«خلقت آدم در قرآن» در دانشگاه لهستان بررسی شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل جامعه المرتضی(ع)، محمدصالح طیب‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در دانشگاه وورسلاو در این نشست به ارائه مقاله خود درباره «رویکرد تربیتی در تفسیر داستان خلقت آدم در قرآن» پرداخت و گفت: داستان و تمثیل از ابزارهای مشترکی است که برای انتقال مفاهیم از آن بهره‌برداری می‌شود و پیامبران نیز برای تبلیغ رسالت خویش از این ابزار بهره می‌گرفتند.
وی ادامه داد: داستان خلقت آدم و حوا در سِفر پیدایش (نخستین بخش از کتاب مقدس و اولین کتاب از «اسفار پنجگانه» یا تورات) در انجیل و کتب آسمانی دیگر ذکر شده است و معمولا این داستان را از دیدگاه ادبی و عرفانی بررسی کرده‌اند و این مقاله در صدد بررسی داستان خلقت آدم از دیدگاه تعلیم و تربیت است.
طیب‌نیا آیات سوره ۳۰ تا ۳۸ سوره بقره و آیات ۱۱ تا ۲۵ سوره اعراف را مبنای این مقاله برشمرد و تصریح کرد: نکات تربیتی مختلفی در این داستان مشهود است که اولین نکته اصل جانشین‌پروری است. 
وی تأکید کرد: با وجود این‌که خداوند متعال به جانشین احتیاج ندارد، به تربیت آدم به عنوان خلیفه خود می پردازد و اکنون جانشین‌پروری یکی از اصول پیشرفته در سیستم مدیریتی دنیاست.
عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان اطلاع‌رسانی و مشورت را از دیگر نکات تربیتی این داستان دانست و اظهار کرد: این که مربی پیش از تعلیم، خلاصه‌ای از تعلیمات خویش را به شاگرد باز گوید، علاوه بر این که نشانگر اعتماد او نسبت به شاگرد است باعث آگاهی متعلم از قصد معلم می شود و می‌تواند در تکمیل تعلیمات سهیم باشد.
انتقاد فرشتگان از آفرینش انسان در جریان خلقت آدم
طیب‌نیا فراهم نمودن زمینه برای بیان انتقاد و سؤال را از دیگر نکات قابل توجه در داستان خلقت آدم برشمرد و گفت: در جریان خلقت آدم، فرشتگان آزادانه از آفرینش انسان انتقاد کردند. دادن فرصت پرسش یکی از اصول مهم تربیتی است.
وی افزود: اگر فرشتگان الهی حق دارند آزادانه از خداوند متعال سؤال کنند، انسان‌ها نیز می توانند پرسش‌های خود در زمینه‌های فلسفه خلقت انسان را آزادانه مطرح کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: از این داستان درمی‌یابیم که ادب و حق‌پذیری فرشتگان و انسان لازمه رشد آنهاست و لجاجت و تعصب ابلیس زمینه‌ساز سقوط اوست.
طیب‌نیا تجربه را بهترین نوع آموزش برشمرد و گفت: خداوند متعال با وجود اینکه قادر به پاسخگویی به فرشتگان بود؛ اما اراده کرد تا به فرشتگان به صورت عملی اشتباه آنان را گوشزد کند.
وی گفت: در نظر گرفتن ظرفیت و شرایط متربی از دیگر اصول تربیتی است، زیرا خداوند متعال با وجود فرشتگان مقرب، اسماء الهی را به انسان آموخت.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهارکرد: به کارگیری دستیار تربیتی و استفاده از دانشجویان توانمند در تدریس بسیار مهم است همانطور که از آدم برای تعلیم اسماء می‌توان استفاده کرد.
طیب‌نیا تأکید کرد: اصل تبیین حکمت و فلسفه آموزه‌ها باعث تسهیل در امر آموزش و تربیت می‌شود؛ از این رو ابتدا خدا حکمت انتخاب آدم برای مقام خلافت را برای ملائکه تبیین کرد.
وی تصریح کرد: از داستان خلقت حضرت آدم در می‌یابیم که در تربیت باید اول اختیارات متربی را بگوییم بعد به بیان استثنائات بپردازیم تا متربی بداند که دامنه اختیاراتش بیشتر است. از این رو خداوند به حضرت آدم گفت در بهشت زندگی کنید و هر چه می‌خواهید بخورید ولی از این درخت استفاده نکنید.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: آخرین اصل، اصل فراهم آوردن فرصت پاسخگویی به شخص متخلف است. وقتی ابلیس از فرمان الهی سرباز زد در ابتدا از دلیلش پرسید و وقتی قانع کننده نبود، او را مجازات کرد.
آداب‌المتعلمین مملو از نکات تربیتی است
حجت‌الاسلام رستگار، از دیگر سخنرانان نشست نیز با ارائه مقاله‌ای با موضوع ترجمه کتاب «آداب المتعلمین» اثر خواجه نصیرالدین طوسی گفت:  این کتاب با وجود این‌که بسیار کوتاه بوده؛ اما مملو از نکات ناب تربیتی است. 
وی افزود: کتاب شامل ۱۲ فصل از جمله فضل علم، رغبت به تعلیم علم، انتخاب موضوع و استاد و اوقات تعلیم و تربیت است.
وی گفت: در این کتاب علوم به دو دسته مفید و غیر مفید تقسیم شده که شایسته است جویای علم به دنبال علومی برود که برای زندگی ابدی او مفید باشد.
حجت‌الاسلام رستگار به بخش یازدهم این کتاب درباره روش‌های تقویت حافظه اشاره کرد و گفت: خوردن و آشامیدن تأثیر مستقیمی بر حافظه دارد که در این فصل به برخی از نکات برای ازدیاد و تقویت حافظه و به اموری که باعث تضعیف و کُندی حافظه می‌شود، اشاره شده است.
کامل بلاشنیسکی، از دانشجویان دانشگاه ورسلاو لهستان نیز در ادامه نشست به ارائه مقاله‌ای درباره فرایند سکولاره شدن فرهنگ اروپا پرداخت و سپس یاتسف کولافسکی، از دیگر دانشجویان این دانشگاه مقاله خود با موضوع بررسی نظریات اِلیاد در زمینه ادیان را ارائه کرد.