سالم‌سازی اوقات فراغت جوانان مستلزم همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد است
گروه اجتماعی: دولت به تنهایی قادر به حل معضلات فرهنگی و مشکلات جامعه خصوصاً قشر جوان نیست لذا همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد در راستای اصلاح و ارشاد جامعه می‌تواند بسیار مفید و سازنده باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، تا چند سال گذشته استفاده از قلیان به سنین بالا محدود می‌شد، در حالی‌که اخیراً ضمن افزایش استفاده از قلیان متأسفانه نوجوانان و جوانان به طرفداران اصلی آن تبدیل شده‌اند؛ تاسف‌بارتر اینکه اخیراً قلیان مصرف خانوادگی پیدا کرده است، یعنی پدر و مادر همراه با فرزندان جوان و نوجوان خود، در مکان‌های تفریحی عمومی، قلیان دود می‌کشند .
خانوادگی شدن قلیان باعث شروع عادت به نیکوتین در نوجوانان می‌شود؛ به‌طوری‌که علاوه بر این که قباحت و زشتی مصرف دخانیات و به تبع آن مصرف نیکوتین در نوجوانان از بین می‌رود، آنان را به نیکوتین نیز عادت می‌دهد و همین امر باعث می‌شود به مرور مصرف قلیان به مصرف سیگار تبدیل شود، چرا که قلیان را در هر مکان و زمانی نمی‌توان کشید (قلیان برای آماده شدن نیاز به وسایل و ابزار و ذغال و ... دارد) اما سیگار به‌راحتی در هر مکان و زمانی قابل دسترسی می‌باشد، به همین جهت بعد از مدتی نوجوانی که به مصرف نیکوتین به وسیله قلیان عادت کرده است، جهت تامین نیکوتین بدن خود به سیگار روی می‌آورد .
امان‌الهی، معاون اداره کل ورزش و جوانان استان لرستان در جلسه هم‌اندیشی خانه فرهنگ و اندیشه(ngo) که پنج‌شنبه، 19 تیر با موضوع «بررسی علل مصرف قلیان در اماکن عمومی و ارائه راهکار عملی» برگزار شد، گفت: مشکل استعمال دخانیات و مصرف قلیان در تمام دنیا یک معضل و چالش عمومی است و مختص به کشور ایران نیست ولی با توجه به شیوع آن در سال‌های اخیر خصوصاً در میان افراد کم سن و سال باید و تصمیمات فرهنگی لازم برای مقابله با آن اتخاذ و عملی شود.
وی با آسیب‌شناسی پیرامون علل مصرف روزافزون قلیان در بین جوانان، تصریح کرد: طبق نتایج حاصل از تحقیقات جامعه‌شناسی انجام شده، در بسیاری از موارد علت عمده گرایش جوانان به مصرف قلیان در ایران، لذت‌طلبی، سرگرمی و کاهش اضطراب و فشارهای روانی بوده است.
امان‌الهی ادامه داد: با سالم‌سازی اوقات فراغت جوانان به‌واسطه فراهم کردن امکانات تفریحی سالم و افزایش مکان‌های فرهنگی و ورزشی مناسب، می‌توان از تجمع افراد خصوصاً نسل جوان در محیط‌های ناسالم جلوگیری کرد کمااینکه امروز دیگر قهوه‌خانه‌ها محلی برای تبادل افکار و صرفاً نوشیدن چای نیستند بلکه فرصتی برای افراد سودجو محسوب می‌شوند که فقط درصدد کسب درآمد هستند.
معاون اداره کل ورزش و جوانان لرستان خاطرنشان کرد: سازمان ورزش و جوانان برخلاف تصور عامه مردم متولی رفع تمام مشکلات قشر جوان اعم از بیکاری، نداشتن مسکن، ازدواج و... نیست بلکه وظیفه پیگیری امور را بر عهده دارد که با توجه به خیل عظیم دغدغه‌های فرهنگی، رفع بسیاری از مشکلات فرهنگی جامعه مستلزم حضور سازمان‌های مردم نهاد است و ما استقبال و حمایت‌های خود را از این قبیل تشکل‌ها را، که در راستای اصلاح و ارشاد جامعه تلاش می‌کنند، اعلام می‌کنیم.
پوریا سیاوشی، از اعضای انجمن خانه فرهنگ و اندیشه نیز در این نشست، گفت: در فضای کنونی جامعه، سیگار منفور ولی قلیان یک عامل مطلوب تلقی می‌شود به‌طوری‌که هیچ‌گونه محدودیتی برای روی آوردن به آن وجود ندارد، به همین دلیل بسیاری از افراد در کانون خانواده از استعمال سیگار حذر کرده ولی از کشیدن قلیان ابایی ندارند لذا شاهد افزایش بیش از پیش مصرف قلیان در خانواده‌های ایرانی هستیم.
وی با اشاره به اهمیت علل روانی مصرف قلیان، اذعان کرد: عواملی مانند بی‌هویتی که به تقلید کورکورانه می‌انجامد، سرگردانی جوانان، خودنمایی، کنجکاوی، استقلال طلبی در دوران نوجوانی، بیکاری، ناامیدی، عدم آگاهی و کنترل والدین بر فرزندان موجب گرایش جوانان به مصرف قلیان شده لذا می‌طلبد که مسئولین فضای نشاط آوری را در جامعه مهیا کنند و با رفع مشکلات جوانان از جمله معضل بیکاری که به ام‌الفساد مشهور است در راستای تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی جامعه بکوشند.
در ادامه علی فلاح‌کردی، از دیگر اعضای انجمن خانه فرهنگ و اندیشه خرم‌آباد، بیان کرد: مصرف دخانیات در ایران در سه رنج سنی، بالای 40 سال، بین 20 تا 40 سال و کمتر از 20 سال مشاهده می‌شود.
وی ادامه داد: مصرف قلیان در سنین بالای 40 سال براساس عرف جامع بوده کمااینکه در گذشته بزرگان در مراسم‌های مختلف قلیان را نوعی پذیرایی از مهمان تلقی می‌کردند، اما افرادی‌که در سنین بین 20 تا 40 سال به مصرف قلیان روی می‌آورند عموماً قشر دانشجو و غیر دانشجو هستند.
فلاح‌کردی اضافه کرد: دانشجویان با این تفکر که قلیان موجب افزایش ساعات بیداری در طول شب می‌شود از آن خصوصاً در ایام امتحانات استقبال می‌کنند و افراد غیر دانشجو هم که قشر بیکار جامعه هستند برای گذران وقت در سفره‌خانه‌ها حاضر می‌شوند.
این دانشجوی رشته معماری خاطرنشان کرد: نوجوانان و افراد زیر 20 سال که در محیط خانواده برای مصرف قلیان با محدودیت و برخورد والدین مواجه هستند با ورود به سفره‌خانه سعی در خودنمایی و نمایش روحیه استقلال‌طلبی خود خودنمایی دارند لذا اگر استعمال دخانیات در اماکن عمومی و ورود افراد زیر 20 سال به قهوه‌خانه‌ها ممنوع شود، شاهد کاهش چشم‌گیر مصرف قلیان در قشر نوجوان خواهیم بود.
علی مرادی، از دیگر اعضای انجمن نیز در این نشست گفت: امروز استقبال از قهوه‌خانه‌ها برای مصرف قلیان به مراتب بیشتر از کتاب‌فروشی‌هاست و این در تمام جوامع بشری یک فاجعه محسوب می‌شود.
وی عنوان کرد: متأسفانه هیچ محدودیتی برای ورود افراد، خصوصاً نوجوانان برای ورود به قهوه‌خانه‌ها وجود ندارد و به علت ارزان بودن قیمت قلیان و استفاده از آن شاهد مصرف روزافزون آن در جامعه هستیم.
مرادی اظهار کرد: با توجه به آمار بیکاری استان لرستان در کشور، به نظر می‌رسد اگر قیمت قلیان تا چندین برابر قیمت کنونی افزایش یابد، مصرف آن در بین جوانان در حد قابل قبولی کاهش خواهد یافت.
این دانشجوی رشته کامپیوتر در رابطه با مخاطرات اجتماعی مصرف قلیان، تصریح کرد: بیشتر افراد با این طرز فکر که مضرات قلیان کمتر از سایر مواد مخدر است به آن روی می‌آورند ولی علاوه‌بر آسیب‌های جسمی که به آنها وارد می‌شود جوانان با حضور در قهوه‌خانه‌ها در جمع کسانی قرار می‌گیرند که اکثر قریب به اتفاق آنها صلاحیت اخلاقی ندارند و وقتی جوانی یک فرد لاابالی را الگوی خود قرار دهد قطعاً به سمت مفاسد اخلاقی دیگری نیز سوق داده می‌شود.
علی مرادی خاطرنشان کرد: امید است که مسئولین جدیت بیشتری در برخورد با اماکنی که به توزیع قلیان می‌پردازند به خرج دهند، زیرا صاحبان این کسب‌وکار کاذب به علت سودآوری بالای آن از هیچ کوششی برای فراگیر شدن آن در جامعه دریغ نخواهند کرد و سخت‌ترین کمار فهماندن چیزی به کسی است که برای نفهمیدن آن پول گرفته است.
در پایان امین سبزی، دانشجوی رشته پزشکی و از اعضای انجمن خانه فرهنگ انیشه خرم‌آباد در رابطه با مخاطرات پزشکی قلیان، گفت: تحقیقات نشان داده است کشیدن قلیان همانند سیگار می تواند خطر ابتلاء به سرطان، بیماری‌های قلبى، سکته، عقیم شدن، افزایش فشار خون، مشکلات باردارى، بیمارى‌هاى لثه، بیمارى هاى دندان، مسدود شدن شریان ها، زخم معده و آب مروارید چشم را افزایش دهد.
وی با مقایسه میزان بیماریزایی سیگار و قلیان، تصریح کرد: بررسی‌ها نشان داده است هر پکی که به قلیان زده می‌شود تقریبا 40 برابر یک پک سیگار، دود به ریه فرد می‌رساند و از طرف دیگر به‌دلیل درجه حرارت بسیار بالای ناشی از اشتعال ذغال، مواد سمی و سرطان‌زای بیشتری به وجود می‌آید، میزان ترکیب سمی منواکسید کربن در قلیان حدود 10 بار بیشتر از سیگار است.
سبزی اضافه کرد: نحوه پک زدن به قلیان به‌صورتی است که فرد با مکش عمیق باعث باقی ماندن دود در عمق ریه شده و به همین خاطر دود قلیان در مقایسه با دود سیگار زودتر باعث تخریب بافت ریه می‌شود، مقدار نیکوتین موجود در یک وعده کشیدن قلیان با مقدار نیکوتین موجود در یک بسته کامل سیگار برابری می‌کند.
این دانشجوی رشته پزشکی ادامه داد: در دود سیگار حدود ۴۰۰۰ ترکیب شیمیایى شناسایی شده است که تحقیقات نشان داده است بیش از 50 مورد آنها سمى هستند؛ تقریباً تمامی 50 ماده سمی موجود در دود سیگار هنگام کشیدن قلیان نیز تولید شده ضمن اینکه میزان منوکسید کربن ـ فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی سرطان‌زا که از ذغال یا مواد تشکیل دهنده قلیان متصاعد می شود به مراتب اثرات سوء بیشتری نسبت به سیگار ایجاد می‌کند.
امین سبزی بیان کرد: در بین عموم مردم تصور بر این است که آب قلیان، سموم حاصل از سوختن تنباکو و ذغال را جذب می‌کند اما این تصور فقط در صورتی صادق است که این سموم در آب قابل حل باشند! که البته این‌طور نیست و دودی که از قلیان تولید می‌شود مقادیر زیادی سموم خطرناک دارد که باعث بروز ناراحتی و بیماری‌های مختلف می شود.
