خشنودی خداوند در خشنودی والدین است
با توجه به اهمیت و جایگاه والدین است که خشنودی و خشم والدین، با خشنودی و خشم خداوند گره خورده است. در همین مورد رسول اعظم(ص) فرموده است: «رِضَى اللَّهِ فِي رِضَى الْوَالِدَيْنِ وَ سَخَطُهُ فِي سَخَطِهِمَا، یعنی خشنودى پدر و مادر، رضاى خداوند است و خشم الهى در غضب پدر و مادر قرار دارد»
با توجه به اهمیت و جایگاه والدین است که خشنودی و خشم والدین، با خشنودی و خشم خداوند گره خورده است. در همین مورد رسول اعظم(ص) فرموده است: «رِضَى اللَّهِ فِي رِضَى الْوَالِدَيْنِ وَ سَخَطُهُ فِي سَخَطِهِمَا، یعنی خشنودى پدر و مادر، رضاى خداوند است و خشم الهى در غضب پدر و مادر قرار دارد»
سالمند در خانواده، موهبتی الهی و گوهری گرانبها در صدف زندگی و صندوقچه‌ی اسرار تاریخ است که از نگاه آنان، بصیرت می‌درخشد و قلبش جز محبت و یاد خدا چیزی در خود ندارد؛ از این رو سالمندان زمینه فیض الهی را فراهم می‌کنند و وجودشان برکت است.
متأسفانه امروزه در جامعه ما نیز جایگاه سالمندان در مقایسه با گذشته تضعیف شده و آنها را با مشکلاتی مواجه ساخته است .در جوامع سنتی سالمندان موقعیت اجتماعی را در اختیار داشته و نقش‌های کلیدی در خانواده و جامعه داشته‌اند، اما تحولات ایجاد شده در عرصه‌های مختلف، گسترش تکنولوژی، گسست دو نسل، جابجا شدن ارزش‌ها و عدم شناخت حقوق شهروندی سالمندان سبب کم شدن موقعیت سالمندان در مقایسه با جوامع گذشته شده است. این در حالی است که در گزاره‌های دینی سالمندان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.
خداوند به انسان‌ها سفارش کرده است که نسبت به پدر و مادر و سالمندان احترام و نیکی کنند، نکته مهم ماجرا این است که خداوند نگفته است که ای مسلمان‌ها و یا ای مومنان به پدر و مادر خود احترام کنید چون در آیه شریفه سخن از انسان صورت گرفته است. این انسان بدون هیچ قیدی به ایمان و اسلام بیان شده است. لذا طبق آیه 8 سوره عنکبوت خداوند می‌فرماید: «وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً» «و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکى کند». مطلق بودن احسان هرگونه نیکی را در بر می‌گیرد و همچنین اطلاق والدین، پدر و مادر چه مسلمان و چه غیر مسلمان را شامل می‌شود.
آثار مهم احترام و نیکی به پدر و مادر
آمرزش الهی: خداوند متعال در آیه 13 سوره «اسراء» بعد از آن که دستور می‌دهد که نسبت به پدر و مادر نیکی و احترام و خضوع داشته باشید، می‌فرماید: «رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِی نُفُوسِکُمْ إِنْ تَکُونُوا صَالِحِینَ فَإِنَّهُ کَانَ لِلْأَوَّابِینَ غَفُورًا». یعنی «پروردگار شما، از خود شما نسبت به راز دلتان و آنچه که در درون شما است، باخبرتر است. اگر شما انسان های صالحی باشید و در رابطه با پدر و مادر قصد خیر داشته باشید، خداوند آن را می‌داند و نسبت به کسانی که توبه می‌کنند و باز می‌گردند بسیار آمرزنده است»
عذاب الهی: خداوند سرانجام کار فرزندی که به پدر ومادرش بی‌احترامی می‌کند را در آیه 18 سوره احقاف روشن می‌کند و می‌فرماید: «أُولَئِکَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ». یعنی «آنها کسانی هستند که عذاب الهی درباره آنها حتمی است و همراه با اقوام کافر از جن و انس که قبل از آنها بوده گرفتار مجازات دردناک می‌شوند و اهل دوزخ‌اند»
با توجه به اهمیت و جایگاه والدین است که خشنودی و خشم والدین، با خشنودی و خشم خداوند گره خورده است. در همین مورد رسول اعظم(ص) فرموده است: «رِضَى اللَّهِ فِي رِضَى الْوَالِدَيْنِ وَ سَخَطُهُ فِي سَخَطِهِمَا، یعنی خشنودى پدر و مادر، رضاى خداوند است و خشم الهى در غضب پدر و مادر قرار دارد». همچنین آن حضرت در حدیث دیگری فرموده‌اند: «نَظَرُ الْوَالِدِ إِلَى وَلَدِهِ حُبّاً لَهُ عِبَادَةٌ، یعنی نگاه محبت‌آميز فرزند به روى پدر و مادر، عبادت است». بر این اساس دختران و پسران جوان امروز، مادران و پدران فرداى اجتماع هستند. اگر جوانان امروز وظيفه تكريم و احترام را نسبت به والدين خود مراعات نمايند و اين سنت الهى را در جامعه نگهدارى كنند، فردا خودشان مورد تكريم فرزندان خويش قرار می‌گیرند.
حفظ کرامت انسانی افزون بر تکلیف الهی، وظیفه انسانی است، زیرا حفظ کرمت والدین امر عقلانی و فطری است. بر اساس اقتضای حکم اخلاقی، اگر کسی به انسان در هنگامه نیاز و ناتوانی‌ها نیکی و احسان کند، باید در مقابل نیکی و احسان او را به صورتی بهتر و یا دست‌کم به اندازه‌ای که او نیکی نموده، جبران کند. بدیهی است چنانکه در این فراز اشاره شده است، هیچ کسی مثل پدر و مادر به انسان نیکی و احسان نمی‌کند، بنابراین اگر کسی به حکم وظیفه شرعی در حال سالمندی به پدر و مادرش کمک ننماید، بر اساس حکم عقلی و اخلاق انسانی باید آنها را مورد مهر و محبت خویش قرار دهد و در سن کهولت و پیری آنان، با آنها نیکی و احسان کند تا دست‌کم همه محبت و خوبی‌شان در زمان کودکی و نیاز انسان جبران گردد. احترام به والدین در دوران سالمندی آنها امری بسیار مهم است که سعدی در گلستان هم می‌گوید:
وقتی به جهل جوانی بانگ بر مادر زدم دل آزرده به کنجی نشست و گریان همی‌گفت مگر خردی فراموش کردی که درشتی میکنی؟
چه خوش گفت زالی بفرزند خویش/چو دیدش پلنگ افکن وپیلتن
گر از عهد خر دیت یاد آمد/که بیچاره بودی در اغوش من
نکردی در این روز برمن جفا/که تو شیر مردی و من پیرزن
یکی از راه‌های تکریم‌افزایی، قدردانی از سالمندان است؛ زیرا آنها مهم‌ترین نقش را در تربیت فرزندان و رشد و پویایی جامعه داشته‌اند. سپاسگزاری موجب می‌شود سالمندان احساس کنند که سر بار جامعه نیستند و مردم قدر و ارزش آنها را می‌دانند.
یکی از راه‌های تکریم سالمندان احیاء فرهنگ سنت‌های اجتماعی، برگزاری همایش، تهیه سریال و فیلم و برگزاری جشن و... برای سالمندان است. تا احیای سنت‌های الهی و اجتماعی در جامعه نهادینه‌سازی و به‌عنوان ارزش اجتماعی مطرح شود.
منابع: قرآن کریم، بحارالانوار، المیزان فی تفسیر القرآن، صحیفه سجادیه، سایت بلاغ
انتهای پیام
