نظام انتخاباتی فعلی مانع اصلی تحقق اهداف شفافیت آرای نمایندگان است
کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه شفافیت آرای نمایندگان با نظام انتخاباتی فعلی مجلس نمی‌تواند به اهداف مدنظر دست یابد، گفت: در وضعیت کنونی آثار منفی شفافیت آرا بیشتر از آثار مثبت آن است و بهتر بود پیش از آن الزامات ساختاری، فرهنگی و سیاسی شفافیت آرا، از جمله حرکت به سمت نظام انتخاباتی حزبی فراهم می شد.
محمدجواد آرین‌منش، کارشناس مسائل سیاسی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ارزیابی خود از نقاط قوت و ضعف شفافیت آرای نمایندگان مجلس گفت: واقعیت این است که وقتی صحبت از شفافیت میشود با یک واژه و مفهوم ارزشمند روبرو هستیم و همه آحاد جامعه به شفاف شدن مسائل و فرآیندهای حکمرانی علاقه‌مند هستند اما شفافیت در صورتی اثرگذار خواهد بود که تنها به رأی نمایندگان محدود نشده و همه نهادها و امور کشور را در بربگیرد.
وی افزود: نمایندگان مجلس اگر بخواهند در جایگاه واقعی خودشان قرار داشته باشند باید مسائل کلی کشور را بر مسائل و مصالح محلی و منطقه‌ای اولویت دهند و با در نظر گرفتن مصالح کلان کشور رأی دهند اما شفافیت آرا از یکسو و وجود تعارضات بین مصالح ملی و مصالح منطقه‌ای از سوی دیگر، نمایندگان را دچار مشکل می‌کند که نمونه این تعارضات در مسائلی مانند تبدیل شدن روستاها و شهرهای کوچک به شهرستان یا تقسیم استان‌ها و یا انتقال آب از استانی به استان دیگر و تخصیص میزان اعتبارات استانی است که نماینده را بین دو راهی خواسته‌های محلی و منطقه‌ای با اقتضائات کشوری قرارمی‌دهد.
بیشتر بخوانید:
آرین‌منش اظهار کرد: البته طبق قانون اساسی نماینده هر حوزه در واقع نماینده همه ملت است و با این نگاه باید منافع ملی را بر منافع منطقه‌ای و رأی مردم حوزه انتخابیه خود ترجیح دهد اما اغلب این اتفاق در عمل نمی‌افتد و مصالح محلی و منطقه‌ای بر مصالح ملی ترجیح داده میشود زیرا نماینده می‌داند اگر رأی واقع‌بینانه، کارشناسی و با نگاه ملی بدهد مورد اعتراض موکلانش در حوزه انتخابیه قرار بگیرد، به همین خاطر من چندان معتقد نیستم که رأی نمایندگان حتماً در همه امور بایستی به صورت علنی باشد.
فراهم شدن الزامات؛ ضامن اثربخشی شفافیت آرای نمایندگان
آرین‌منش با اشاره به ضرورت تأمین الزامات شفافیت آرا و فراهم شدن پیش‌زمینه‌های این مسئله از جمله تبدیل ساختار انتخاباتی فعلی به یک ساختار حزبی و حزب‌محور شدن فعالیت‌های سیاسی از جمله انتخابات گفت: قطعاً برای اینکه شفافیت آرا به اهداف مدنظرش برسد باید زیرساخت‌های آن فراهم شود. اگر نظام حزبی و وجود احزاب بزرگ به منزله یکی از ضرورت‌های مردمسالاری در کشور، نهادینه شود می‌توان امیدوار بود که کمتر با مشکل عدم شفافیت آرا و نظرات نمایندگان مجلس و همینطور دولت مواجه شویم.
این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: احزاب بزرگ وقتی با طرح و برنامه افراد مدنظر خود را راهی مجلس می‌کنند در واقع با شناسنامه روشن وارد عرصه سیاسی شده‌اند و نمایندگان حزب به پشتوانه فکری و برنامه‌ای حزب و هماهنگی با حزب خودسرانه و مخفیانه نمی‌توانند رأی دهند یا نظری بر خلاف مشی و شعار حزب اعلام کنند.
وی تأکید کرد: در واقع با نظام انتخاباتی حزبی ارجحیت منافع ملی بر منافع محلی و منطقه‌ای در مجلس بیشتر محقق میشود لذا با فقدان چنین زیرساخت و الزامی، نمایندگان، به ویژه نمایندگان حوزه‌های انتخابیه کوچک، باید به طور مکرر بخشی از وقت خود را صرف این کنند که چرا به طرح، لایحه یا هر موضوع دیگری در مجلس رأی موافق یا مخالف داده اند لذا نقاط منفی شفافیت آرا در وضعیت فعلی بیشتر از نقاط مثبت آن است.
ضرورت حرکت همه‌جانبه و در همه قوا به سمت شفافیت
آرین‌منش درباره ضرورت تسری شفافیت به سایر نهادها و قوای کشور، گفت: اصلاً قرار بر این بود دسترسی آزاد به اطلاعات برای همه مردم فراهم باشد و از طرفی ضروری است مذاکرات و بحث‌های سایر قوا، شوراها و نهادها همانند مذاکرات صحن علنی مجلس، شفاف شده و به سمع و نظر مردم برسد، در حالی که اکنون اینطور نیست.
این مدرس دانشگاه ابراز کرد: به اعتقاد من حرکت به سمت شفافیت در نظام حکمرانی باید به طور هماهنگ و فراگیر در همه قوای سه‌گانه و سایر شوراها باشد و منحصر کردن شفافیت به آرای نمایندگان نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه با توجه به فقدان زیرساخت‌های ذکر شده، کار نمایندگان را در حوزه‌های انتخابیه دچار مشکل اساسی می‌کند.
آرین‌منش یادآور شد: نماینده وقتی می‌خواهد رأی بدهد این رأی به طور طبیعی باید براساس نظرات کارشناسی خودش،مشاوران، کمیسیون‌های تخصصی مجلس و بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس باشد و نماینده همه این ملاحظات را باید در رأی دادن مدنظر قرار دهد اما در برخی موارد ممکن است نظرات کارشناسی نماینده با نظر افرادی در منطقه و حوزه انتخابیه متفاوت و حتی متضاد باشد و این نماینده را دچار نگرانی از رأی چهار سال آینده و جلب اعتماد مجدد موکلانش می‌کند.
این کارشناس مسائل سیاسی در پایان اظهار کرد: براین اساس بهتر بود قبل از مطرح شدن طرح شفافیت آرای نمایندگان الزامات ساختاری، فرهنگی و سیاسی آن فراهم می‌شد تا با غلبه نقاط قوت آن بر نقاط ضعفش، آثار مثبت اجرای این طرح نمایان می‌شد.
انتهای پیام
