اربعین فرصتی برای بازخوانی واقعه عاشوراست

حجت‌الاسلام علیرضا امینی، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: یک نگاه تقویمی و زمانی به واقعه عاشورا و اربعین وجود دارد، مبنی بر اینکه امام حسین(ع) در سال ۶۱ هجری قیام کرد که به شهادت ایشان و یارانشان و اسارت خاندان آن حضرت منجر شد و ۴۰ روز بعد از آن، بازماندگان واقعه کربلا به زیارت امام حسین(ع) آمدند، ولی آنچه در سیره و روش اهل بیت(ع) وجود داشته است، این بوده که عاشورا به یک مکتب و فرهنگ تبدیل شود. زیارت‌نامه‌ها و مناسبت‌های ویژه‌ای که برای امام حسین(ع) وجود دارد نیز حاکی از این است که فرهنگ عاشورا باید زنده و جاوید باشد و در فضای تقویمی قرار نگیرد.

وی افزود: با نگاه ظاهری، اربعین به معنای پایان عزای امام حسین(ع) و آماده شدن برای ماه ربیع‌الاول است، در حالی که اربعین یعنی آغاز یک زندگی جدید با طعم عاشورا و قرار است همه آنچه در نهضت امام حسین(ع) وجود دارد، زنده باشد. بنابراین، نه عاشورا در قالب تقویم قرار می‌گیرد و نه اربعین و این دو به هم پیوند خورده‌اند، تا ما را به ذکر و یاد امام حسین(ع) و اهداف قیام ایشان متوجه کنند.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح کرد: همه زیارت‌نامه‌هایی که به‌صورت اختصاصی یا عمومی برای ائمه(ع) آمده، قرار است ما را با یک فرهنگ و مکتب تربیت کند. فلسفه اربعین به ذکر و بازخوانی اهداف قیام امام حسین(ع) برمی‌گردد و امام حسن عسکری(ع) تأکید داشتند ‌که مؤمن چند نشانه دارد و یکی از آنها، زیارت اربعین است. همان‌طور که در زیارت عاشورا نوعی معرفی از امام حسین(ع) و قیام ایشان وجود دارد، در زیارت اربعین نیز همین‌گونه است و مثل زیارت عاشورا که در هر زمان خوانده می‌شود، زیارت اربعین نیز مربوط به همه زمان‌هاست. در واقع، زیارت اربعین محتوایی بسیار غنی در معرفی امام حسین(ع) و اهداف و ویژگی‌های قیام ایشان است.

حجت‌الاسلام امینی بیان کرد: در طول تاریخ، جنگ‌ها و کشورگشایی‌های زیادی با هدف کسب منافع مادی یا قدرت‌طلبی اتفاق افتاده است، ولی هیچ نهضتی را به عظمت، خلوص و تقدس قیام امام حسین(ع) نمی‌بینیم که برای انجام وظیفه و تکلیف صورت گرفت. امام حسین(ع) هدفی را دنبال می‌کرد که تاریخ مصرف نداشت و فرازمانی بود، یعنی همان تعبیر بلند «هیهات من الذله»؛ زیارت اربعین به زائر این امکان را می‌دهد که با فرهنگ عاشورا آشنا شود و درس ولایت‌مداری، شجاعت و صبر را فرا بگیرد.

وی گفت: نکته مهمی که در زیارت اربعین و زیارت عاشورا وجود دارد، اعلام دوستی و تولی با امام حسین(ع) و تبری جستن از دشمنان ایشان و اعلام جنگ در هر زمان و مکان با کسانی است که صفات اموی و سفیانی دارند. قیام امام حسین(ع) نهضتی فرهنگی بود و ایشان جان خود را فدا کرد، تا انسان‌ها نادان و گمراه نباشند. چنین هدفی تاریخ مصرف ندارد و برای همیشه هست. همچنین در زیارت اربعین در معرفی کسانی که امام را به شهادت رساندند، به دنیاپرستی و غوطه‌ور شدن در مادیات اشاره می‌شود، چون دنیا برای آنها شیرین و لذت‌بخش شد.