به گزارش ایکنا از همدان، حجتالاسلام والمسلمین حسین ثروتی، مدرس تفسیر قرآن کریم در تفسیر آیات سوره فصلت که در صفحه مجازی وی در پیامرسان ایتا منتشر شده است، اظهار کرد: در آیه پنجم این سوره بعد از اینکه بیان شد برخی از مخاطبان قرآن، حقیقت را نمیپذیرند، بیان میکند «وَقَالُوا قُلُوبُنَا فِي أَكِنَّةٍ مِمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ وَفِي آذَانِنَا وَقْرٌ وَمِنْ بَيْنِنَا وَبَيْنِكَ حِجَابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ» اکثر افرادی که زیر بار حقیقت الهی و قرآن نمیروند میگویند دلهای ما نسبت به آنچه که ما را به آن دعوت میکنی در یک پوششی است.
«وَفِي آذَانِنَا وَقْرٌ» وقر به معنای سنگین است؛ یعنی گوشهای ما سنگین است و نسبت به آنچه بین شما و ماست یک پرده است و به هیچ وجه نمیتوانیم آن را درک کنیم، «فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ» پس تو کار خود را انجام بده و ماهم کار خودمان را، یعنی کاری به کار ما نداشته باش.
در آیه ششم میخوانیم: «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِيمُوا إِلَيْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ ۗ وَوَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ»، بشر در زبان عربی چند معنای متفاوت دارد در زبان فارسی به معنای انسان است، در عربی هم علاوه بر سایر معانی همین معنا را دارد؛ در این آیه یعنی من انسانی مثل شما هستم با این تفاوت که بر من وحی میشود.
وحی؛ القای پنهانی و غیر آشکار
«وحی» یعنی چیزی را به صورت رمز و راز و پنهانی گفتن، لزوما معنای مقدسی هم ندارد در سوره انعام در مورد وحی شیاطین هم بیان شده است. اما در کل وحی شدن یک مطلب پنهانی و غیرآشکار است که بر پیامبر القا میشود و اگر افرادی در زمان وحی در کنار پیامبر باشند هم باز متوجه نخواهند شد.
این آیه (آیه ششم سوره فصلت) در آخر سوره کهف نیز آمده است، ما در پیروی از قرآن باید به این نکته توجه کنیم که پیامبر را یک انسان متفاوت از نظر جسمی با خود و سایر انسانها نبینیم، پیامبر از این نظر یک انسان معمولی و همچون سایر انسانهاست، اما از نظر معنوی با سایر انسانها تفاوت دارد و آن این است که بر او وحی میشود.
بیشتر بخوانید:
در ادامه آیه ششم سوره فصلت آمده است: «فَاسْتَقِيمُوا إِلَيْهِ» نسبت به او باید پایداری داشته باشیم و پای او (خدا) بایستیم. «وَاسْتَغْفِرُوهُ» استغفار یعنی طلب مغفرت کردن و مغفرت یعنی پوشاندن کارهای بد، این قسمت آیه یعنی از خداوند طلب آمرزش کنید، «وَ وَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ» وای بر کسانی که برای خداوند یگانه، شریکی قائل شدند. براساس این آیه یکی از مجازاتها برای انسان این است که متوجه شود خدا یکی است، اما بعد برای خدا شریک قائل شود.
«لا اکراه فیالدین» به چه معناست
در آیه 256 سوره بقره داریم «لا اکراه فیالدین» اما این به این معنا نیست که اگر ما هر راهی را انتخاب کردیم کاری به کار ما نداشته باشند، این اجباری نبودن در دین یعنی کسی نمیتواند دیگری را در انتخاب دین مجبور کند، اما به این معنا نیست که هر کسی هر کاری کرد پاداش و مجازاتی ندارد، برخی این آیه را به اشتباه چنین تلقی میکنند. اما این آیه به معنای اختیار در انتخاب راه است، همه انسانها بر اساس اعمالشان پاداش و مجازات میگیرد. انسانها اختیار دارند هر طور که میخواهند زندگی کنند و خداوند بر اساس عقل و راهنماییهایی که داشته آنها را پاداش میدهد یا مجازات میکند.
در آیه هفتم سوره فصلت «الَّذِينَ لَا يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ» در مورد زکات صحبت شده، کسانی که زکات نمیدهند و آخرت را انکار میکنند. زکات به پولی گفته میشود که در راه خدا باید به نیازمندان پرداخت شود، زکات یک عنوان کلی است و شامل تمام همه پرداختیها به نیازمندان در راه خدا میشود مثل زکات فطره، صدقه و... این آیه نشان از اهمیت زکات دارد.
«وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ» کلمه آخِر در زبان عربی به همان معنای آخر ما در زبان فارسی است و آخَر در زبان عربی به معنای دیگری است، آخره نیز به معنای جهان واپسین است.
مزد ابدی و بیانتها
آیه هشتم این سوره میفرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ» صالحات یعنی شایسته و اعمال شایسته وقتی «ال» بر سر یک اسم جمع میآید عمومیت را میرساند، بنابراین منظور همه کارهای شایسته است. «ممنون» در فارسی به معنای تشکر است و هیچ ربطی به ممنون عربی ندارد، در عربی به معنای مقطوع و پایان یافته است، کسانی که ایمان آورده و تمام کارهای شایسته را انجام دادند برای آنها یک مزد ابدی و بیانتهایی است.
این سؤال پیش میآید آیا انسان میتواند تمام کارهای شایسته را انجام دهد؟ در قرآن کریم با عبارات مختلف این آیه بیان شده «لا یُکَلِّفُ اللهُ نَفْساً إِلّا وُسْعَها» (بقره/ 286) آمده است. هرچند برخی از افراد از این آیه برای شانه خالی کردن استفاده میکنند البته این آیه در مورد توانایی در انجام وظیفه است، یعنی اگر برای انجام کاری توانی نداریم تکلیف از دوش ما برداشته میشود، اما این آیه بُعد دیگری هم دارد که اگر انسان برای انجام کاری توان دارد موظف است آن را انجام دهد و از آن بیتفاوت نگذرد، آیه در کل این نکته را گوشزد میکند که انسان نباید خود را با دیگران مقایسه کند بلکه خود را با تواناییهایش بسنجد.
در مورد تقوا پیشه کردن نیز قرآن کریم میفرماید تا آنجا که میتوانید و توان دارید تقوا پیشه کنید سوره تغابن «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» (تغابن / آیه 16)، در آیه 42 سوره اعراف میفرماید «وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ و کسانی که ایمان آوردند و به اندازه طاقت خود کارهای شایسته انجام دادند، اهل بهشتاند و در آن جاودانه اند، چراکه ما هیچکس را جز به اندازه طاقتش تکلیف نمیکنیم. بنابراین غیر ممنون همان فیها خالدون است.
اکرم یوسفی پارسا