جمهوری اسلامی مشروعیت را از ولایت فقیه و قدرت را از انتخابات می‌گیرد

به گزارش ایکنا از قم، آیت‌الله محسن اراکی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در نشست اساتید استان قم در آستانه‌ آغاز نیمسال تحصیلی و انتخابات که شامگاه دوشنبه ۹ بهمن‌ماه در دانشگاه قم برگزار شد، بیان کرد: بحث درباره مبانی یعنی یک حکومت اسلامی است، علی‌رغم بحث‌هایی که تاکنون انجام شده، بسیار لازم و ضروری است و مسئله حاکمیت، اساسی‌ترین مقوله اجتماعی در همه دوره‌های تاریخ بشر است.

وی افزود: حاکمیت دو رکن دارد و از عالی‌ترین و ظریف‌ترین مسائل فلسفه سیاسی است که شامل دو رکن مشروعیت و قدرت است، مشروعیت یعنی دستگاه یا فردی که مرکز حاکمیت را تشکیل می‌دهد، حق فرمان داشته باشد و آن فرمان در جامعه مطاع باشد و این معنای حاکمیت است و اختصاص به حاکمیت اسلامی ندارد.

اراکی بیان کرد: اساس حاکمیت این است که حق فرمان دست کیست و این خصیصه حاکمیت است، در هر جامعه‌ای جز دستگاه حاکمیت هیچ دستگاه و فرد دیگری حق فرمان ندارد البته ابتدا باید مشخص شود شخصی که فرمان می‌دهد، فرمانش عدل است یا نیست و فرمانی الزام‌آور است که عادلانه باشد و معنای ولایتی که مطرح می‌کنیم هم همین است.

وی افزود: فرمان ظالمانه ناحق است و اطاعت از فرمانه ظالمانه نیز ظلم است و این یکی از مفاهیم اساسی قرآن است لذا در قرآن تأکید بر این شده که در روز قیامت نه تنها حاکمان ظالم، بلکه آن‌هایی که زیر بار ظلم حاکمان ظالم رفته‌اند نیز عقاب می‌شوند.

ملاک حقانیت این است که فرمان عالمانه باشد

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان اظهار کرد: اولین مطلب در مسئله حاکمیت این است که مشروع باشد؛ یعنی عادلانه و حق باشد و ملاک حقانیت این است که فرمان، عالمانه باشد؛ یعنی علم و عدل داشته باشد و همان کس که عالم است و دستگاهی که علم و عدالت دارد، هم در بیان، هم در خود فرمان و هم اجرای به فرمان عادل باشد؛ فقیه یعنی عالم به عدل.

وی ادامه داد: مبنای مشروعیت این است که دستگاه حاکمیت باید در اختیار عالم و عادل باشد؛ یعنی کسی که علاوه بر علم به عدل، به آن عمل کند و در نظریه‌های اسلامی گفته می‌شود هر عالم عادل که بخواهد حکم و فرمان بدهد، باید از سوی حاکم اصلی که خدای متعال است مجاز به این فرمان باشد.

اراکی گفت: ما جهان را یک مجموعه سازمان‌یافته و منظم و دارای نظام می‌دانیم و نظام یعنی یک مجموعه‌ دارای حاکم باشد و کار حاکم، برقراری نظم در جامعه است؛ جهان یک مجموعه‌ سازمان‌یافته و منظم است؛ پس معلوم می‌شود که تحت یک حاکمیتی اداره می‌شود و در هیچ مجموعه‌ای دو حاکم وجود ندارد و اگر دو حاکم باشد منجر به فساد می‌شود و این حاکمیت تبعیض‌پذیر هم نیست.

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان بیان کرد: همیشه جنگ و تبعیض و ظلم در جهان وجود دارد و این در نتیجه‌ ناهماهنگی بین نظام کلان حاکم و نظام حاکم بر جامعه است؛ در کلام اسلام، اگر جامعه‌ای می‌خواهد سعادتمند شود باید هماهنگ با نظام حاکمیتی کلان جهان باشد یعنی کسی که قرار است حاکم باشد از سوی خدای متعال اذن به حاکمیت داشته باشد و قانونی را که خداوند می‌گوید اجرا کند، که اگر چنین شد مشروعیت تأمین می‌شود.

اراکی گفت: ولی مشروعیت تنها، در صورتی که مردم آن را نپذیرند به حاکم حاکمیت نمی‌دهد و حکومت درست نمی‌کند، خدای متعال بشر را مختار قرار داد؛ بشر مختار در گزینش است اما این اختیار امانت در دست او است، یعنی حق ندارد از این اختیار در غیر جای خود استفاده کند چون انسان اختیار در گزینش دارد، می‌تواند حاکمیت مشروع را بپذیرد و یا زیر بار یک حاکمیت نامشروع برود.

مردم به حاکم قدرت می‌دهند نه مشروعیت

وی ادامه داد: مردم به حاکم قدرت می‌دهند، نه مشروعیت، تمام حرف سیاسی ما قرآنی است و ما تمام مطالب سیاسی خود را از قرآن بیان می‌کنیم؛ قدرت از آن مردم است و این مردم هستند که به حاکم قدرت می‌دهند ولی مردم در این قدرت بخشی مسئول‌اند و باید این قدرت را به کسی ببخشند که دارای مشروعیت است چون عدل پیش‌از انسان است، انسان مسئول است که آن عدل پیشین را برگزیند.

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان افزود: اگر همه مردم هم مسئله‌ای ظالمانه را انتخاب کنند، با انتخاب همه مردم ظلم تبدیل به عدل نشده و مسئله بد تبدیل به مسئله خوب نمی‌شود؛ مشروعیت از خداست و قبل‌ از انسان است اما قدرت در دست انسان است که باید به‌درستی از این قدرت استفاده کند تا بتواند حق این امانت را ادا کند، این امانت، امانت قدرت و حکومت است که باید آن را به دست اهلش بسپارد.

اراکی بیان کرد: ما برای تأمین این دو رکن، یعنی مشروعیت و قدرت مردمی نظام قانون اسلامی را پایه‌گذاری کردیم، جمهوری اسلامی مشروعیت خود را از ولایت فقیه می‌گیرد و قدرت خود را از انتخابات؛ قدرت بخشی به حاکم و حکومت، به‌وسیله انتخابات صورت می‌گیرد.

وی افزود: هر چه مردم در انتخابات بیشتر شرکت کنند قدرت بیشتری به حاکمیت داده‌اند و اگر این حاکمیت ضعیف شود و آسیب به خود مردم می‌رسد، کشور و ملتی می‌تواند قدرتمند و پویا شود که حاکمیتی قدرتمند و عادل داشته باشد و اگر حاکمیت در یک نظام تضعیف شد، آن کس که آسیب می‌بیند جامعه و مردم است، نه حاکم. مردم وقتی می‌توانند راه پیشرفت را طی کنند که یک حاکمیت مقتدر داشته باشند؛ این نظام از نظر عقلانی، عقلانی‌ترین نظام سیاسی است. ​