آمریکا به دنبال باقی گذاشتن اهرم فشار در عراق است / حضور ایران در عراق تحمیلی نیست

سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل منطقه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره برخی تحرکات جدید در منطقه از جمله حمله‌های داعش به نیروهای حشدالشعبی و آرایش جدید آمریکا در عراق با تجهیز برخی پایگاه‌های نظامی در نزدیکی مرز ایران (پایگاه الحریر در 115 کیلومتری مرز ایران) و نقش فراگیری جهانی کرونا و مشغول شدن دولت‌ها به مسائل داخلی و حل این بحران در این تحرکات گفت: شیوع کرونا تا حدی زمینه را به زعم آمریکایی‌ها برای پیشبرد طرح‌ها تسریع کرده است، زیرا اکثر کشورها درگیر مبارزه با این ویروس خطرناک‌اند و مسائل بهداشتی، مدیریت بحران، تأمین لوازم درمانی و هدایت و راهنمایی مردم به اولویت اصلی دولت‌ها تبدیل شده است.

وی افزود: البته خود آمریکا بیش از سایر کشورها درگیر کروناست و بیشترین مبتلایان و تلفات را در جهان نسبت به سایر کشورها دارد. اما این تحرکات جدید فقط به خاطر جهانی شدن ویروس کرونا نیست، بلکه آن‌ها از قبل تقویت داعش و بازتولید آن و تحولات داخلی عراق را در دستور کار داشتند.

سیدافقهی بیان کرد: درباره تحولات عراق نکات مهمی وجود دارد از جمله اینکه عراق چندین ماه است به معنی واقعی دولتی ندارد و عادل عبدالمهدی یک نخست‌وزیر مستعفی است و در این فاصله سه نخست‌وزیر معرفی شدند که آخرین آن‌ها آقای مصطفی الکاظمی است و هنوز وضعیت وی در پرده‌‌ای از ابهام است که به دلیل نوع برخورد زشتش در تشکیل کابینه و دعوت از بعثی‌های کهنه‌کار، افراد فاسد و مسئله‌دار، جریان‌های سیاسی عراق از جمله شیعیان را شوکه کرده است.

آمریکا بر روی «الکاظمی» حساب ویژه‌ای باز کرده است

سیدافقهی اظهار کرد: پرواضح است که آقای الکاظمی گرایشات آمریکایی دارد و آمریکایی‌ها بر روی او حساب جدی باز کرده‌اند. حال اینکه او با انتخاب چنین کابینه‌ای بتواند از پارلمان عراق رأی اعتماد بگیرد یا خیر نیازمند گذشت زمان است. اما مواضع گروه‌های سیاسی شیعه نسبت به او منفی است و به او هم هشدار داده‌اند که با افراد فاسد و مسئله‌داری که برای کابینه انتخاب کرده یا رأی مثبت نمی‌دهند یا اصلا در جلسه رأی اعتماد شرکت نمی‌کنند. برای نمونه فراکسیون «الوطنیه» ایاد علاوی اعلام کرده در جلسه رأی اعتماد شرکت نمی‌کنند و هادی العامری، رئیس فراکسیون الفتح و نوری مالکی، رئیس فراکسیون دولت قانون، نیز گفته‌اند رأی مثبت نخواهند داد.

این کارشناس مسائل عراق بیان کرد: بر این اساس آمریکا احساس می‌کند که در حال از دست دادن مهره مهمی است و به دنبال زدن یک تیر و چند نشان است. نشان اول اینکه تلاش می‌کند روند انتخاب نخست‌وزیر و تشکیل کابینه را مختل کند و به گروه‌های سیاسی عراق فشار بیاورد که اگر به مصطفی الکاظمی رأی مثبت ندهند داعش دوباره به دروازه‌های بغداد خواهد رسید. بر این مبنا حتی داعشی‌ها خواستند خود را به مناطق «جرف الصخر» نزدیک کنند که با برخورد بسیار محکم و قاطع حشدالشعبی و ارتش عراق مواجه شدند.

وی اضافه کرد: امروز آمریکا تقریباً نقاب را از چهره خود برداشته و در روز روشن هلی‌کوپترهای آمریکایی نیروهای داعش را در میدان معرکه جابه‌جا می‌کنند و این موضوع براساس فیلم‌ها کاملاً واضح و روشن است. در واقع از آنجا که قرار است ماه آینده آمریکایی‌ها با مقامات عراقی راجع به خروج نیروهای خود مذاکره کنند، می‌خواهند در صورت خروج، حداقل جایگزین و اهرم فشاری در عراق داشته باشند که پشت اسم احیای مجدد داعش فعالیت داشته باشند. حال اینکه چقدر موفق می‌شوند بحث دیگری است اما آمریکایی‌ها به شدت در حال تقویت مجدد داعش‌اند و می‌خواهند بقایای داعش در سوریه را به عراق منتقل کنند. ‌

اقدامات آمریکا برای تحت فشار قرار دادن مقامات عراقی

سیدافقهی اظهار کرد: نشان دوم اینکه به حاکمیت عراق فشار بیاورند که بین انتخاب الکاظمی یا جنگ داخلی یک گزینه را باید انتخاب کنند و حتی برای ترساندن مردم عراق در حال مطرح کردن شبهه کودتا هستند. نشان سوم تهدیدهای ترامپ مبنی بر اعمال تحریم و فشارهای اقتصادی بر مردم عراق است. ترامپ بیان کرده که اقتصاد عراق را ویران خواهد کرد. سؤال این است که آیا آمریکا اساساً اجازه داده که اقتصاد رو به رشدی داشته باشد و زیرساخت‌های مناسب و حداقل خدمات در این کشور شکل بگیرد که تهدید به فروپاشی اقتصاد عراق می‌کند.

وی یادآور شد: در مجموع باید صبر کرد و دید آمریکا تا چه حد می‌تواند کابینه جدید را به نفع خودش تشکیل دهد و نیروهای شیعی چه واکنشی نشان خواهند داد. البته متأسفانه جریانات سیاسی شیعی، سنی و کردها هر یک به اندازه‌ای مفاسد مالی و سیاسی دارند و باید منتظر ماند که در این جریانات عقب‌نشینی می‌کنند و از فشارهای آمریکا تمکین خواهند کرد یا اینکه از حشدالشعبی حمایت می‌کنند.

این کارشناس مسائل عراق اظهار کرد: البته توطئه‌ای در عراق در حال شکل‌گیری است و حدود دو هفته پیش چهار تیپ و لشکر حشدالشعبی را به نام حشد مرجعیت از آن جدا کردند و متأسفانه عادل عبدالمهدی نیز با آن موافقت کرد و این کار بسیار خطرناکی است. این چهار تیپ نیز در نهایت تحت پوشش وزارت دفاع و فرماندهی کل قوا درآمدند. اگر این روند ادامه پیدا کند، در صورت نخست‌وزیر شدن مصطفی الکاظمی، که فرمانده کل قوا هم هست، حشدالشعبی منحل و بنیه امنیتی و نظامی داعش تقویت می‌شود و در آن وضعیت آمریکا با خیال راحت یکسری از نیروهای نظامی خود را از عراق خارج می‌کند؛ زیرا هم دولت را در اختیار دارد و هم حشدالشعبی تضعیف شده است و به راحتی می‌تواند نقشه‌های خود را در عراق اجرا کند. از این منظر هم مردم عراق و هم ما در ایران باید بسیار هوشیار باشیم. زیرا منافع راهبردی، اقتصادی و امنیتی زیادی در عراق داریم.

تشریح روند خروج آمریکا از عراق

سیدافقهی درباره تقویت پایگاه‌های نظامی آمریکا در نزدیکی مرز ایران، آن را موضوع جدیدی ندانست و گفت: البته آمریکا بعضی از پایگاه‌های نظامی خود را جمع کرد که نمونه آن پایگاه‌های مهم التاجی، کی 1 کرکوک و حبانیه بود. الان آمریکایی‌ها بیشتر در دو پایگاه متمرکز هستند و پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و اعلام انتقام سخت کتائب حزب‌الله و برخی حملات به پایگاه‌های آمریکایی آن‌ها دچار ترس و وحشت شدند؛ به ویژه اینکه حشدالشعبی این حملات را تنها به عنوان هشدار خروج اعلام کرد.

وی ادامه داد: حال آمریکایی‌ها توسط آقای پمپئو، از روی ترس یا فریب، به عادل عبدالمهدی نامه ارسال کرده‌اند که حاضرند درباره شیوه خروج نظامیان آمریکایی از عراق مذاکره کنند. اما قطعاً آمریکایی‌ها به سادگی عراق را ترک نخواهند کرد. در این میان مرجعیت فعلاً سکوت کرده است، زیرا با وجود دخالت، راهنمایی و ارشادهای قبلی چندان اثرگذار نبود و مرجعیت منتظر است که ببیند روند حوادث به کدام سمت پیش خواهد رفت.

تعاملات ایران با عراق رسمی و قانونی است نه تحمیلی

سیدافقهی درباره اقدامات ایران برای خنثی‌سازی این طرح‌های آمریکا و عدم اثرگذاری آن بر روابط دو کشور گفت: ایران هیچ گاه مانند آمریکا دخالت مستقیم و تحمیلی در عراق ندارد و روابط رسمی در قالب دیپلماتیک، نظامی، مستشاری و اقتصادی زیادی با این کشور دارد. قطعاً همانطور که ایران نگران حضور آمریکا در عراق است، آمریکا هم نگران حضور ایران در عراق است. با این تفاوت که روابط ایران و عراق یک روابط سنتی و تاریخی است، اما آمریکا از هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر به منطقه آمده است و آشوب به پا می‌کند.

این کارشناس مسائل عراق بیان کرد: برای ایران غیر قابل قبول است که بعثی‌ها و طرفداران آمریکا بر مقدرات عراق مسلط شوند. ایران خواهان آن است که مردم عراق براساس قانون اساسی خودشان سرنوشت خود را تعیین کنند و برنامه‌های خود را پیگیری کنند و همواره با جریان‌‌های سیاسی رسمی و قانونی شیعی، سنی و کرد عراق براساس پروتکل‌های قانونی تعامل داشته و این هیچ اشکالی ندارد. آنچه اشکال دارد رفتار آمریکایی‌هاست که هر وقت می‌خواهند وارد این کشور می‌شوند و به هر نحوی با مقامات این کشور رفتار می‌کنند و در خاک عراق حملات نظامی علیه نیروهای عراقی انجام می‌دهند و با وقاحت بیان می‌کنند که باز هم این حملات را انجام می‌دهند.

سیدافقهی با بیان اینکه حضور چنین آمریکایی برای دو ملت عراق و ایران مفید نیست، گفت: باید با نفوذ آمریکا به شکلی که خود مردم عراق تشخیص می‌دهند مقابله شود تا در نهایت همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند خون‌بهای شهدای مقاومت، که اخراج آمریکا از کل منطقه و نه فقط از عراق است، محقق شود. خوشبختانه تلاش‌ها و هماهنگی‌هایی در حال انجام است تا آمریکایی‌ها وادار به خروج از عراق شوند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری