راهپیمایی اربعین رسانه‌ای برای انتقال پیام به جهانیان است

به گزارش ایکنا، نشست «حدوث و چیستی اربعین و جایگاه آن در منظومه دین» امروز دوشنبه 23 بهمن‌ماه، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد. 

حسین هنرور؛ عضو هیئت علمی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای این نشست گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت بزرگ اربعین، مناسبات جهان اسلام را رقم بزند. پیاده‌روی اربعین، نقاط قوت و ضعفی دارد که باید در پژوهش‌ها و تحقیقات علمی مورد توجه قرار گیرد. از جمله مسائل در سطح راهبردی در زمینه اربعین، فقدان برنامه‌ریزی جدی فرهنگی در جهت افزایش کمی تعداد راهپیمایان است. نکته دیگر عدم توجه به دو جنبه وحدت و کثرت در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی است. منظور این است که مردمانی از خرده‌ فرهنگ‌های داخل کشور یا از کشورهای دیگر در این راهپیمایی عظیم شرکت می‌کنند که باید از همه آنها در راستای ایجاد وحدت استفاده کنیم.

وی افزود:‌ مسئله دیگری که در این پدیده کم‌نظیر مشاهده می‌شود بی‌توجهی به بازتولید قدرت نرم در جهت پیاده‌سازی اهداف تمدنی ماست. عدم انعکاس این اجتماع عظیم انسانی، نکته دیگر در زمینه اربعین است چراکه با وجود بایکوت آن توسط کشورهای دیگر، خودمان هم چندان به آن نپرداخته‌ایم. بی‌برنامگی در شناسایی اهداف و اقدامات مخرب، از دیگر مشکلات است، از جمله اینکه برخی در فضای مجازی دائما اشاره می‌کنند نباید در این مراسم هزینه‌ای کنیم بلکه این پول‌ها باید خرج فقرای خودمان شود.  

لزوم ارائه تعریف درست از اربعین

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمطهر سیدعلیزاده، عضو شورای مرکزی جامعه فعالان مردمی اربعین، در این نشست سخنرانی کرد و گفت: صحبت کردن راجع به پدیده اربعین، وقت موسعی می‌خواهد چراکه این پدیده باید از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. شاید تعبیر منشور اربعین، تعبیری بعید نباشد چراکه اربعین وجوه مختلفی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد. معتقدم قبل از اینکه به حل این مسائل فکر کنیم باید ابتدا ببینیم اربعین چیست؟

وی افزود: بدون دریافت صحیح از اربعین، پرداختن به مسائل آن، دقیق نیست و ما را به راه حل نمی‌رساند. به نظرم برخی افراد برای شناخت و تعریف این پدیده، مقداری عجله کردند و البته هرکسی با نگاه تخصصی خود به ماجرا نگاه کرده است و این از جهتی خوب است چون اربعین با نگاه برون‌دینی مورد توجه قرار گرفته است اما اگر بخواهیم این بازخوانی از اربعین را به عنوان ماهیت و چیستی اربعین معرفی کرده و طبق آن برنامه‌ریزی کنیم، اقدامی خطرناک است. برخی از بی‌نظمی‌ها و ناهماهنگی‌ها در زمینه اربعین نیز ناشی از همین نگاه‌ها است.

عضو شورای مرکزی جامعه فعالان مردمی اربعین بیان کرد: برخی اربعین را به عنوان یکی از مناسک مورد توجه قرار داده‌اند و برخی نیز اربعین را یک رویداد می‌دانند. رد پای چنین تفکری را در پایان‌نامه‌هایی که در دانشگاه‌ها نوشته می‌شود مشاهده می‌کنیم. برخی نیز راهپیمایی اربعین را نوعی گردشگری مذهبی می‌دانند. بنده اولین بار در یکی از پنل‌های یکی از دانشگاه‌های انگلستان چنین تعبیری را مشاهده کردم و بعدها برخی از دوستان خود ما هم این نگاه را تکرار کردند. اگر کسی به اربعین  به عنوان یک فستیوال نگاه کند می‌تواند آن را یک فستیوال غذا هم بنامد اما اربعین با هیچکدام از این تعابیر سازگاری ندارد بلکه یک منشور متفاوت از دین ارائه می‌دهد.

لوازم شناخت اربعین

سیدعلیزاده گفت: برای شناخت صحیح اربعین باید به خاستگاه و نقطه ایجاد آن بازگردیم و آن را بررسی کنیم. اولین بار، چه زمانی این تجمع شکل گرفت؟ بعد از عاشورای سال 61 هجری، پرچم ادامه حرکت امام حسین(ع) به حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) رسید، دشمنان که اینها را اسیر کرده بودند در مسیر حرکت به شام، آن‌ها را در میان مردم گرداندند که اتفاقا در اینجا سبب خیر شدند چون آنها در این مسیر، بیشتر برای مردم روشنگری می‌کردند. موقع بازگشت اسرا از شام هم آنها به سمت مقبره سیدالشهدا(ع) رفتند و دیدند که افراد دیگری در آنجا جمع شده‌اند و بعد از آن عده زیادی از پیروان امام حسین(ع)، خودشان را پیدا کردند. پس از آن اقداماتی همانند قیام مختار و سایر قیام‌ها باعث برافتادن دودمان بنی امیه شد.

وی گفت: در واقع اربعین همانند یک رسانه عمل کرد و پیام عاشورا را به جاهای دیگر رساند. اربعین این ویژگی را دارد که وقتی به جهانیان برسد بر قلوب آنها تأثیر می‌گذارد. رهبر انقلاب می‌فرمایند خداوند متعال این موهبت را به دنیای اسلام داده است و مخصوصا در یک دهه گذشته، جهش عظیمی پیدا کرده است. امروزه نه تنها شیعیان بلکه بسیاری از آزادگان جهان از جمله مسیحیان، در این مراسم حضور پیدا می‌کنند. اربعین صرفاً یک زیارت و مناسک سالانه نیست بلکه پدیده‌ای زنده، پویا و در حرکت است و تمام این پدیده، در مسیر هدایت الهی است.

عضو شورای مرکزی جامعه فعالان مردمی اربعین تأکید کرد: اگر اینگونه به اربعین نگاه کنیم آن وقت برنامه‌ریزی ما متفاوت خواهد بود و مثلا در سراسر مسیر راهپیمایی، خطبه‌های حضرت زینب(س) و حضرت سجاد(ع) را باید بشنویم. اگر ماهیت اربعین، تجمع احرار عالم در راستای ضدیت با ظلم و ستم و نجات آزادمردان عالم است در این صورت شیوه برگزاری آن متفاوت خواهد بود و برنامه‌ریزی دولت‌ها و فعالان مردمی تغییر می‌کند.

اربعین در نگاه رهبر انقلاب

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد صادقی‌آرمان، دبیر کارگروه تحول و تعالی بنیاد سینمایی فارابی، در این نشست گفت: بنده نگاهی به اربعین در منظومه فکری رهبر انقلاب می‌‌اندازم. رهبر انقلاب بارها به وجود فعالین اربعین در همه بلاد اشاره کرده‌اند لذا همه افراد می‌توانند وارد این زمین بازی شوند. ایشان غیرحاضرین در پیاده‌روی اربعین را هم به چند دسته تقسیم می‌کنند که بخشی از آنها مردمانی هستند که از ایران به عراق برای راهپیمایی نرفته‌اند که البته ممکن است در آینده نزدیک تبدیل به حاضرین شوند. 

وی افزود: دسته دیگر شیعیان در همه جای عالم هستند که در این مراسم حضور پیدا نکرده‌اند. دسته سوم مخاطبان، همه آزادگان جهان اسلام و چهارم، قلمرو عظیم بشری است، یعنی مسئله را کاملا فطری نگاه می‌کنند چون همه قلمرو بشری را در برمی‌گیرد. ایشان در فرمایشان خودشان به عدم انحصار مذهبی اشاره می‌کنند. مورد دیگر در منظومه فکری رهبر انقلاب، الگوهایی است که باید استفاده شود. در واقع ایشان به ما گرا می‌دهند که در برگزاری این مراسم باید از چه الگوهایی استفاده کنیم. ایشان تأکید دارند که باید به روزرسانی‌های لازم انجام شده و اقتضائات زمانی و مکانی در نظر گرفته شود. غلبه بر دستگاه تبلیغاتی غرب از دیگر تأکیدات رهبر انقلاب است و همین سخن نشان می‌دهد که اگر لازم بود باید مدل کار خود را عوض کنیم.

پنج ماموریت مهم در ایام اربعین

حجت‌الاسلام صادقی‌آرمان تأکید کرد: نکته دیگری که از فرمایشات ایشان برداشت می‌شود این است که اگر ما در گوشه رینگ باقی مانده‌ایم باید این کمبود را به وسیله اربعین جبران کنیم. قرار نیست در اربعین هتلینگ راه بیاندازیم چون این در تضاد با آرمان‌های اربعین است. نباید همه چیز از صبحانه و ناهار و شام برای زائر آماده باشد چراکه ممکن است باعث vip شدن اربعین شود. زیارت اربعین، اهدافی دارد که باید در نظر ما باشد. رهبر انقلاب تأکید دارند که فعالیت فرهنگی و تبلیغی در این ایام به خوبی پیگیری شود. هدف اصلی نباید این باشد که در این روز فلان مقدار غذا به زوار بدهیم بلکه باید در حین این کار، اقدام به تبلیغ و فعالیت فرهنگی هم بکنیم.

دبیر کارگروه تحول و تعالی بنیاد سینمایی فارابی یادآور شد: پوشش دو بعد ایمان و عاطفه باید در همه خدمات در اربعین محقق شود. رهبر انقلاب در نهایت به چند مأموریت اشاره می کنند که شامل «ایجاد و نمایش وحدت»، «احیای حادثه کربلا از طریق تبیین و تغییر نگرش»، «مبارزه حق علیه باطل»، «ادعیه و زیارات مرتبط با اربعین» و «ارائه الگو» هستند.