پرستاری فقط با عشق ممکن می‌شود
سرپرستار بیمارستان سیدالشهدای اصفهان گفت: پرستاری که همواره درگیر مشکلات معیشتی، شغلی و معضلات جسمی و روحی است که از فشار کاری زیاد، خستگی بیش از حد به‌دلیل شیفت‌های طولانی، بهره نبردن از تجهیزات مناسب فضای کار و... ناشی می‌شود، صرفاً با عشق می‌تواند ادامه مسیر را بپیماید، نه با عقل بشری.
«آن کسی که انسانی را نجات می‌دهد، قهرمان است و آنکه هزاران نفر را نجات می‌دهد، پرستار است.» این جمله را افروز اکبری، سرپرستار بیمارستان سیدالشهدا(ع) اصفهان می‌گوید که ۲۳ سال است به پرستاری از کودکان مبتلا به سرطان اشتغال دارد و تمام آنچه را قصد داشتم درباره جایگاه رفیع و منزلت عظیم پرستاران بنویسم، بر زبان جاری کرد. در ادامه، گفت‌وگوی خبرنگار ایکنا از اصفهان با این پرستار نمونه را می‌خوانیم.
ایکنا ـ انگیزه شما از انتخاب شغل پرستاری چه بود؟ آیا آگاهانه و هدفمند، این شغل را انتخاب کردید یا برحسب تصادف به سراغ آن رفتید؟
هدف من از شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۷۵ صرفاً قبول شدن در این آزمون بود و اطلاعات کافی درباره آینده شغلی رشته‌های دانشگاهی و همچنین دروس ارائه‌شده در هر رشته نداشتم. پس از قبول شدن در رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، طی دو ترم اول تحصیل خود با مشکلات بسیاری روبرو بودم؛ چون احساس می‌کردم که تحصیل در این رشته با روحیات من هماهنگ نیست. کلاس‌های درس آناتومی که با تشریح جسد در زیرزمین آناتومی دانشکده علوم پزشکی همراه بود، به یکی از کابوس‌های من تبدیل شده بود. خوب به یادم می‌آورم که اولین مواجهه‌ام با جسد به‌صورتی بود که همان شب دچار تب و لرز و تبخال شدم. بعد از مدتی در حالی که تصمیم به انصراف از رشته پرستاری گرفته بودم، به توصیه دوستان به تحصیل در این رشته ادامه دادم و به مرور، شرایط تحصیل و اشتغال در این رشته را پذیرفتم. پس از اتمام تحصیل برای گذراندن دوره طرح وارد بیمارستان سیدالشهدا(ع) شدم و هم‌اکنون ۲۳ سال است که پرستار و سرپرستار این بیمارستان به‌ویژه در بخش اطفال هستم.
ایکنا ـ به نظر شما، کسی که می‌خواهد شغل پرستاری را انتخاب کند، باید چه ویژگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی داشته باشد؟
دانش‌آموزانی که قصد انتخاب رشته پرستاری را دارند، باید بدانند که شرایط شغلی این رشته با شرایط تحصیلی و حتی شرایط دوره‌های کارآموزی بسیار متفاوت و سخت‌تر است و کسی می‌تواند با وجود تمام مشکلات و فشارهای روحی روانی این شغل باز هم عاشقانه به بیمار خدمت کند که شیفته شغل پرستاری باشد. کسانی که تمایل به انتخاب این رشته دارند، باید شرایط ویژه‌ای را که ممکن است در کشور و حتی جهان در حوزه سلامت پیش بیاید نیز مدنظر داشته باشد؛ مثلاً شیوع بیماری‌های همه‌گیر یکی از بحران‌های شغلی رشته پرستاری است. متأسفانه با شیوع ویروس کرونا با انصراف بسیاری از پرستارانی مواجه بودیم که تحمل گذراندن شرایط حاد و ویژه را نداشتند. این در حالی است که یکی از ویژگی‌های مهم پرستاران، نترسیدن از مواجهه با بیماری‌های همه‌گیر تنفسی و... به‌شمار می‌رود.
برای پرستاری از هر طیفی از بیماران نیز ویژگی‌های روحی روانی مختص به آن گروه نیاز است. پرستاری از بیماران مبتلا به سرطان، روحی روانی، سوانح و سوختگی، کودکان و... شرایط و ویژگی‌های خاصی می‌طلبد؛ مثلاً من خودم عاشق کودکان هستم و این علاقه باعث شده است تا بتوانم بیش از دو دهه در پرستاری از کودکان سرطانی خدمت کنم. دور بودن از خانواده حتی در خاطره‌انگیزترین لحظات، یکی دیگر از شرایط خاص این شغل است که علاقه‌مندان به این رشته باید در نظر داشته باشند.
ایکنا ـ چالش‌ها و معضلات شغل پرستاری که اکنون با آنها درگیر هستید، چیست؟
کمبود نیروی کار یکی از مهمترین چالش‌هایی است که همکاران من با آن مواجهند. همان‌طور که عرض کردم، در دوران شیوع کرونا با انصراف تعداد فراوانی از همکاران مواجه شدیم. حتی پس از پایان همه‌گیری کرونا نیز بیمارستان‌ها با کاهش شدید نیروی پرستار به‌دلایل گوناگون مثل مهاجرت و... مواجهند و بیمارستان ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. پرستارانی که برای گذراندن طرح به این بیمارستان مراجعه می‌کنند، قرارداد آنها تمدید نمی‌شود. همچنین تعدادی از پرستاران به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و تعدادی از همکاران سابقه‌دار ما نیز با بروز مشکلاتی در کمر و ستون فقرات مواجه شده‌اند و توانایی ارائه خدمت در شیفت‌ها را ندارند.
دور بودن از خانواده حتی در خاطره‌انگیزترین لحظات، یکی دیگر از مشکلات پرستاران است. معضل دیگر مادران پرستار، نبود مکانی برای نگهداری فرزندانشان در محل کار است. آنها برای مراقبت از فرزند خود حتی در صورت بیماری او مجبورند که کودک خود را به شخص دیگری بسپارند و راهی بیمارستان شوند.
تعدد و تعداد زیاد وظایف یک پرستار همچون مستندسازی پرونده‌ها، گزارش‌نویسی‌های مکرر و مراقبت از تعداد زیادی بیمار، یکی دیگر از معضلات این رشته است که هر روز با تصویب قانونی جدید، این وظایف گسترش می‌یابد. انجام همزمان این همه مسئولیت آنچنان انرژی پرستاران را می‌کاهد که آنها هنگام مراجعت به منزل حتی توانی برای صحبت کردن نیز ندارند.
یکی دیگر از چالش‌های شغل پرستاری این است که بیماران هیچ‌گاه شرایط یک پرستار را به‌عنوان انسانی همانند دیگر انسان‌ها که با مشکلات شخصی خود درگیر است، در نظر نمی‌گیرند و همیشه از او توقع دارند که با انرژی جسمی کامل و روح و روانی شاد و پرنشاط بر بالین آنها حاضر شود و حتی حقوق اولیه هر انسانی همچون حق استراحت چند ساعته در شب، اختصاص زمانی برای غذا خوردن، سفر رفتن و... را برای پزشک و پرستار خود قائل نیستند.
روز پرستار سال گذشته، این جمله به پرستاران تقدیم شد: «کسی که جان یک نفر را نجات می‌دهد، قهرمان است؛ ولی کسی که جان هزاران نفر را نجات می‌دهد، پرستار است.» فقط عشق به پرستاری و مراقبت از بیمار است که تحمل ناملایمات این شغل را آسان می‌کند. پرستاری که همواره درگیر مشکلات معیشتی، شغلی و معضلات جسمی و روحی است که از فشار کاری زیاد، خستگی بیش از حد به‌دلیل شیفت‌های طولانی، بهره نبردن از تجهیزات مناسب فضای کار و... ناشی می‌شود، صرفاً با عشق می‌تواند ادامه مسیر را بپیماید، نه با عقل بشری.
ایکنا ـ مشکلات و دغدغه‌های مختص پرستاران شاغل در بخش کانسر (سرطان) چیست؟
پرستار بخش کانسر بودن چالش‌های مخصوص به خود را دارد. اکثر بیماران ما در بخش اطفال بیمارستان سیدالشهدا(ع)، کانسر خون و آنکولوژی هستند. در کشورهای پیشرفته، هر پرستار صرفاً شش ماه در این بخش مشغول کار خواهد بود؛ چراکه فشارهای روحی و استرس‌های روانی واردشده به پرستار این بخش بسیار زیاد است؛ اما در کشور ما این قوانین وجود ندارد و من هم‌اکنون ۲۳ سال است که در این حوزه مشغول کار هستم. پرستاران این بخش همواره در معرض استنشاق گازهای شیمی درمانی و مواجهه با پرتوهای مضر برای سلامتی هستند؛ مثلاً یکی از این داروها حاوی گاز خردل است. گاز خردل در بمب‌های شیمیایی استفاده می‌شود و فوق‌العاده کشنده است. هرچند مقدار این گاز در این دارو بسیار محدود است؛ اما وقتی پرستاران به‌صورت مداوم با این مقدار جزئی در تماس باشند، آسیب‌های بسیاری به سلامتی آنان وارد خواهد شد. چالش‌های پرستاران هر بخش از بیمارستان متفاوت است، باید پای صحبت تک تک آنها نشست و به مشکلات و چالش‌های آنان به‌صورت جداگانه رسیدگی کرد.
ایکنا ـ درباره نحوه تعامل پزشکان با پرستاران و نقش هر کدام در روند درمان بیمار نیز بگویید.
پزشکان در بیمارستان‌ها صرفاً به تشخیص بیماری و عرضه نسخه‌های درمانی می‌پردازند و این پرستاران هستند که وظیفه اجرای فرایند درمان را به عهده دارند. همان‌قدر که حضور پزشک در روند درمان بیمار مؤثر است، وجود پرستار نیز از ضروریات بخش حوزه سلامت به‌شمار می‌رود و هیچ بیمارستانی بدون حضور پزشک و پرستار قابل تأسیس نیست. تلاش‌ها و فعالیت‌های این دو قشر همواره مکمل یکدیگر و برآیند آن در فرایند درمان بیمار اثرگذار است.
ایکنا ـ بهترین لحظاتی را که در بیمارستان تجربه کرده‌اید، توصیف کنید.
بهترین لحظه زندگی یک پرستار بیماران مبتلا به سرطان، لحظه درمان کامل بیمار پس از سال‌ها تلاش برای مداوای اوست. بیماران ما در این بخش کودکان کم سن و سالی هستند که شاید تصویری از ما در حافظه خود ندارند؛ اما وقتی پس از سال‌ها تلاش کادر درمان و خانواده، بیماری آنها به‌صورت کامل درمان می‌شود، جزو شیرین‌ترین لحظات شغلی ما به حساب می‌آید که خدا را شکر با پیشرفت‌های علمی صورت‌گرفته در درمان این بیماران، تعداد آنها هر سال رو به افزایش است. همچنین زمان اعلام نتایج آزمایش مبنی بر منفی بودن احتمال درگیری بیمار با سرطان نیز بهترین لحظات زندگی من است.
ایکنا ـ با توجه به فضای شغلی شما که سرشار از انرژی‌های منفی حاصل از درد و رنج و استرس است، از چه روش‌هایی برای مدیریت استرس و غلبه بر دشواری کارها استفاده می‌کنید؟
برای کاستن از استرس‌های محیط کار، در خانه خود را مشغول ساخت کاردستی می‌کنم یا موسیقی‌های آرام‌بخش گوش می‌دهم. دیدن کلیپ‌هایی از مناظر طبیعی و مطالب ارزشی نیز در بازیابی روحی من مؤثر است. البته شرایط کاری ما بسیار سخت است، بارها به‌دلیل فوت کودکی همراه پدر و مادر او مدت‌ها گریسته‌ایم و با غم آنها زندگی کرده‌ایم؛ بنابراین پرستاران بخش کانسر قطعاً به دریافت مشاوره‌های روانشناختی و حمایت‌های روحی روانی نیاز دارند.
الهه‌سادات بدیع‌زادگان
انتهای پیام
