جرعه‌ای کلام امیر/ 35
متقین از میانه‌روی فاصله نمی‌گیرند + فیلم
سیدحمید خویی در شرح اوصاف متقین در نهج‌البلاغه اظهار کرد: خداوند در توصیف عباد‌الرحمان می‌فرماید آنها کسانی هستند که وقتی انفاق می‌کنند نه خشک‌دستی کرده و نه اسراف می‌کنند لذا پارسایان هنگامی که مورد آزمون ثروتمندی و دارایی قرار می‌گیرند مست نمی‌شوند و تعادل خود را از دست نمی‌دهند و از میانه‌روی فاصله نمی‌گیرند.
به گزارش ایکنا، سیدحمید خویی محقق و پژوهشگر نهج‌البلاغه و عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در سلسله درس‌گفتارهای «جرعه‌ای از کلام امیر(ع)» در خبرگزاری ایکنا به بیان نکاتی درباره خصوصیات متقین از منظر حضرت علی(ع) پرداخته که قسمت سی و پنجم آن از نظر می‌گذرد؛
از خصوصیات متقین در کلام حضرت امیرالمؤمنین(ع) در خطبه 193 نهج‌البلاغه این است که فرمودند: «وَ حِرْصاً فِي عِلْمٍ وَ عِلْماً فِي حِلْمٍ وَ قَصْداً فِي غِنًى» یعنی در طلب علم و فراگیری دانش حریص هستند و هیچگاه حرص و میل آنها به دانشجویی پایان نمی‌پذیرد؛ گویی همانی هستند و همانی می‌کنند که پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «طَلَبُ العِلمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ؛ تحصيلِ دانش بر هر مرد و زن مسلمانى واجب است» در فضاهای آموزشی خودمان هم زیاد این جمله را به کار می‌بریم که ز گهواره تا گور دانش بجوی.
یکی از خصوصیات فطری انسان، میل به کمال است و راهکار رسیدن به نقطه کمال، کسب دانش است. در قرآن کریم که کتاب علم است و کتاب دینی است که دینِ علم است ستایش‌های بی‌مانندی از دانش و دانشمند شده است. خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است: «وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَٰلِكَ ۗ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ؛ و از اصناف مردم و اجناس جنبندگان و حیوانات نیز رنگهای مختلف هست (که خدا آفرید) و از میان اصناف بندگان تنها مردمان عالم و دانا مطیع و خدا ترسند. البته خدا عزیز و توانا و بسیار بخشنده گناهان است» (فاطر/ 28) لذا حرص در طلب علمِ مفید یعنی علمی که انسان را به نقطه رضای خدا نزدیک‌تر و در مسیر بندگی خدا کمک می‌کند و وسیله‌ای برای تقرب به درگاه پروردگار از طریق خدمت به بندگان خدا می‌شود یکی از خصوصیات مهم و اساسی متقین است.
امیرالمؤمنین(ع) همچنین می‌فرمایند متقین آمیزه بدیع و بی‌مانند از علم و بردباری هستند. متقین هم عالم و هم بردبار و هم دانشمند هستند. ویژگی دیگر متقین این است که در توانمندی و دارایی میانه‌رو هستند. قصد در ادبیات قرآنی به معنای حفظ تعادل و میانه‌روی است. انسان‌ها در توانمندی و ثروتمندی غالباً در معرض اسراف و تبذیر و افراط قرار دارند لذا بنده معتقدم آزمونی که خداوند از اغنیا می‌گیرد دشوارتر از آزمونی است که از فقرا می‌گیرد.
فقرا غالباً گزینه‌ای غیر از صبرپیشگی ندارند اما اغنیا در معرض تهدیدهای فراوانی هستند که باید خودشان را از همه این تهدیدها محافظ کرده و تعادل و میانه روی پیشه کنند. یکی از برترین ارزش‌های اخلاق قرآن، انفاق است. در دو جای قرآن بر این نکته تأکید شده که حتی در انفاق هم نباید افراط و تفریط کرد.
خداوند در توصیف عباد‌الرحمان می‌فرماید آنها کسانی هستند که وقتی انفاق می‌کنند نه خشک‌دستی کرده و نه اسراف می‌کنند لذا پارسایان هنگامی که مورد آزمون ثروتمندی و دارایی قرار می‌گیرند مست نمی‌شوند و تعادل خود را از دست نمی‌دهند و از میانه‌روی فاصله نمی‌گیرند.
