کنشگری دانشآموزی؛ حلقه مفقوده نظام آموزشی امروز از نگاه نوجوانان همدانی
در نشست «دانشآموز انقلابی؛ استمرار خط استکبارستیزی در گام دوم انقلاب» ایکنا همدان، دانشآموزان با اشاره به تجربههای خود در فعالیتهای انجمن اسلامی، بر ضرورت تقویت روحیه کنشگری، ایجاد بستر گفتوگوی آزاد در مدارس و توجه جدیتر به جنبههای تربیتی و پرورشی در کنار آموزش تأکید کردند.
به مناسبت فرارسیدن روز دانشآموز و سالروز مبارزه با استکبار جهانی، نشست «دانشآموز انقلابی؛ استمرار خط استکبارستیزی در گام دوم انقلاب» با حضور اعضای فعال اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزان و یک نفر از مربیان این مجموعه در دفتر خبرگزاری ایکنا همدان برگزار شد. در این نشست ضمن تبیین جایگاه جنبش دانشآموزی بر اهمیت تداوم روحیه استکبارستیزی، بصیرتافزایی و مسئولیتپذیری دانشآموزان در مسیر آرمانهای انقلاب بررسی شد.
فاطمه خوش ساعد، معاون شهرستان اتحادیه انجمن اسلامی دانش آموزان همدان، ضمن بررسی رسالت جنبش دانشآموزی و ویژگی دانش آموز کنشگر و اثرگذاری در مدرسه به عنوان اجتماعی که در آن حضور دارد به بیان نکاتی پرداخت که مشروح آن را در زیر میخوانیم:
ایکنا _ در ابتدا بفرمایید رسالت جنبش دانشآموزی چیست و یک دانشآموز کنشگر در مدرسه و جامعه چه رسالتی دارد؟
دانشآموزی که در جامعه اسلامی زندگی میکند و مسیر تربیتی برایش شکل گرفته، تا زمانی که کنش نداشته باشد، واکنشی هم اتفاق نمیافتد.
در جامعه دانشآموزی، خصوصاً در تشکلهای دانشآموزی نه صرفاً انجمن اسلامی، هدف این است که دانشآموزان وارد فضای اجتماع شوند و در این فضا رشد کنند. دانشآموزانی که در تشکلهای مختلف مدارس وارد میشوند و مسئولیتی به عهده میگیرند، در واقع به دنبال تحقق یک جنبش دانشآموزی هستند.
ایکنا _ یک دانشآموز چگونه میتواند در فضای مدرسه اثرگذار باشد؟
دانشآموزی که میخواهد اثرگذار باشد، باید وارد تشکلهای مدارس شود که یکی از تشکلهای امین، «انجمن اسلامی دانشآموزان» است. هدف انجمن اسلامی دانشآموزان، نخبهیابی و نخبهپروری است.
یک دانشآموز باید از لحاظ درسی، اخلاقی و رفتاری اثرگذار باشد تا وقتی وارد اجتماع و فضای مدرسه میشود، بتواند نقش مثبت خود را ایفا کند.
ایکنا _ در حال حاضر رویکرد مدارس برای انجام فعالیتها چگونه است و دانشآموزان چه چالشهایی در این مسیر دارند؟
در حال حاضر جامعه و مدارس ما صرفاً به تراز علمی دانشآموزان فکر میکنند و از پرورش آنان غافل شدهاند. وقتی دانشآموز وارد فضای اجتماع میشود و مجموعهای از فعالیتهای اجتماعی را برای خود انتخاب میکند، ممکن است با مشکلاتی روبهرو شود.
خوشبختانه آموزشوپرورش با تشکل انجمن اسلامی همراه شده و متوجه شده است که زمانی که دانشآموزان در این عرصه فعالیت میکنند، بهمراتب در حوزه علمی نیز رشد مییابند. آنها میدانند که وقتی در این فضا قرار میگیرند، آزادانه صحبت میکنند، مسئولیتپذیر میشوند و میتوانند والدین خود را مجاب کنند که در کنار درس و فعالیتهای علمی، در اجتماع هم حضور فعال داشته باشند.
با توجه به بحث «الگوی تعالی دختران»، دانشآموزان میتوانند نقش دختری خود را در جامعه و خانواده ایفا کرده و به یک دانشآموز کنشگر تبدیل شوند.
ایکنا _ شما بهعنوان یک مربی، چه نقشی در روند تربیتی دانشآموزان دارید؟
وظیفه من بهعنوان مربی در تشکل انجمن اسلامی این است که محتوای مناسب و غنی را به دانشآموزان منتقل کنم تا در مدرسه دستشان پر باشد.
در ماجرای اغتشاشات سال ۱۴۰۱، دانشآموزان انجمن اسلامی یکی از اساسیترین نقشها را در مدارس ایفا کردند و حتی دانشآموزان خاکستری مدارس نیز با این بچهها همکاری داشتند. دانشآموزان انجمنی مانند غریقنجات، تأثیرگذاری بسیار خوبی در مدارس داشتند. ما باید پای این بچهها بایستیم تا با آزمونوخطا، تجربه کسب کنند و در سالهای آینده، در نقشهایی چون معلم، مادر یا هر جایگاه دیگر، وظایف خود را بهدرستی انجام دهند.
ایکنا _ چگونه فعالیتها میتواند برای دانشآموزان اثرگذاری لازم را داشته باشد؟
یکی از اثرگذارترین فعالیتهایی که با بچهها داریم، برگزاری اردوهاست. با وجود برخی محدودیتها در این زمینه، تلاش میکنیم موانع را رفع کنیم، زیرا تا اتفاقی نیفتد، رشد هم صورت نمیگیرد.
دانشآموزان در اردوها آزادانه عمل میکنند، فرصت بروز استعداد دارند، در کلاسهای مختلف شرکت میکنند، با اساتید گوناگون گفتوگو میکنند و این تجربهها باعث رشد و پختگی آنها میشود.
ایکنا - از تجربههای جالب خود در فضای کار با دانشآموزان بفرمایید.
در ایام دهه فجر و برگزاری «مدرسه انقلاب» که بیانگر دستاوردهای انقلاب است، بچهها نمایشگاههای بسیار خوبی برگزار کردند.
در یکی از مدارس، تمام دانشآموزان درگیر برپایی نمایشگاه شده بودند. برای مثال، در کلاسی با ۳۰ دانشآموز، همه فعال بودند و در بخش «صعود ۴۰ ساله» مشارکت داشتند. آنها محتوای نمایش را با استفاده از دیتا در کلاسهای خود اجرا کردند. همه این موفقیتها نتیجه تلاش مسئول انجمن اسلامی مدرسه بود که توانسته بود با سایر دانشآموزان رابطهای صمیمی و مؤثر برقرار کند.
در ادامه نشست، زهرا صاحبی، مسئول انجمن اسلامی دبیرستان علمی همدان، به بیان نکاتی در این نشست پرداخت که مشروح آن را در ادامه میخوانیم:
ایکنا _ ضمن معرفی خود بگویید چگونه با انجمن اسلامی آشنا شدید؟
من زهرا صاحبی پایه یازدهم رشته ریاضی هستم و حدود دو سال است که با انجمن اسلامی آشنا شدهام.
در ابتدای فعالیتها، برایمان مهم بود که بدانیم چرا این کارها را انجام میدهیم و اساساً چرا باید کنشگر باشیم، چه چالشهایی در مسیر داریم و این فعالیتها چه فوایدی برای خودمان دارد. در خیمههای معرفت روزهای چهارشنبه، گفتوگوهایی میان ما صورت میگرفت و توضیحات لازم ارائه میشد و ما پس از آن با دست پر به مدرسه بازمیگشتیم.
ایکنا _ مدرسه چگونه میتواند بستری مثبت برای فعالیتهای دانشآموزان و کنشگری جنبش دانشآموزی باشد؟
در حال حاضر، مدارس بیشتر بر آموزش تمرکز دارند و بخش پرورش بسیار کمرنگ شده است. در بسیاری از مدارس، به دانشآموزان فضای کافی برای فعالیت داده نمیشود و حتی در بیان دیدگاههایشان با محدودیتهایی روبهرو هستند. لازم است مدیران مدارس با واگذاری مسئولیت و ایجاد میدان فعالیت برای دانشآموزان، زمینه پرورش و رشد آنها را فراهم کنند. اگر این بستر تربیتی و پرورشی مهیا شود، دانشآموزان میتوانند بسیار مؤثرتر فعالیت داشته باشند.
ایکنا _ از فعالیتهای خودتان در این زمینه بگویید.
یکی از نکات مثبت در انجمن اسلامی این است که برای برنامهها، خودمان برنامهریزی میکنیم. برای مثال در برنامه «طلایهداران»، مسئولیتهایی مانند اجرای برنامه، هیئت، دکور و سایر بخشها را خودمان بر عهده گرفتیم و خودمان کارها را انجام دادیم.
در اردوی طلایهداران، سه کلاس آموزشی داشتیم که دانشآموزان بهصورت چرخشی در آنها شرکت میکردند. حتی از قبل با هم صحبت کرده بودیم تا بدانیم چه فعالیتهایی میتواند برای بچهها جذابتر باشد.
ایکنا _ چه چالشهایی در فعالیت و جنبش دانشآموزی دارید؟
یکی از چالشها این است که در مدارس، محدودیتهایی برای دانشآموزان در نظر گرفته میشود که گاهی از حد معمول فراتر میرود و همین مسئله باعث ایجاد نوعی لجبازی در بچهها میشود.
بهعنوان مثال، گاهی سختگیریهایی مانند میزان عقب بودن مقنعه باعث تخریب روحیه و حتی توهین به دانشآموز میشود، در حالی که واقعاً ضرورتی ندارد. محیط مدرسه، محیطی کاملاً دخترانه است و حتی در بعضی موارد مستخدم و سرایدار هم خانم هستند؛ بنابراین، اینگونه سختگیریها فقط نتیجه معکوس دارد و باعث میشود دانشآموزان در برابر آن مقاومت کنند.
ایکنا _ به عنوان سخن پایانی نکتهای دارید بفرمایید.
یکی از نقدهایی که نسبت به نظام آموزشی دارم این است که چرا با ما بهصورت تستی کار نمیشود و آموزشها بسیار سطحی است. در نتیجه، پاس کردن دروس برایمان دشوار شده و فضای آموزشی بسیار قدیمی است. لازم است سیستم آموزشی بهروز شود تا آموزشها کارآمدتر و با نیازهای روز هماهنگتر باشند.
در ادامه نیز مهدیا شیرمحمدی، عضو انجمن اسلامی دبیرستان حضرت فاطمه(س) همدان، مطالبی بیان کرد که در زیر میخوانیم:
ایکنا _ خانم شیرمحمدی شما چگونه با انجمن اسلامی آشنا شدید؟
من پایه هشتم هستم و از تابستان سال جاری وارد انجمن اسلامی شدم. در ابتدا هیچ اطلاعاتی نداشتم، اما بعد از اینکه وارد انجمن شدم، معاون پرورشی مدرسه اسم من را داده بود و ما هم برای شرکت در برنامهها حاضر شدیم.
در ابتدا کمی جبهه داشتم، اما بعد از برنامه «خیمه اول» مجاب شدم که در فعالیتها شرکت کنم، چون دوستانم هم همراهم بودند. البته قبل از برگزاری خیمه، مسئولان جلسهای با ما گذاشتند و همانجا هم بخشی از این نگاههای اولیه و مقاومت ذهنیمان برطرف شد.
ایکنا _ چه نکته مهمی در این فعالیتها یاد گرفتید؟
مهمترین چیزی که من در انجمن یاد گرفتم این بود که ما فقط دانشآموز نیستیم که نمره بگیریم؛ بلکه میتوانیم در بسیاری از رویدادهای اجتماعی مشارکت داشته باشیم، تلاش کنیم، مسئولیتپذیر باشیم، انتقاد کنیم یا پیشنهاد بدهیم.
به عبارتی، ما میتوانیم در مدرسه یک عضو مفید باشیم و مدرسه فقط جایی برای نمره گرفتن یا بالا بودن معدل نیست. علاوه بر درس، ما باید اخلاق، پرورش، تفکر و مسئولیتپذیری را هم یاد بگیریم، و این از مهمترین چیزهایی بود که در اتحادیه آموختم.
ایکنا _ یک دانشآموز رهبر چه ویژگیهایی دارد؟
به نظر من، کسی که رهبر یا مسئول است، باید در مرحله اول حرفش اعتبار و اثرگذاری داشته باشد تا بچهها به او اعتماد کنند و به نوعی حساب ویژهای برایش باز کنند.
اگر کسی سؤالی یا شبههای داشت، او باید بتواند پاسخ دهد و جبههگیری نداشته باشد تا بتواند سخنان همه دانشآموزان را بشنود و با همه ارتباط خوبی برقرار کند.
ایکنا _ به نظر شما جای چه چیزی در مدارس خالی است؟
به نظر من، جای یک تریبون آزاد که همه بتوانند آزادانه صحبت کنند، در مدارس و برنامههای دانشآموزی خالی است. لازم است فضایی باشد که بچهها بدون ترس صحبت کنند، مشکلاتشان شنیده شود و مورد پیگیری قرار گیرد تا مسائل و دغدغههای دانشآموزان بهدرستی رفع شود.
در ادامه این گزارش، فاطمه عباسی، مسئول انجمن اسلامی دبیرستان فدک همدان، نقطه نظراتی داشت که مشروح آن را در ادامه میخوانیم:
ایکنا _ خانم عباسی شما چطور وارد انجمن اسلامی شدید؟
من از پایه هفتم وارد انجمن اسلامی شدم و در حال حاضر دانشآموز پایه یازدهم رشته انسانی هستم.
آنچه باعث شد در اتحادیه ماندگار شوم، فضای آموزشی و فرصت آزمون و خطایی بود که به دانشآموزان داده میشود. در این چند سال، خودم رشد زیادی داشتم و تجربههای ارزشمندی کسب کردم. در برنامهها و مراسمهای مختلف هم این فرصت را داریم که استعدادهایمان را نشان دهیم.
در اتحادیه، مربی برای ما فقط یک معلم نیست، بلکه مثل یک دوست صمیمی است که میتوانیم خیلی راحت با او درد و دل کنیم و از او راهنمایی بگیریم. حتی روزهای چهارشنبه کارهایم را طوری تنظیم میکنم که بتوانم حتماً در خیمههای معرفت شرکت کنم.
ایکنا _ چه درس مهمی از انجمن اسلامی یاد گرفتید؟
در انجمن یاد گرفتم که ما فقط دانشآموزانی نیستیم که وظیفهمان درس خواندن و نمره گرفتن باشد، بلکه میتوانیم در اتفاقات و مسائل جامعه نقش داشته باشیم، مسئولیتپذیر باشیم و انتقادها و پیشنهادهای خود را محترمانه به مسئولان مدرسه منتقل کنیم.
در کنار درس، تفکر، اخلاق و مسئولیتپذیری را هم میآموزیم و به نظرم این مهمترین درسی است که در اتحادیه یاد گرفتم.
ایکنا _ چه چیزی باعث میشود یک نوجوان انگیزه پیدا کند تا در فعالیتهای اجتماعی یا فرهنگی مشارکت کند؟
یکی از دلایل پیشرفت کشور، داشتن مسئولان شایسته است. امروز معاونان و دبیران ما در حال خدمتاند، اما روزی بازنشسته میشوند و نوبت ماست که این مسئولیت را برعهده بگیریم.
به همین دلیل من رشته انسانی را که جنبه مدیریتی دارد انتخاب کردم. در برنامههای مدرسه از بچهها کمک میگیرم و با آنها صحبت میکنم تا به خاطر ضعفها یا کمبودهای مدرسه ناامید نشوند.
وقتی دانشآموزان وارد خیمههای معرفت میشوند، صحبتهای مربیان به آنها انگیزه میدهد و مسیر آیندهشان را روشنتر میکند.
ایکنا _ چه چالشهایی در فعالیتهای دانشآموزی وجود دارد؟
یکی از چالشها مربوط به خانوادههاست؛ برخی از والدین اجازه نمیدهند فرزندانشان بهجز مدرسه در فعالیتهای دیگر شرکت کنند و این باعث محدودیت و دلسردی دانشآموزان میشود.
چالش دیگر، وضعیت مدرسه است. از ابتدای سال تا حالا که حدود دو ماه گذشته، برای یکی از درسهای تخصصی و مهم که ضریب بالایی در کنکور دارد، معلم نداریم و ناچاریم این زمان را بیکار در کلاس بمانیم.
حتی مدیر یا معاون پرورشی هم این زمان را به کلاسهای اخلاقی، سبک زندگی یا گفتوگو محور اختصاص نمیدهد. به همین دلیل، من و چند نفر از دوستانم پیگیر این موضوع هستیم تا مشکل برطرف شود.
خبرنگار: نسا نوری
انتهای پیام
