غروب غم‌انگیز معلمی از جنس اخلاق و عمل
آیت‌الله سیدجواد طالقانی از علمای فاضل و اندیشمند حوزه علمیه قم، پس از سال‌ها تحصیل و تدریس خالصانه و پرورش و تربیت صدها شاگرد فاضل و عمری سرشار از زهد، اخلاص، معنویت و خداباوری، ظهر عاشورا هنگام عزای جدش حضرت سیدالشهدا(ع) به دیار باقی شتافت.
به گزارش ایکنا از قم، به نقل از پایگاه جامع اطلاع‌رسانی ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش، آیت‌الله سیدجواد طالقانی شخصیت کم‌نظیری بود که با وجود همه داشته‌های علمی خود هیچ‌گاه دنبال شهرت نبود و بسیاری از شخصیت‌های علمی، سیاسی و اجرایی از شاگردان او بوده‌اند.
عشق به اهل بیت(ع) از او شاگردی تراز مکتب حضرت امام جعفر صادق(ع) ساخته بود؛ اشک‌هایش در مصائب اهل بیت، حضور روزانه و بدون وقفه‌اش در حرم کریمه اهل بیت(ع) و شهادت فرزند دلبندش در راه آرمان‌های امام خمینی(ره)، سرمایه بزرگ معنوی آن عالم فرزانه بود.
برای شناخت بیشتر این معلم و استاد بزرگ حوزه که در زمان حیات خود، هیچ‌گاه راضی به نشر و اطلاع‌رسانی از زوایای علمی و اخلاقی خود نشد؛ تنی چند از علما و مسئولان حوزه علمیه قم نظرات خود پیرامون ابعاد علمی و معنوی آیت‌الله سیدجواد طالقانی را بیان کرده‌اند که در ادامه می‌خوانیم:
دلسوز و خیرخواه شاگردانش بود
آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با بیان این که حوزه‌های علمیه از دیرباز مملو از اساتید متخلق، مبرز و دلسوز نسبت به طلاب و مردم بوده است، اظهار کرد: بی‌شک آیت‌الله طالقانی یکی از همین اساتید است که همواره به ویژگی‌های حسنه‌ای چون اخلاق اسلامی، سخت‌کوشی و مسئولیت‌شناسی، دلسوزی و خیرخواهی برای عموم شاگردان آراسته بوده است. با توجه به شناختی که در طول سال‌های متمادی از ایشان دارم، جزو اساتیدی بودند که همواره نسبت به درس و بحث طلاب و شاگردان اهتمام ویژه‌ای داشته و حلقه درسی ایشان از دیرباز جزو حلقات درسی ممتاز و مفید حوزه بود.
وی با اشاره به ساده‌زیستی آیت‌الله طالقانی گفت: این عالم ربانی با عزت نفس زندگی کرد و تمام همت ایشان مباحث علمی بود؛ حقیقتاً روح دنیاگریزی در ایشان موج می‌زد و از این حیث الگو برای طلاب به شمار می‌رود تا با دوری از زخارف دنیوی و تکیه بر ساده‌زیستی که برگرفته از فرهنگ و سبک زندگی اهل بیت(ع) است در انجام وظیفه دینی و الهی خود موفق باشند.
شیرینی و خاطرات کلاس درس استاد
آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور نیز که زمانی شاگرد آیت‌الله طالقانی بوده به بیان ویژگی‌های اخلاقی و سیره علمی و عملی این عالم پارسا پرداخت.
وی گفت: توفیق داشتم در اوان جوانی در سال‌های ۵۲ و ۵۳ در مدرسه آیت‌الله العظمی گلپایگانی(ره) باب اول مغنی را شاگرد ایشان شوم؛ استاد بی‌بدیل و علی‌الاطلاق ادبیات مخصوصاً کتاب مغنی بود، شیرینی آن دوران و خاطرات درس ایشان هرگز از ذهن‌ها فراموش نمی‌شود. کلاس درس آیت‌الله طالقانی هر روز با یک حدیث و سه سؤال آغاز می‌شد و گاهی سؤالات به صورت حضوری در کلاس مطرح می‌شد، ارائه جذاب مطالب، اخلاق نیکو و شایسته، روی گشاده، دقت کافی، تسلط بر مباحث، ارتباط پدرانه و بسیار خوب با طلاب و مطالعه دقیق از الگوهای ممتاز و ذی قیمت حوزه است که طلاب جوان باید نسبت به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور اضافه کرد: برپایی بیش از ۳۰ سال کرسی درس و بحث و تدریس بیش از ۳۰ دوره درس مغنی و تربیت هزاران طلبه همچنین تقدیم دو فرزند شهید و جانباز در راه اسلام، آیت‌الله طالقانی را به «مجمع الفضائل» مبّدل ساخته است و این گونه علما و بزرگان استوانه‌های علمی و معنوی حوزه علمیه امام صادق(ع) بوده و هستند.
فقیهی صاحب نظر و شهرت گریز
آیت‌الله حسنعلی خزائلی، از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم و از شاگردان آن عالم پارسا نیز با اشاره به آشنایی چهل ساله خود از این عالم فرهیخته می‌گوید: استاد سیدجواد طالقانی از شاگردان حضرات آیات امام خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی سلطانی، علی‌اکبر مشکینی و پدر شهید بود و فرزند طلبه ایشان شهید عبدالله میراحمدی طالقانی در ۱۹ سالگی در جبهه‌های جنگ تحمیلی به شهادت رسید.
وی ادامه داد: مرحوم آیت‌الله طالقانی از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی(ره) بود، بخاطر اینکه استاد مرعشی از ناحیه چشم کسالتی برایشان عارض شده بود، استاد طالقانی در مسجد بالا سر حرم حضرت معصومه(س) روایات درس را قرائت می‌کردند.
خزائلی گفت: استاد طالقانی فقیهی صاحب نظر، استاد معروف حوزه علمیه قم در ادبیات عرب و سطوح عالی حوزه علمیه قم و حتی خارج فقه اما گمنام بود و به دور از شهرت، حیات و زندگی علمی خود راسپری کرد. شهرت‌گریزی ایشان به گونه‌ای بود که در بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ که برای اطلاع‌رسانی درس‌ها معمول بود اطلاعیه و پوستر می‌زدند، اما آقای طالقانی از این کارخودداری کردند و می‌فرمودند: اطلاعیه و پوستر نزنید.
استاد سطوح عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: آیت‌الله طالقانی متواضع و متخلق به اخلاق اسلامی، خوش برخورد و بدور از تکبر بود و این صفات شایسته باعث گرایش شاگردان بسوی ایشان بود؛ در کنار درس و بحث به اقامه جماعت و ارشاد مردم در قم و طالقان اشتغال داشت؛ زهد و دوری از تجملات زندگی در شخصیت ایشان به گونه‌ای بارز بود که این اواخر با سختی امرار معاش می‌کرد.
سرآمد ادبیات عرب در حوزه
آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نیز با اشاره به این که آشنایی‌شان با این استاد پیشکسوت حوزه به دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بر می‌گردد، ابراز کرد: بحدود سال‌های ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵ خدمت ایشان ادبیات عرب «مغنی» را فراگرفتم آنچه یادم هست این بزرگوار به دانشمندان علم نحو و به قول معروف نحوی ها احترام ویژه ای می‌گذاشتند؛ با این که می‌دانیم سرآمدان علم نحو از قبیل ابن هشام‌ها عموماً اهل سنت می‌باشند. یادم هست جایی بنده تعریضی به یکی از آن‌ها داشتم استاد ما فوراً تذکر دادند بنابراین غیر از جهات علمی که از ایشان آموختیم؛ در ادب، اخلاق و بزرگواری نیز الگو و سرآمد بودند.
علیدوست بیان کرد: آیت‌الله طالقانی الگوی مناسبی برای تدریس بود و معمولاً تمرکز ایشان تا زمانی که لازم می‌دانستند بر یک کتاب درسی بود و این شیوه برای اساتیدی که مقید هستند با یک کتاب درسی شروع کنند، الگوی موفقی است؛ مثلاً تمرکز ایشان در تدریس کتاب «مغنی» بود و این گونه نبود که آیت‌الله طالقانی کتابی را با یک یا دو بار تدریس رها کرده و به سراغ کتاب بالاتر بروند واقعاً هیچ عطشی در این زمینه نداشتند.
وی اضافه کرد: نکته مهم بعدی، نظم ایشان بود در آن ایام که در محضرشان مغنی را گذراندم به یاد ندارم، یک روز غیبت داشته باشند و یا حتی با تأخیر وارد کلاس شوند.
انتهای پیام
