چگونه فاصله با کاشت ۱ میلیارد درخت را کاهش دهیم

به گزارش ایکنا، در حالی هفته منابع طبیعی و آبخیزداری و اولین روز این هفته یعنی روز درختکاری را پشت سر می‌گذاریم که زمین، تنها زیستگاه بشر در تمام عالم هستی، به دلیل اشتباهات انسان‌ها به شدت دچار آسیب شده است. آسیب‌هایی که هر روز بیشتر از گذشته تأثیر مخرب آنها در مقابل چشمان بشر جلوه می‌کند. گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی موجب شده زمین از تعادلی که براساس آن خلق شده خارج شود و ما به طور همزمان شاهد خشکسالی‌های گسترده در بخشی از زمین و بارندگی‌های سیل‌آسا در بخش‌های دیگر باشیم.  

در این میان آلودگی هوا و آب و خاک آلوده‌ترین محصولات خوراکی و نوشیدنی در طول تاریخ بشر را به ارمغان آورده و منجر به ظهور و بروز انواع و اقسام بیماری‌های جسمی و روحی شده است. در کنار همه این مصائب ما همچنان در حال از بین بردن جنگل‌ها، یعنی ریه‌های زمین و محل زندگی انواع گونه‌های گیاهی و جانوری هستیم.

برای مقابله با این همه آسیب که به زمین و هر آنچه بر روی آن است می‌زنیم، اقدامات زیادی باید انجام شود اما یکی از مهم‌ترین این اقدامات کاشت درخت است. متخصصان معتقد هستند در کنار حفاظت از جنگل‌ها، باید در بخش‌هایی از زمین که جنگل‌ها را از بین برده‌ایم، درخت بکاریم همچنین کاشت درخت در مناطق شهری و اطراف شهرها برای کاهش آلودگی هوا و مقابله با سیل و رانش زمین بسیار ضروری است.

شاید به دلیل همین اهمیت و ضرورت است که در اسلام توصیه اکید به کاشت و نگهداری از درختان شده است. حضرت رسول(ص) فرمودند: هر کس درختی بکارد نمی‌خورد از میوه آن انسانی یا مخلوقی از مخلوقات خداوند مگر آنکه برای آن شخص صدقه محسوب شود. امام صادق(ع) نیز فرموده‌اند: درخت برای انسان آفریده شد پس او مکلف گردید به کاشتن درخت، آب دادن به درخت و مواظبت کردن از درخت.

روند جنگل‌زدایی و تخریب محیط زیست در کشور ما نیز روندی به شدت سعودی است که در کنار مقابله با این معضل، طرح کاشت یک میلیارد درخت برای نجات ایران طراحی و از ابتدای امسال در حال اجراست.

نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در گفت‌وگو با ایکنا، ضمن تشریح این طرح به این سؤال پاسخ داد که آیا طرح کاشت یک میلیارد درخت در اولین سال اجرا به اهداف مورد نظر رسیده است یا خیر و گفت: با معضلات بزرگی در حوزه محیط زیست مواجه هستیم که در رأس آنها تغییرات اقلیمی قرار دارد؛ معضلاتی از قبیل افزایش گازهای گلخانه‌ای، افزایش ریزگردها، آلودگی آب، خاک و هوا، بلایای طبیعی و ... نیز وجود دارند که متأسفانه در برخی از کشورها از جمله ایران عواقب شدیدتری ایجاد کرده‌اند، لذا طبیعی است که باید به فکر باشیم و آنچه در طبیعت تخریب می‌کنیم را احیا و جایگزین کنیم.

وی در خصوص طرح کاشت یک میلیارد درخت، گفت: طرح کاشت یک میلیارد درخت نیز در همین راستا رقم خورد و با هدف کاهش مشکلات و معضلات زیست محیطی و کاهش عواقب ناشی از تغییرات اقلیمی در چهار بخش برنامه‌ریزی شد؛ بخش اول این طرح احیای جنگل‌هاست تا جنگل‌هایی که تخریب و از آنها بهره‌برداری زیاد شده است با درختان جدید جایگزین شود.

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تشریح کرد: بهره‌برداری از درختان و جنگل‌ها طبیعی است اما باید درختانی را که برداشت کرده‌ایم جایگزین کنیم. به همین دلیل بخشی از طرح به احیا و بازسازی جنگل‌ها اختصاص داده شد. بخشی نیز به زراعت چوب اختصاص داده شد تا قسمتی از نیازهای چوبی کشور را در قالب این طرح پاسخ دهیم. در صورتی که میزان تولید چوب در کشور زیاد شود، فشار از جنگل‌ها کاسته می‌شود و نیاز کارخانه‌ها تأمین شده و مانع خروج ارز از کشور می‌شود.

وی ادامه داد: بخش سوم این طرح نیز به کنترل گسترش بیابان‌ها اختصاص داده شده است و در بخش چهارم نیز تلاش داریم برای ارتقای فضای سبز و افزایش سرانه فضای سبز درخت بکاریم.

شعبانیان به کم بودن سرانه فضای سبز در کشور اشاره و اظهار کرد: سرانه فضای سبز ما در بیشتر شهرها هفت تا 10 درصد است در صورتی که ماده‌‌های 22، 24 و 27 قانون هوای پاک بر این تأکید دارند که سرانه فضای سبز ما باید طی 10 سال یعنی تا سال 1406 به 15 متر مربع برسد که برای تحقق این مسئله طرح‌های مختلفی دیده شده است از جمله کاشت یک میلیارد درخت تا بتوانیم به اهداف تعیین شده در قانون هوای پاک نزدیک شویم.

هر ایرانی سه نهال بکارد

وی ادامه داد: از ابتدای 1402 طرح کاشت یک میلیارد درخت آغاز شد، البته در شهریورماه 1401 رئیس جمهور دستور اجرای این طرح را صادر و در 15 اسفندماه 1401 مقام معظم رهبری بر اجرای این طرح تأکید و مطرح کردند که اگر هر ایرانی سه نهال بکارد این طرح تکمیل می‌شود.

شعبانیان از تولید 300 میلیون نهال در کشور طی این مدت خبر داد و گفت: براساس این طرح هر سال 250 میلیون نهال باید تولید و کشت شود که در سال اول در وزارت جهاد کشاورزی نهال‌های جنگلی، فضای سبز، زراعت چوب و باغی تولید باید تولید می‌شد که موفق شدیم 300 میلیون نهال تولید کنیم. بخشی از این نهال‌ها در سازمان منابع طبیعی و بخشی نیز در معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی تولید شد و موفق شدیم آنچه برای اولین سال اجرای این طرح برنامه‌ریزی کرده بودیم را محقق کنیم.

90 میلیون نهال کاشته‌ایم

وی در خصوص زمان کاشت نهال‌ها گفت: اکنون در استان‌های مختلف فصل کاشت نهال است و کاشت نهال‌ها با توجه به شرایط جوی شروع شده است و براساس آماری که داریم بیش از 45 میلیون نهال در سازمان منابع طبیعی در بخش دولتی و بیش از 45 میلیون نهال در بخش خصوصی کاشت شده است و هر روز بر تعداد این آمار افزوده می‌شود.

شعبانیان اظهار امیدواری کرد بتوانیم 150 تا 160 میلیون نهال را به عرصه‌های کاشت منتقل کنیم و افزود: اینکه چرا همه 250 میلیون نهال امسال به محل‌های کشت منتقل نمی‌شود به این دلیل است که برخی از این نهال‌ها لازم است در نهالستان‌ها دو سال باقی بمانند تا به اندازه و شرایط مناسب برای کاشت برسند.

وی ادامه داد: برآورد ما این است که 150 تا 160 میلیون نهال را امسال به عرصه منتقل و کاشت کنیم که فعالانه این کار در حال انجام است. البته در برخی از استان‌ها تا اواخر فروردین امکان کاشت نهال وجود دارد و انتقال نهال از نهالستان‌ها صورت خواهد گرفت.

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به اینکه سال گذشته طی ۱۹ دقیقه و ۴۳ ثانیه داوطلبان هلال احمر توانستند ۱۰۰ هزار اصله نهال را با موفقیت در همین طرح غرس کنند، گفت: این طرح فقط با پای کار آمدن همه مردم ایران محقق خواهدشد.  

درخت بکاریم نه نهال

شعبانیان تصریح کرد: این طرح مردمی «کاشت یک میلیارد درخت» نام‌گذاری شده است و اینکه چرا عنوان طرح را کاشت «درخت» گذاشته‌ایم، نه کاشت «نهال»، به این دلیل است که باید از نهال کاشته شده مراقبت شود تا به درخت تبدیل شود به همین دلیل با تأکید بر لزوم مراقبت از نهال‌ها تا تبدیل شدن آنها به درخت، عنوان طرح را کاشت درخت انتخاب کرده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه اقشار مختلف مردم و دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی و نیز صنایع به خصوص صنایع پتروشیمی به عنوان همکار در این طرح دیده شده‌اند، گفت: نهادهای مختلفی مثل جمعیت هلال احمر، بسیج سازندگی، آموزش و پرورش و بسیاری از سایر نهادها پای کار آمده‌اند و در حال مشارکت و کمک هستند. مردم نیز از اقشار مختلف از جمله هنرمندان و ورزشکاران نیز در این طرح مشارکت دارند و خوشبختانه استقبال خوبی از آن صورت گرفته است.

فوت و فن کاشت نهال را بدانیم

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به بخش‌های تخصصی این طرح نیز اشاره و اظهار کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که به ظاهر ممکن است کاشت نهال، کار ساده‌ای به نظر بیاید اما یک روند پیچیده دارد. اولاً اینکه برای تولید یک نهال استاندارد باید تمام اصول رعایت شود تا در نهالستان بتوانیم یک نهال خوب داشته باشیم. مرحله کاشت نیز فوت و فن‌ها و تکنیک‌های خاص خود را دارد تا پس از کاشت نهال بتواند به درخت تبدیل شود. توجه به ابعاد گودبرداری، نحوه قرار دادن نهال در گود، خاک مناسب هر نهال و نحوه و اصول آبیاری باید مورد توجه باشد تا نهال به درخت تبدیل شود.  

وی تصریح کرد: اگر بدون توجه به مباحث فنی نهال کاشته شود، امکان خشک شدن آن وجود دارد. پس از کاشت نهال نیز نگهداری از نهال‌ها مهم است و لذا تمام کارها در این طرح تحت نظارت کارشناسان ما قرار دارد در غیر این صورت درصد موفقیت این طرح کاهش پیدا می‌کند.

شعبانیان اعلام کرد: خوشبختانه در یک سال اخیر عرصه‌ها را مطالعه و مشخص کرده و شناسنامه فنی برای هر عرصه تهیه شد. در ادامه نیز مشخص شد هر نهال چگونه و با چه فواصلی باید کاشته شود و فرد یا نهاد متولی نگهداری از نهال‌ها نیز مشخص و سپس نهال‌ها کاشته شدند.

هر روز نهال می‌کاریم  

وی ادامه داد: گودبرداری‌ها در اکثر عرصه‌ها انجام شده و هر روز همکاران ما در سراسر کشور با کمک مردم و دستگاه‌های مختلف در حال کاشت نهال هستند.  نزدیک به دو ماه است که کار کاشت در کشور حال انجام است اما در اکثر استان‌های کشور ما اسفندماه فصل مناسب کاشت نهال است. یعنی کاشت نهال محدود به هفته منابع طبیعی و روز درختکاری نیست. این کار یک سرمایه و انگیزه است که مردم پای کار آمده و به سرسبزی کشور کمک می‌کنند. چراکه مردم به خوبی این مسئله را درک کرده‌اند که باید مشکلات و معضلات زیست محیطی کشور را خودشان حل کنند.

بازار کربن را در کشور راه‌اندازی کنیم

شعبانیان بر این مسئله تأکید کرد که باید در کنار احساس مسئولیت مردم، برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشیم و سهم صنایع و دستگاه‌ها به خصوص دستگاه‌هایی که کربن تولید می‌کنند، در کاشت نهال مشخص باشد، گفت: بازار کربن که امروزه در دنیا رایج است باید در کشور ما نیز شکل بگیرد تا بتوانیم در آینده کشور سرسبزی داشته باشیم.

وی در بخش پایانی سخنان خود در پاسخ به این سؤال که مردم چطور می‌توانند در این طرح مشارکت کنند؟ گفت: مردم در صورتی که بخواهند نهال بکارند و در این طرح مشارکت کنند می‌توانند به اداره‌های منابع طبیعی در سراسر کشور مراجعه و نهال دریافت کنند. البته عرصه‌های کاشت مشخص شده است. اگر فرد یا خانواده‌ای بخواهد چند نهال دریافت کند، به آنها نهال تحویل داده می‌شود اما در صورتی که دستگاه و نهادی بیش از 100 نهال بخواهد در چنین شرایطی همکاران ما عرصه‌هایی که مشخص شده و شناسنامه فنی دارند را معرفی و راهنمایی‌های لازم را به آنها ارائه می‌دهند تا در آن عرصه نهال‌ها کاشته شود.

گفت‌وگو از زهرا ایرجی