ویژگی‌های دهکده قرآنی چارک؛ از قرائت‌خانه‌ها تا تبلیغ در خارج از کشور + فیلم

به گزارش ایکنا، روستای چارک از روستاهای بخش مرکزی شهرستان دشتی، از طرف شمال و جنوب با روستاهای حاشیه کوه موند و از طرف مشرق با یک جاده، مستقیماً به مرکز شهرستان وصل می‌شود. از شمال به روستای درازی و از شرق به مرکز شهرستان یعنی خورموج، و از طرف جنوب به روستای میانخره و از سوی غرب به کوه موند منتهی می‌شود، به طوری که نقطه‌ای حد واسط و ارتباط‌دهنده تمامی این روستاها به مرکز شهرستان است. از نظر اقلیمی در منطقه گرم و خشک و کویری و کم‌بارش قرار گرفته است، میزان بارش‌های فصلی چیزی کمتر از دویست میلیمتر در سال است.

محصولات آن منطقه عموماً خرما و فرآورده‌های حاصل از دامداری‌های سنتی است. تنوع گیاهی عموماً در فصل زمستان شامل گیاهان کوچک درختی و همچنین دارویی است که عموماً منطبق با شرایط اقلیمی خود روستا هستند، ضمن اینکه بعضی از حیات وحش موجود نظیر آهو، بز کوهی، کبک، تیهو و ... در معرض خطر اضمحلال قرار گرفته است. جنس خاک آن رس و آب آن ممزوج با ترکیبات آهکی است، با وجود این بعضی از سبزیجات و صیفی‌جات در آن به‌ عمل می‌آید. وجود کارخانه گچ و تصفیه آب کشاورزی و رونق باغات کنار و نخل و دامداری‌های بزرگ و کوچک بز و گوسفند و گاو و کندوهای زنبور عسل و تولیدات دامی و مشاغل خانگی در این روستا نمونه کوچکی از تلاش‌هایی است که منطبق با شرایط محیطی و زیست محیطی و اقلیمی روستا صورت گرفته است.

طوایف و خانواده‌های مطرح در چارک

بافت فیزیکی این روستا که متشکل از تقریباً یک هزار نفر جمعیت و 242 خانوار روستایی است به‌صورتی متمرکز و یکپارچه است که متشکل از چند طایفه است. اولین طایفه که در واقع بنیانگذاران این روستا هستند و از استان هرمزگان به این روستا مهاجرت کرده‌اند، فقیه‌ها هستند در گذشته، عموما کدخدا و صاحبان منصب روستا بوده‌اند و دارای عموما اخلاقی مدیرانه و مدبرانه در مسائل شخصی و اجتماعی هستند. دوم، طایفه قائدی‌ها و سالمی‌ها هستند که مهاجرین از طوایف لر گناوه هستند که در راستای تشکیل این روستا با مشارکت با فقیه‌ها در غرس نخل در این روستا قوام یافته‌اند که عموما انسان‌هایی خوش برخورد و در مسائل خانوادگی به شدت نسبت به همدیگر عاطفی و دارای محافل خصوصی و خوش محفل و مهمان‌نواز هستند. سومین طایفه سادات هستند که بخش مؤثر و تأثیرگذار این روستا بوده و هستند. ساداتی هستند که در راستای مهاجرت گذشتگان خود از مدینه به‌واسطه جور حاکمان و خوانین وقت تنی چند از آن‌ها به منطقه دشتی و همچنین چارک وارد و ساکن می‌شوند.

آرامگاه شاه فرج‌الله معروف به امیر دیوان در کوه‌های جاشک و همچنین میر ارم شاه در این منطقه است. جد بزرگ سادات چارک سیدعبدالعلی حسینی هم که در درازی دفن است و جد دیگرشان هم‌اکنون در روستای چارک دفن و مدفن وی زیارتگاه است.

از دیرباز مکتب‌خانه‌های سنتی و محافل علمی و تربیت طلاب و وعاظ توسط همین سادات در این روستا پایه‌گذاری شد به طوری که امروز بیش از نود درصد مردم این روستا با کلام وحی الهی آشنا هستند و علما، بزرگان و نویسندگان بسیاری جزو افتخارات این روستا و منطقه هستند و فرزندان این روستا نیز در قاب تشکلات رسمی قرآنی و گروه‌های تواشیح و جمع‌خوانی و سرود تحت پوشش مؤسسه قرآنی ثقلین و خانه قرآن و دارالقرآن معراج با تلفیقی از شیوه‌های سنتی و جدید و سایر سبک‌ها فعالیت می‌کنند و توانسته‌اند مدارج بالایی را در مسابقات و همایش‌های داخلی و بین‌المللی کسب کنند که این امر منوط به آقایان تنها نیست، بلکه بانوان نیز در این زمینه‌ها فعال هستند.

علاوه بر آن فرزندان این روستا در زمینه‌های هنری نظیر تئاتر و نمایش و پویانمایی و برنامه‌سازی کامپیوتری و صنایع دستی نظیر گلیم‌بافی، محرق ساقه گندم، معرق چوب، کپوربافی و قالی‌بافی و صنایع دریایی و آموزش آن‌ها نیز جزو اولین‌های کشور و استان هستند. بیش از 250 نفر از فرزندان این روستا دارای مدارج فوق لیسانس و دکترا در رشته‌های مختلف علمی هستند. علمای بزرگی همچون آیت‌الله سیدموسی، سیدعبدالهادی و سیداحمد ابطحی و سیدمهدی حسینی، شیخ حسین عاشوری و اساتید پیشکسوت قرآنی، قاری و مداح و... از مروجین علوم قرآن و حدیث، احکام و مبلغان بارز بوده‌اند.

محقق حجت‌الاسلام سیدابوالحسن حسینی و همچنین سیدنورالدین ابطحی از جمله محققان این روستا و دارای تألیفات زیادی هستند، علاوه بر این شعرای بنامی هم در بطن این روستا پرورش پیدا کرده‌اند، سیدمحمدعلی حسینی و سیدحمید رکنی که ید طولایی در فنون مختلف نیز داشتند و سیدمهدی شهریاری نمونه‌های مختلف این افراد هستند. رتبه اول تئاتر کشوری با ارائه نمایش (چنگو) و رتبه اول پویانمایی کشوری و همچنین رشته ورزشی رزمی کونگ‌فو در سطح بانوان و آقایان، وجود مهدی قایدی بازیکن فوتبال استقلال تهران از این روستا در تیم ملی و حتی مربی آموزش موسیقی ملی و ... خط و نقاشی و ده‌ها نمونه دیگر خود نمونه وجود پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل در این روستای قرآنی است. مدارس این روستا در سطح مهد کودک و ابتدایی و متوسطه به‌صورت روستامرکزی است علاوه بر این دارای کتابخانه عمومی ارشاد و کانون‌های فرهنگی ـ هنری، پایگاه مقاومت برادران و خواهران وهیئت‌های مذهبی آقایان (حضرت ابالفضل) و خواهران (حضرت ام البنین) و دارای دو مسجد و حسینیه هستند. این روستا دارای پنج شهید درون روستایی و پنج شهید برون روستا و حدود پانزده جانباز  و گلزار شهدای دارالرحمه است.

ویژگی‌ها و برجستگی‌های قرآنی روستا

این روستا از دیرباز و از دویست سال پیش آغازگر تعلیم و تعلم قرآن و معارف قرآنی بوده است، تشکیل مکتب‌خانه‌های قدیمی با شیوه‌های سنتی در سرتاسر استان توسط سادات و غیر سادات از این روستا سرچشمه گرفته به طوری که در تمامی نقاط استان هم‌اکنون نیز از وجود فرزندان و معلمان قرآنی و روحانیت این روستا برخوردار و استفاده می‌کنند. از ویژگی‌های مکاتب و آموزش‌های سنتی که کمتر جایی رواج داشته استفاده از شیوه‌های خاص هجایی است که امروز با توجه به توسعه مدارس و هوشیاری و آگاهی دانش‌آموزان از روش خواندن و نوشتن کمتر از این سبک استفاده می‌شود. این روش به نوعی دیگر در عراق قدیم نیز جاری بوده است.

از ویژگی‌های خاص در قرائت قاریان این روستا استفاده از سبک قدیمی صوت و لحن مخصوص شبیه صوت و لحن حجاری است که هر کدام از قاریان با توجه به جنس و رگه‌های صوتی خاص خود به نحوی حزین و جذاب اجرا می‌کنند. ضمن اینکه تأکید بر موارد ادای صفات و مخارج حروف آن و رعایت نکات تجویدی از دیرباز قرائت افراد سایر نقاط را در نزد اساتید این روستا دشوار شاخص می‌نموده است. معلمان این روستا قبلاً و بخشی از آن‌ها نیز در دوره معاصر از شیوه نوشتاری در آموزش و مکتوب نمودن موارد ابتدایی آموزش برای متعلم استفاده می‌کنند که علاوه بر تأثیر در یادگیری متعلم خود نوعی آموزش خط نیز به شمار می‌رود.

تشکیل مستمر کلاس‌های قرآنی در رشته‌های مختلف روخوانی و روانخوانی، مراحل مختلف تجویدی، صوت و لحن، حفظ، قرائت و.... گروه‌های تواشیح و سرود به‌صورت عمومی و خصوصی توسط قرآن‌آموزان این روستا جریان دارد. این موضوع عملاً به‌صورت ارسال معلم به سایر نقاط استان و ایجاد تشکلات قرآنی در سایر شهرها و روستاها و همچنین قاریان به نقاط مختلف استان و روستاها و حتی اعزام آنان به خارج از کشور خصوصاً در ایام ماه رمضان و محرم است که هم اکنون نیز انجام می‌شود. به طوریکه صدها نفر از این طریق با قرآن و معارف قرآن آشنا شده و می‌شوند. این روستا دارای 50 قاری و 30 حافظ و 20 معلم قرآنی و 5 گروه تواشیح فعال اعم از بانو و آقا دارد که در حال فعالیت هستند. علاوه بر اینها فعالیت‌های فوق برنامه در سطح مدارس و دانشگاه‌ها و مساجد و تکایا و اجرای مسابقات و اهدای جوایز و اردوهای تابستانه و زمستانه و ... از جمله فعالیت‌ها و شاخص‌های مؤسسات قرآنی و فرزندان این روستاست.

نواهای خاص و منحصربه فرد عاشورایی چارک

یکی از ویژگی‌های قرآنی و فرهنگی این روستا، وجود آواها و نواهای خاص و منحصربه فرد عاشورایی در کنار سبک قرائت‌خانه‌های خاص این روستا و نوع خاص سبک مراسم به شیوه روضه‌خوانی و نوحه‌های پا منبری است که تمامی و مجموعه این ویژگی‌ها مخاطبان بسیاری را خصوصاً در ماه‌های محرم و صفر به خود جذب می‌کند که به جرئت باید گفت در هیچ جای کشور با این سبک و سیاق اجرا نمی‌شود و تنها خاص این روستاست که نوعاً میراث گذشتگان ما بوده که نسل به نسل منتقل شده است و در کنار مسائل قرآنی جاذبه‌های خاص فرهنگی را ایجاد کرده است. در بخش نرم‌افزاری ثبت و اشاعه لوح‌های فشرده قرآنی و همچنین نواهای عاشورایی و آموزش رشته‌های مختلف در فضای مجازی است که این مؤسسه با همکاری سایر گردانندگان و نهادهای محلی توانسته است به‌وسیله آن‌ها حوزه آموزشی خود را توسعه دهد.

به یمن مسائل قرآنی و انتساب این روستا به معارف اهل بیت شورای اسلامی و دهیاری این روستا توانسته است تا در راستای ایجاد نمایی فیزیکی و ظاهری از یک دهکده قرآنی با محوریت گردشگری گام‌های مؤثری بردارد.

ساماندهی گلزار شهدا و ساختمان دهیاری، کانون‌های فرهنگی ـ هنری و هیئت‌های مذهبی، ایجاد فضای تلطیف شده جهت فعالیت‌های مذهبی و قرآنی، نقاشی و دیوارنویسی در روستا با آیات و احادیث، اقدام در زمینه ایجاد موزه قرآنی و فرهنگی و گردشگری، ایجاد پروژه‌های قرآنی و المان‌های مذهبی، فرهنگی و قرآنی در ورودی و سایر نقاط روستا متناسب با بافت قرآنی، پیشنهاد احداث دانشکده قرآنی و علوم و حدیث استان و شهرستان در این روستا به‌واسطه نزدیکی به مرکز شهرستان دشتی و اقدام در زمینه ایجاد اشتغال روستایی و مشاغل خانگی و تولیدات دامی و کشاورزی و خانگی، کارگاه‌های آموزش و تولید صنایع دستی و هنرهای سنتی و ایجاد هتل گردشگری از جمله اقدامات انجام شده و همچنین در دست اقدام است، به طوریکه بتواند این روستا را به‌عنوان یک دهکده گردشگری با محوریت قرآنی با نمایی قرآنی جلوه دهد.