اهمیت تلاوت شبانه قرآن کریم در کلام امیرالمؤمنین(ع)

 

از بخش‌های مهم خطبه متقین امیرالمومنین(ع) آن قسمتی است که سبک زندگی انسان متقی را بیان می‌کند و امام بر این نکته تأکید دارند که تقوا متعلق و محدود و مخصوص به عرصه یا موقعیت خاصی از زندگی انسان مسلمان نیست، بلکه تقوا در لحظه لحظه‌های حیات مؤمن جریان دارد و تظاهرات آن در شب و روز، پیدا و پنهان، روابط خانوادگی و اجتماعی، درس خواندن، درس دادن، کار کردن، تفریح کردن و... قابل پیگیری است.

 

لذا امیرالمومنین(ع) حال شب و روز انسان متقی را در سیاق کلام خود درباره متقین بیان می‌کنند و می‌‌فرمایند: «أَمَّا اللَّيْلَ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ، تَالِينَ لِأَجْزَاءِ الْقُرْآنِ يُرَتِّلُونَهَا تَرْتِيلًا»؛ یعنی متقین کسانی هستند که در ساعات شب در محضر پروردگار و در پیشگاه خداوند به قیام می‌ایستند و به عبادت و نیایش مشغول‌اند و بخشی از ساعات شب را به ترتیل قرآن می‌پردازند.

 

 

ترتیل در ادبیات قرآن با قرائت فرق دارد. اینکه خداوند به پیغمبر(ص) هم دستور می‌دهد که قرآن را با ترتیب بخواند به این معناست که قرآن خوانده، فهمیده، عمل و پیام آن در زندگی جاری شود و تلاوت مجموعه این شروط است، وگرنه خواندن و گذشتن یا خواندن بدون فهمیدن و تدبر در قرآن به معنای تلاوت نخواهد بود.

 

ایشان می‌فرمایند که متقین کسانی هستند که پاسی از شب را به تلاوت قرآن می‌گذرانند. از خصوصیات تقوا، انس با قرآن و همدمی و مجالست با آن و بهره‌گیری از قرآن است. امیرالمؤمنین(ع) در جای دیگری از نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ»؛ یعنی هیچ‌کس همنشین قرآن نشد، مگر اینکه با نقصان یا زیادتی از کنار قرآن برخاست؛ نقصانی در نابینایی یا کوری و افزایشی در هدایت و بصیرت.

 

یکی از مصیبت‌های بسیاری از مسلمانان و جوامع اسلامی فاصله گرفتن از قرآن و ترتیل، انس با آن و تعلم و تدبر در آیات قرآن است. شاید در ماه رمضان مجالس قرائت قرآن در همه کشورهای اسلامی دایر شود، اما عمل به آیات الهی ضامن شفابخشی و بصیرت و هدایت قرآن است. قرآن کریم همچون نسخه درمانگر بیماری‌های روح و روان انسان است. آیا قابل تصور است که اگر بیماری روزی ده یا بیست یا پنجاه بار نسخه‌ای را که پزشک برای درمان بیماری او تجویز کرده بخواند و انتظار شفا و درمان داشته باشد؟ هرگز چنین اتفاقی نمی‌افتد، چراکه نسخه برای عمل کردن نوشته می‌شود نه برای خواندن؛ لذا قرآن هم نسخه شفابخشی است که در عمل به آموزه‌های آن، انسان هدایت می‌شود و بیماری‌های جسم و جان شفا پیدا می‌کند.