سالخوردگی جمعیت؛ ابر بحران اجتماعی جامعه امروز

محمدکریم خورشیدوند، مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان، در گفت‌وگو با ایکنا درباره کاهش جمعیت اظهار کرد: کنترل جمعیت از گزاره‌های جوامع بشری بوده و مکاتب مختلفی در این حوزه نظریه دادند، برای نمونه در قوانین حمورابی داریم که افزایش جمعیت را نشان دهنده ترقی فرد و جامعه دانسته و از طرفی در یونان باستان اندیشمندانی مانند ارسطو و افلاطون موازنه و توازن جمعیت را نشان دهنده ترقی جامعه می‌دانستند.

وی ادامه داد: در سال ۱۷۹۸ یک کشیش و اقتصاددان انگلیسی به اسم رابرت مالتوس، کتابی با عنوان اصل جمعیت داشت که در آن یک نظریه ارائه داد و شعارش این بود که افزایش جمعیت راه حلی برای پیشرفت نیست، استدلالش این بود که رشد جمعیت بالقوه به صورت تصاعدی است و رشد مواد غذایی و منابع به صورت خطی است و پیش بینی این بود که در ۲۰۰ سال آینده رشد جمعیت جهان حدود ۲۵۶ برابر خواهد شد و تولید غذا فقط ۹ برابر و سال‌های قحطی در پیش روست و خیلی از انسان‌ها بر اثر گرسنگی و قحطی می‌میرند، طبیعی است که خیلی‌ها ترجیح می‌دادند فرزندانشان از گرسنگی نمیرند، به خاطر همین کاهش جمعیت و جلوگیری از رشد جمعیت را به عنوان یک سیاست لحاظ کردند که این نظریه هیچ‌گاه شکل نگرفت، نه تنها در هیچ نقطه از جهان این اتفاق رخ نداد بلکه این نظریه برای حیوانات نیز صدق پیدا نکرد و نه تنها پیش‌بینی که در مورد سال‌های قحطی اتفاق نیفتاد بلکه تولید به قدری زیاد شد که حتی در سال‌هایی مردم گندم‌های اضافه را هم می‌سوزاندند.

وی بیان کرد: امروزه می‌بینیم که یکی از مشکلات و چالش‌های جدی جوامع توسعه یافته بحث کاهش جمعیت جوان و پیری جمعیت است که در نتیجه موجب شده نشاط اقتصادی و اجتماعی آن‌ها کاهش پیدا کند.

خورشیدوند با اشاره به اینکه رونق اقتصادی به نیروی جوان وابسته است و زمانی که جوامع پیر شوند دولت‌ها و صاحبان سرمایه احساس خطر می‌کنند، تصریح کرد: جوان مایه پویایی و سرزندگی جامعه می‌شود و اکثر جهش‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از دل همین نیروهای جوان جوشش پیدا می‌کند.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان با بیان اینکه اصولاً فلسفه ازدواج و تشکیل خانواده برای ازدیاد و بقای نسل بشری است که مطابق فلسفه آفرینش بر ازدواج تأکید شده است، ادامه داد: ازدواج موجب پیوند بین نسل‌ها و تداوم نسل بشر می‌شود ولی اگر سیاست‌های یک دولت در این اصل سوار شود که تولید موالید کم شود در بلند مدت جامعه با انقطاع نسل بشر مواجه می‌شود، معضلی که امروزه ما در کشورهای غربی شاهد هستیم که اتفاق افتاده و واقعاً بحران پیری جمعیت را دارند.

وی افزود: اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت در کشور ما نیز پیامدهای ناگواری داشته و آسیب‌های جدی از جنبه‌های گوناگون جسمی، روحی و روانی و اخلاقی و اجتماعی بر جامعه گذاشته است.

خورشیدوند اضافه کرد: اگر بخواهیم به نظام مسائل در حوزه اجتماعی اشاره کنیم شاید ابر بحران ما در این حوزه بحث سالخوردگی جمعیت باشد که اگر در ۲۰ سال آینده نیز همین سیاست ادامه پیدا کند کمبود نیروی کار، بحران امنیت، کاهش تولید علم، خلاقیت و پیشرفت را داشته باشیم و همه اینها تبعاتی است که از کاهش جمعیت، ازدواج و بحث فرزندآوری نشئت می‌گیرد.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان گفت: منحنی رو به سقوط ازدواج و فرزندآوری چالش‌های جدی خیلی زیادی دارد، در قانون ۷۲ ماده‌ای که شامل ۲۰۵ حکم قانونی شد و به تصویب مجلس رسید تنها شاید حدود ۳۰ درصد آن اجرایی شده است. باید ذهنیت نسل جوان برای پایین آمدن سن ازدواج و فرزندآوری به صورت جدی کار شود.

وی ادامه داد: برای اینکه سن ازدواج پایین بیاید و فرزندآوری بیشتر شود باید کار فرهنگی انجام گرفته و ذهنیت جوان به این سمت بیاید که رزق را خداوند می‌دهد و این سیاست‌های غلطی که در ذهن برخی از جوانان نقش بسته است از بین برود.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان با بیان اینکه بخشی از مشکلات در بحث ازدواج و جمعیت، اثر فضای مجازی، رسانه‌ها و ماهواره‌هاست و بخشی نیز اقتصادی است، گفت: جوانی که مشکل اشتغال داشته و حداقل‌ها را نمی‌تواند به دست بیاورد، شاید آن اعتماد به نفس لازم را ندارد که بخواهد یک زندگی مشترک را آغاز و بحث فرزندآوری را حتی در ذهن خود بیاورد.

خورشیدوند اظهارکرد: سیاست‌های دولت باید در مدار مشوق‌های فرزندآوری و تسهیل در امر ازدواج باشد و در کنار آن نیز بحث اشتغال و مسکن است که مقدمه بر این دو بوده و اینها زنجیروار به یکدیگر پیوسته هستند.

خبرنگار: مرضیه حافظی فر