تبلیغ نادرست موجب دین‌گریزی می‌شود

محمدمهدی جعفری، پژوهشگر قرآن و نهج‌البلاغه، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره زمینه‌های لازم برای تبلیغ دینی کارآمد، اظهار کرد: کسی که می‌خواهد تبلیغ دینی انجام دهد، باید علم و معرفت داشته باشد؛ علم نسبت به مسائل دینی و اجتماع و شرایط روز، یعنی باید دین را خوب شناخته و در آن تفقه کرده باشد. تفقه با فقه تفاوت دارد و به این معناست که انسان همه‌‌جانبه درباره دین تحقیق کرده و اطلاعات کامل و فراگیری از آن به دست آورد.

وی افزود: مبلغ باید از شرایط روز آگاهی داشته باشد و بداند در کجا باید تبلیغ کند و مخاطبانش چه کسانی هستند. چگونگی تبلیغ نیز حائز اهمیت است و در این صورت، تبلیغ می‌تواند مؤثر واقع شود.

جعفری تصریح کرد: تبلیغ دینی، قبل از هر چیز باید در عمل باشد، یعنی مبلغ باید به آنچه می‌گوید عمل کند. در نهج‌البلاغه از قول امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که می‌فرماید: «به خدا قسم، شما را به هیچ چیزی فرمان ندادم، مگر اینکه خودم قبلاً به آن عمل کرده بودم و شما را از هیچ چیزی باز نداشتم و نهی نکردم، مگر اینکه خودم آن را انجام نداده بودم». در واقع، عمل انسان بهترین و مؤثرترین ابزار و وسیله در تبلیغ دینی است. در شرایط مختلف و بنا به مقتضیات زمان و مکان می‌توان از ابزار مختلف استفاده کرد، اما قبل از هر چیز خود شخص باید به آنچه تبلیغ می‌کند عامل باشد، چون عمل او از گفتارش مؤثرتر است.

جعفری بیان کرد: تبلیغ نادرست ریشه دین و اعتقادات و ایمان را می‌سوزاند. وقتی شخص شایستگی تبلیغ را نداشته باشد یا مخاطبانش ببینند که خلاف گفته‌اش عمل می‌کند، باعث بی‌اعتمادی می‌شود و نه تنها مردم را به سوی دین جذب نمی‌کند، بلکه آنها را از دین فراری می‌دهد.

وی اظهار کرد: در استفاده از رسانه‌ها و ابزار جدید برای تبلیغ نیز خود مبلغ باید نمونه بدیع گفتار یا دستورالعملی باشد که تبلیغ می‌کند. در واقع مردم کاری به این ندارند که وسیله مورد استفاده در تبلیغ چیست، بلکه به این توجه می‌‌کنند که گوینده کیست، چه می‌گوید و آیا به گفته‌هایش اعتقاد دارد و عمل می‌کند. عصر حاضر، دوره پرسشگری و تحقیق است و مردم به راحتی تسلیم این نمی‌شوند که «انْظُر اِلي ما قالَ و لا تنظُرْ الي مَنْ قال»، هم به «ما قال» توجه دارند و هم به «من قال»، ابتدا می‌خواهند ببینند چه کسی این سخن را گفته و بعد به این توجه کنند که این سخن چیست و چگونه باید به آن عمل کنند. بنابراین، استفاده از وسایل ارتباطی جدید در تبلیغ خوب است به شرطی که مبلغ عامل به گفته‌هایش باشد.

جعفری در پایان گفت: متأسفانه گاهی بعضا تبلیغ دین برعکس شده، چون برخی کسانی که تبلیغ دین می‌کنند، خود متولیان و مجریان امر هستند و بعضا مسئولیتی دارند، اما چون عمل برخی از آنها برخلاف گفته‌هایشان می‌شود، لذا تبلیغ دین در داخل و خارج بازتاب منفی پیدا می‌کند و این نه تنها مردم را از دین دور کرده، بلکه باعث شده برخی به دین‌ستیزی روی‌آورند.