رشته وهابیت‌شناسی به هندوستان اشاره کرد و گفت: اندیشه‌های فرقه وهابیت از تفکرات فرقه‌ای به نام دیوبندیه که حدود ۱۵۰ سال پیش در شهری به همین نام در هندوستان به وجود آمد، نشئت گرفته است. دانشجویان برای ورود به مباحث کلامی این فرقه، با بزرگان دیوبندیه در هندوستان ملاقاتی انجام دادند که موجب شگفتی رهبران فکری آن جریان از تسلط و قدرت فکری طلاب شیعه شد.
رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) ساختار قدرتمند و منطقی نظام ذهنی و اندیشه‌ای تشیع را به‌عنوان برگ برنده و نقطه قوت این مذهب برشمرد و ضعف در به‌کارگیری ابزار قدرتمند برای نشر این معارف را نقطه ضعف این مکتب دانست.
ساجدی در بخش دوم سخنرانی خود به معرفی دانشگاه باقرالعلوم(ع) پرداخت و افزود: دفتر تبلیغات اسلامی دارای سه بال آموزشی، پژوهشی و تبلیغی است که دانشگاه باقرالعلوم(ع) و دیگر مؤسسات آموزش عالی همچون مؤسسه آموزشی امام رضا(ع)، علامه مجلسی(ره) و مدرسه حضرت معصومه(س)، بال آموزشی آن را تشکیل می‌دهند و دانشگاه باقرالعلوم(ع) از برجسته‌ترین مراکز آموزشی این دفتر محسوب می‌شود. معاونت فضای مجازی نیز باعث ایجاد تحولات مؤثر و شایان توجهی شده که برگزاری جشنواره فیلم دینی اشراق، نمونه موفقی از فعالیت‌های این معاونت است.
وی به دستاوردهای جدید دانشگاه باقرالعلوم(ع) اشاره کرد و گفت: کسب مجوز بین‌المللی برای این دانشگاه در اواخر سال ۱۳۹۹ صورت گرفت و بلافاصله پس از آن، جذب دانشجویان بین‌المللی از کشورهای آمریکا، کانادا، انگلستان، استرالیا، کنیا، آفریقای جنوبی، پاکستان، هند و افغانستان شروع شد. در این دانشگاه، دانشجویان اهل تسنن و تشیع در کنار یکدیگر مشغول به تحصیل هستند. دستاورد دیگر این دانشگاه، کسب مجوز بورس از وزارت علوم بوده و به این صورت، جذب دانشجویان بین‌الملل برای تحصیل و پرداخت هزینه تحصیل آنها از سوی وزارت علوم میسر شد.
رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: دانشگاه باقرالعلوم(ع) در استان قم به‌عنوان دانشگاه مادر برای پذیرش هیئت‌های دانشگاهی دیگر کشورها معرفی شده است و برای تنظیم برنامه‌های سفر هر هیئت علمی دانشگاهی که از سراسر دنیا قصد سفر به قم، دیدار با علما و شخصیت‌های علمی و آشنایی با آثار آنها را داشته باشد، وظیفه ویژه‌ای دارد. در این راستا، پذیرش هیئت‌هایی از کشورهای مالزی، نیجریه و هندوستان که در روزهای آینده قصد سفر به قم را دارند، به این دانشگاه محول شده است که نشان از وجود ادبیات و فهم بین‌المللی در فضای این دانشگاه دارد.
وی راه‌اندازی گروه مطالعات منطقه و جهان در دانشگاه باقرالعلوم(ع) را یکی دیگر از دستاوردهای مهم این دانشگاه دانست و افزود: رشته مطالعات جهان بر مطالعات بخش‌های جغرافیایی خاصی از جهان تمرکز دارد و فضای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، دینی و... آن مناطق را کاملاً شناسایی می‌کند. دانشگاه باقرالعلوم(ع) تاکنون چندین دوره دانشجویی کارشناسی ارشد و دکترا در حوزه مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا برگزار کرده است.
ساجدی در بخش پایانی سخنان خود به بیان فعالیت‌های اداره بین‌الملل دفتر تبلیغات اسلامی پرداخت و تصریح کرد: بخش آموزش زبان، یکی از حوزه‌هایی است که وظیفه آموزش مدیران و شخصیت‌های علمی این مرکز را به عهده دارد و مرکز زبان‌آموزی شعبه اصفهان توانسته با بهره‌مندی از برنامه‌های ابتکاری فعال‌تر و پرانرژی‌تر، از دیگر شعب سبقت بگیرد.
وی گفت: سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی به‌‌خصوص بعد از پیروزی‌های محور مقاومت تغییر یافته و گشایشی در این حوزه به وجود آمده است. کشور ما همواره به لحاظ امنیتی، هدف تمام سرویس‌های جاسوسی دنیا و مجبور به ایجاد فضای بین‌المللی بسته بوده، اما در تغییرات سیاستی جدید و با ایجاد فضای بازتر، اموری همچون رفت‌وآمد اساتید، دانشمندان و دانشجویان خارجی و اقامت و دعوت از آنها تسهیل شده، اما هنوز اخذ اقامت در ایران با قوانین دست‌وپاگیری مواجه است. این در حالی‌ست که در کشورهای دیگر به‌‌ازای نخبه‌بودن یا پنج سال تحصیل یا سرمایه‌گذاری اقتصادی، مجوز اقامت در آن کشور صادر می‌شود.
رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: دستاورد دیگر اداره بین‌الملل، برگزاری دوره‌هایی در اروپای مرکزی، آسیای دور، آفریقا و نیجریه بهصورت آنلاین و به زبان عربی و انگلیسی برای اساتید و دانشجویان شیعه آنجاست. سفرهای علمی بین‌الملل، یکی دیگر از فعالیت‌های این دانشگاه است که هر گروه علمی با انجام سفر و قرار گرفتن در میدان بهصورت عملی دانش خود را تقویت می‌کند.
رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: تولید محتواهای بین‌المللی و بازنمایی فعالیت‌های دفتر تبلیغات در جهان عرب، دو فعالیت دیگر این دانشگاه است. بدیهی است که دفتر تبلیغات اسلامی قابلیت‌هایی نظیر تولید محتواهای علمی فاخر، فیلم فاخر و کسب عناوین برتر همچون کتاب برگزیده سال، کتاب برگزیده حوزه و... را داراست. لذا، نشان‌دادن این قابلیت‌ها به مخاطبان عرب‌زبان در اولویت اول و مخاطبان انگلیسی‌زبان در اولویت بعدی، از برنامه‌های مهم ماست.
انتهای پیام
