یوم‌الترویه و آغازی برای قیامی جهانی/ حجّی نیمه تمام برای ایستادگی مقابل ظالم
گروه اجتماعی: بانگ لبَّیک اللّهمّ لبَّیک در ماه ذی‌الحجَه، دل هر بنده‌ای را می‌لرزاند از همین رو نوای لبیک بی‌اراده تو را با خود می‌برد، چه در سرزمین وحی و عرفات باشی چه در گوشه خانه‌ات، زیباتر آن زمانی است که بدانی قیام انسان‌ساز ارباب بی کفنمان نیز در همین روزها رقم خورده است.
ذی‌الحَجه که از راه می‌رسد، بانگ لبَّیک اللّهمّ لبَّیک، لبَّیک لا شریک لک لبَّیک، گوش دل را نوازش می‌دهد و تو را به خود می‌خواند. آنان که زیارت خانه خدا روزیشان شده است پای در مسیر عبور از خود و خواهش‌های نفسانی که هر لحظه آدمی را به سویی می‌برد، گذاشته و قدم در وادی عرفات و از خود به خدا رسیدن می‌نهند و پای در جا پای اسماعیل، هاجر و دیگر پیامبران و ائمه(ع) می‌گذارند.
در این میان هم دیگرانی که از قافله حج جا مانده‌اند، برای درک و سهیم شدن در عظمت بزرگ حج می‌کوشند با انجام اعمال مختلفی که برای این ماه شریف بیان شده است، در این ثواب عظیم شریک باشند.
هشتم ذی‌الحجَه و یوم الترویه
در آستانه عید بزرگ قربان، هشتم ذی‌الحجَه به یوم الترویه نامگذاری شده است. در این روز حجَاج نیت حج تمتع کرده، محرم شده و از مکه به سمت منی حرکت می‌کنند، شب هنگام در آنجا توقف دارند و صبح عرفه به سمت عرفات رهسپار می‌شوند.
اما کلمه ترویه در لغت به معنی سیراب کردن، سیراب گردانیدن، در کاری اندیشه کردن و تعجیل نکردن در جواب آن است؛ وجه تسمیه یوم الترویه یا روز ترویه در کلام ائمه(ع) برداشتن و ذخیره کردن آب در روز هشتم ذی‌الحجَه بیان شده است.
از طرفی امام صادق(ع) در روایتی و در پاسخ به علت نامگذاری این روز، می‌فرمایند: «زیرا در عرفات آب نبود و حاجی‌ها روز هشتم ذی‌الحجَه از مکه آب برمی‌داشتند و به عرفات می‌بردند و برخی از ایشان به بعضی دیگر می‌گفتند: تروّیتم، تروّیتم؛ سیراب شدید، سیراب شدید» لذا به خاطر همین، روز هشتم را روز ترویه نامیده‌اند.
در نقلی دیگر نیز آمده است که بعد از پایان گرفتن ساخت کعبه حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) حج به جا آوردند و جبرئیل امین در روز هشتم ذی‌حجَه بر آن‌ها نازل شد و گفت: برخیزید و آب جمع‌آوری کنید، چون در زمین عرفات آبی وجود ندارد. به همین دلیل این روز، روز ترویه؛ یعنی ذخیره‌کردن آب و آب‌‌رسانی نامیده شده است.
روز ترویه؛ آماده‌شدن برای ورود به عرفات
از همین رو این روز از روزهای مهم و ارزشمند ذی‌الحجَه و بر اساس روایتی از امام جعفر صادق(ع)، روزه گرفتن در آن کفاره شصت سال است؛ طبق برخی دیگر از روایات منزلت روز ترویه تا جایی است که درک آن مساوی با درک تمام حج انگاشته شده است، بدان جهت که روز ترویه در اصل آماده‌شدن برای ورود به عرفات و عید قربان به شمار می‌رود.
بانگ لبَّیک اللّهمّ لبَّیک، لبَّیک لا شریک لک لبَّیک در ماه ذی‌الحجَه دل هر بنده‌ای را می‌لرزاند و با خود همراه می‌کند، گویی روح و جان بشریت با این کلام که یگانگی مبدأ را فریاد می‌زند گره خوده است، از همین روست که نوای لبیک بی اراده تو را با خود می‌برد، چه در سرزمین وحی و عرفات باشی چه در گوشه خانه‌ات، زیباتر آن زمانی است که بدانی قیام انسان‌ساز ارباب بی کفنمان نیز در حوالی همین روزها رقم خورده است.
خروج امام حسین(ع) از مکه به سمت کوفه قبل از محرم شدن در شب نهم ذی‌الحجَه
علاوه بر این سال 60 قمری حضرت سیدالشهدا(ع) در این روز نامه‌ای به سمت کوفه و برای مسلم بن عقیل(ع) فرستاده و در آن اشاره می‌کنند که همزمان با روز هشتم ماه ذی‌الحجَه که همان روز ترویه است از مکه معظمه به سوی کوفه حرکت کرده‌اند لذا در نگاهی دیگر اهمیت این روز را می‌توان در خروج امام حسین(ع) از مکه به سمت کوفه بعد از اتمام عمره و قبل از محرم شدن در شب نهم ذی‌الحجَه دانست.
امروز، آن روزی است که فرزند رسول اکرم(ص) قیام عظیم، انسان‌ساز و عزت‌آفرین خود را با قدم نهادن در مسیر کرب‌وبلا آغاز می‌کند و به معنای واقعی حج ابراهیمی به جا می‌آورد تا نه تنها به همه حاجیان بلکه به تمام بشریت اعلام کند که حج واقعی گذشتن و رهایی از خود و زیر پا نهادن خواهش‌های دنیایی، نفسانی و ایستادگی مقابل ظالم برای رسیدن به حقیقیت هستی است و این چنین است که آدمی به آزادگی واقعی دست می‌یابد.
زهرا قندهاری / خراسان رضوی
