به گزارش ایکنا از همدان، همزمان با روز دانش آموز از 4 نفر از فعالان حوزه دانش آموزی همدان دعوت شده تا در نشست بررسی «سیر جنبش دانش آموزی در ایران» حضور پیدا کنند و ضمن بررسی اساس شکل گیری جنبش و سیر آن و احیای جنبش دانش آموزی، مقاتیسه دانش آموزان دیروز و امروز و از تجربیات خود در فعالیت در این حوزه بگویند و خلأها و مشکلات این فضا را بررسی کنند و راهکارهایی را برای کنشکر شدن دانش آموز نسل جدید بگویند.
در این نشست مسئول اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزان استان همدان، مسئول اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزان شهرستان همدان و دو دانش آموز فعال از مدارس استان حضور دارند که بیان نظرات خود میپردازند در ابتدا محمدصالح زارعی، مسئول اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزان استان همدان، نظرات خود را بیان کرده که مشروح آن را در زیر میخوانید:
تاریخ شکلگیری انقلاب اسلامی و 45 سال از گذشت آن گواهی این مسئله است که در هر برههای از این تاریخ وقتی نوجوانان و دانش آموزان ما در عرصه اجتماعی، تحولات و کنشگریها در فضای مدرسه و یا اجتماع ورود کردند فضای برد و فتح برای جبهه انقلاب بوده است.
ریشه شکل گیری جنبش دانش آموزی به سالهای قبل از پیروزی انقلاب باز میگردد، دوران خفقانی که در طاغوت وجود داشت نارضایتی نوجوانان و دانش آموزان بسیار زیاد بود و عرصه بروز آن مهیا نبود، اتفاقات مختلفی که در جای جای کشور رخ میداد موجب میشد حس انقلابیگری و تحول خواهی در اقشار مختلف و به ویژه نوجوانان ایجاد شود.
رهبری حضرت امام(ره) در پیش از انقلاب نیز نقش بسزایی در این فضا داشت، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی گواه این است که نوجوانان و دانش آموزان به معنای واقعی کلمه کنشگر و نقش آفرین بودند، یکی از ویژهترین اتفاقاتی که در فضای جنبش دانش آموزی در سطح کشور رقم خورده اما متاسفانه به خوبی به آن پرداخته نشده حماسه 30 مهر سال 1357 است که توسط دانش آموزان و مردم همدان رقم خورد.
دانش آموزان آن روز که حاکمیت و مدرسه علیه آنها بوده درمییابند که باید حرکتی کنند و مثل رود در خیابانهای شهر جاری میشوند و با حضور مردم، حماسهای را در میدان مرکزی شهر رقم میزنند، طوریکه امام(ره) در پاریس نسبت به این اقدام واکنش نشان داده و پیام میدهند. همچنین پس از آن در حماسه 13 آبان نیز به خونخواهی از دانش آموزان همدانی و فاجعهای که رژیم شاه رقم میزند در تهران شعارهایی میدهند.
پس از پیروزی انقلاب به ویژه در ایام دفاع مقدس نیز حضور پر رنگ نوجوانان و دانش آموزان را میبینیم نمونههای زیادی داشته است همچون حسین فهمیده یا نمونههایی در استان همدان مثل شهید حمید هاشمی رزمنده دانش آموزی که از اعضای انجمن اسلامی مدرسه امام خمینی(ره) است، وقتی میبیند جبهه نیاز به نیروی رزمنده دارد مرخصی گرفته به مدرسه میآید و طی یک سخنرانی درصد بالایی از دانش آموزان مدرسه برای حضور در جبهه ثبتنام میکند. حمید هاشمی به عنوان یک دانش آموز فعال و کنشگر ورود پیدا میکند، تعداد زیادی از شهدای ما شهدای دانش آموز بودند.
بعد از دوران دفاع مقدس نیز در عرصههای علمی این نقش آفرینیها را از سوی دانش آموزان شاهد هستیم. امروز نیز تشکلهای دانش آموزی به دنبال حفظ هویت تشکلی خود هستند.
اگر نگاهی آسیب شناسانه به این مسئله داشته باشیم در برهههایی از انقلاب، به طور مثال دو دهه اخیر فضای تشکل دانشآموزان به فضایی اداری و غیر تشکلی حرکت کرده که متاسفانه خروجی آن، این شده که دانش آموز ما دیگر کنشگر نباشد، آن جملهای که رهبر انقلاب میفرماید هرجایی هستید آنجا را مرکز دنیا در نظر بگیرید و فعالیت کنید، این ماهیت دارد از فضای دانش آموزی ما گرفته میشود، دشمن نیز این خلأ را دریافته و با انگشت گذاشتن روی هویت دانش آموزی ما در حال سوء استفاده به نفع اهداف خود است.
در تشکل انجمن اسلامی رسالت خود را این میدانیم که بدون اغراق و بدون تعارف و به صورت واقعی به نوجوانان هویت بدهیم، اینکه دانشآموز فرمانده میدان مدرسه است و خود او فضای فرهنگی و تربیتی را به دست بگیرد، چراکه دانش آموزان امروز میراثدار دانش آموزانی همچون شهید محمدتقی اخوان هستند شهیدی که طی سالتحصیلی خود برای راهاندازی انجمن اسلامی در مدارس چندین بار تا پایان سالتحصیلی مدرسه خود را تغییر میدهد و در هر مدرسه وارد میشود انجمن اسلامی را راهاندازی میکند و این در اصل جنبش دانش آموزی است.
تجربیاتی شیرینی در سالهای اخیر داشتیم؛ همین دانش آموزانی که امروز به آنها برچسبهای مختلفی زده میشود که به نظر من که با آنها در ارتباط هستم این هجمهها غیرواقعی است. دانش آموزان دهه هشتادی ظرفیت و پتانسیلی دارند که با آن کارهای بزرگی میتوانند انجام دهند، کارهایی که دانش آموزان دهه قبل آنها نمیتوانستند آنها را انجام دهند و این نقطه روشنی در مورد نوجوان این نسل است که کمتر به آن توجه شده، ما متآسفانه به دانش آموزان برچسب نسل z و... میزنیم.
اگر به نوجوان امروز هویت داده شود و خوب دیده شود اقداماتی انجام میدهند که اصلا از نسلهای دهه قبل دیده نشده است. به طور مثال در یک مدرسه در کبودراهنگ که مساحت مدرسه کوچک است و نمازخانه آن ظرفیت لازم برای اقامه نماز را ندارد دانش آموز دختر این مدرسه در هر روز 5 دور نماز جماعت برگزار میکند.
یا به طور مثال رویداد «نوجهان» که در مدارس برگزار میشود رویدادی که از صحبتهای رهبر انقلاب در 7 آبان 1401 در دیدار با دانش آموزان گرفته شد، در این رویداد دانش آموزان در مورد نظم نوین جهانی و اتفاقاتی که در آن رقم خورده از جمله رویدادهای جبهه مقاومت و انتقال قدرت از غرب به آسیا، اوج گرفتن جمهوری اسلامی و افول امریکا و... مطالعه میکنند و مدرسه به مدرسه این رویداد به همت انجمن اسلامی برگزار میشود.
طرح دیگری با عنوان «مدرسه انقلاب» که به همت دانش آموزان در دهه انقلاب برگزار میشود، یک برگ زرین است که حتی این رویداد در سالهای 1401 و 1402 فضایی که هجمههای زیادی نسبت به انقلاب وارد بود، این دانش آموزان دستاوردهای انقلاب را به نمایش میگذاشتند.
در فضای جنبش دانش آموزی مسیر و اهدافی که دنبال آن هستیم باید مسیری روشن باشد و سعی کنیم از آن خارج نشویم. اینکه تعدادی دانش آموز بدون دغدغه و پشتوانه فکری و بر اساس هیجانات اعتراض کنند، جنبش تلقی نمیشود.
ریشه اعتراضات؛ در نام گذاری به عنوان جنبش بسیار تعیین کننده است، اگر در دورانهایی بر اساس القائات دشمن اعتراضاتی مثل سال 1401 رقم خورد، وقتی با این دانش آموزان گفتوگو داشتیم متوجه میشدیم تحت تاثیر هیجانات فضای مجازی قرار گرفتهاند و ریشه متفاوتی دارد.
اما ریشه جنبش دانش آموزی را که مشاهده میکنیم یک ثبات قدم بدون هیجانی رفتار کردن را میبینیم که یک رویداد زودگذر نیست. مطالعه و متصل بودن به منابع معرفتی از مسائلی است که ریشه این جنبش است، فارغ از اینکه اعتقادات مذهبی و ریشه در عقاید الهی دارد، شکل و فرم کارهایی که انجام میدهند نیز به دور از هیجانات است.
هرچند در حال حاضر ما با نقطه ایدهآل جنبش دانش آموزی فاصله داریم اما در این حرکت هیچگاه دانش آموز از فعالیت خود پشیمان نمیشود.
در مدیریت کلان و سیاست گذاریهای کشور آنچه که بر اساس منویات رهبری مطرح میشود که به مسئله آموزش و پرورش توجه ویژه شود چنین نیست، در فضای اعتراضات 1401 حضور بسیاری از افراد برجسته اساتید و علما را در مدارس شاهد بودیم اما پس از آن این ارتباط دیگر قطع شد. هرچند با توجه به فرمایش رهبر انقلاب مبنی بر اینکه «با نگاه به امروز مدارس میتوان آینده کشور را پیش بینی کرد» این توجه از سوی مسئولان وجود ندارد.
پیوست کارهای هر بخش و ارگان به مدرسه باید مشخص شود. تمرکز بودجه در آموزش عالی و آموزش و پرورش نشان از این است که آنطور که باید به آموزش و پرورش توجه نشده است. همچنین در مسئله تبیین برای قشر نوجوان و دانش آموزان، هنرمندانه عمل نکردهایم، در صورتی که با تبیین درست بسیاری از مسائل میتوان ذهن این دانش آمزوان را نسبت به مسائل روشن و شفاف کرد نه اینکه با آنها فقط مخالفت کنیم.
سرانه فرهنگی دانش آموزان در سال بسیار پایین است، از طرفی محتوای کتب درسی که باید حساسیت زیادی روی آن وجود داشته باشد با وجود مطالبه رهبری و سایر اساتید تربیتی، مورد توجه قرار نگرفته است، بسیاری از مطالب درسی برای دانش آموزان کاربردی نیست، کنترل خشم، شخصیت کودکان در اعتماد به نفس و ... از جمله موضوعاتی است که در مدرسه باید به دانش آموزان آموزش داده شود. دانش آموزان ما باید محتواهایی مثل شجاعت، حق طلبی و آرمان خواهی را بیاموزند اما این مهم در مدرسه رقم نمیخورد.
هویت یک نوجوان امروز به خیلی از عوامل بستگی دارد، خانواده، فضای رسمی و غیررسمی تربیت، فضای مجازی و صداوسیما و... موثر هستند، رژیم مصرف رسانه نوجوان در نقش هویتساز او مؤثر است.
امروز دشمن بر هویت نوجوان ایرانی دست گذاشته است، هویتی که میتواند هویت انقلابی، کنشگر، آزاده، شجاع، دینمدار و دارای ارزشهای شیرین و جذاب باشد. در این فضا باید نوجوانان ما حس کنند دیده میشوند و به آنها میدان بدهیم این را دریابند که ما به عنوان طرف مقابل به آنها اعتماد کردهایم و این را حس کند که قرار نیست از او بار کشیده شود یا سوءاستفاده شود، این نوجوان حتما در این فضا احساس خوبی خواهد داشت و احساس هویت خواهد کرد.
این مهم از سوی مدرسه خانواده، فامیل، دوست و... باید وجود داشته باشد. نکته دیگر آشنایی با الگوهای هویتساز است. مهمترین مسئله این روزهای کشور توجه به نوجوان است که اگر بتوانیم زبان گویایی در این زمینه داشته باشیم رسالت خود را ایفا کردهایم. هرجا به نوجوانان اعتماد شده نتایج خوب و تعجب آوری دیدهایم.
مسئله نوجوان و دانش آموز و جنبش دانش آموزی، کلان مسئلهای است که اگر به آن کم توجهی شود آسیبهای آن را خواهیم دید، این جنبش احیا نمیشود مگر اینکه مسئولانی که در این حوزه هستند جنبش مسئولین داشته باشند.
محمد ترک، مسئول اتحادیه انجمن اسلامی شهرستان همدان در این نشست اظهاراتی داشت که مشروح ان را در زیر میخوانید:
نمیتوان گفت امروز جنبشهای دانش آموزی به طور 100 درصدی فعال هستند اما آنچه میبینیم نسبت به اوایل انقلاب این جنبش پیشرفت کرده است، چراکه زمان و فضا در این حرکت تاثیرگذار است، اگر چه امروز فضای مجازی و حقیقی با هم همسو نیستند و فضا برای کار انقلابی و جهادی همچون دوران انقلاب و دفاع مقدس فراهم نیست اما دانش آموزانی که رسالت خود را پیدا کرده و در این جنبش فعال هستند بسیار بهتر و فعالتر وارد شدهاند چراکه امروز فضای خاصی حاکم نیست که دانش آموزان را با خود همراه کند اما در سالهای اخیر شاهد حضور چشمگیر این نوجوانان در مراسماتی همچون اعتکاف هستیم.
هرچه رویدادهای دانش آموزی جدیدتر میشود تعداد دانش آموزان فعال و کیفیت کار، بهتر میشود. بسیاری از دانش آموزان شاید ظاهرهای مطابق با افکار ما و یا فضای انقلابی نداشته باشند اما در این رویدادها وقتی ذهن آنها به چالش کشیده میشود میبینیم چقدر دغدغهمند هستند و افکار درست و معصومانهای دارند.
نوجوان امروز اگر دغدغه انقلاب و کشورش را دارد نوجوانی است که انقلاب و امام(ره) را ندیده است و پای آن ایستاده و این ارزشمند است.
متاسفانه به جای اینکه امروز در مدارس به دنیال ایدههای نو باشیم که خون تازهای در رگهای مدارس ایجاد کند به رفع مشکلات دانش آموزان و کادر مدرسه میپردازیم. در بسیاری از موارد مدیر یا معاون مخالف فعالیتها هستند، یا مشکل حضور امام جماعت در مدارس را داریم.
یکی از رسالتهای انجمن اسلامی بررسی مشکلات دانش آموزان در مدرسه است که این خود انرژی تشکل را برای رسیدن به اهداف اصلی میگیرد، چراکه دانش آموزان، برای فعالیتهای خود باید فراغ بالی داشته باشند.
همانطور که دفاع مقدس به نوجوان به قدری اعتماد میشد که بسیاری از جوانان و نوجوان 17 و 18 ساله فرماده تیپ یا گروهان بودند، این اعتماد لازم امروز به قشر نوجوان وجود ندارد.
در بسیاری از مدارس ما به بهبود و کیفیت پرورش نوجوان توجه نمیشود در برخی مدارس صرفا توجه به مباحث علمی وجود دارد و برخی دیگر فقط به مسئله شکلگیری یک محیط به نام مدرسه. در بسیاری از موارد هم موازیکاری با معاونت پرورشی اتفاق میافتد.
راه اندازی هئیت در مدارس بر عهده مدرسه است، اما چون مدرسه زیر بار آن نمیرود خود دانش آموزان و انجمن آن را به عهده گرفتهاند، در این زمینه در تهیه اقلام پذیرایی به مشکل میخورند و گاهی از انجمن درخواست دارند گاه خود با پول توجیبی خود اقلام پذیرایی هرچند ساده را تهیه میکنند، اگر این مسائل به عنوان مسائل پیش پا افتاده حل شود مسائل دیگر نیز بهتر پیش میرود.
صرف توجه به بحث تحصیل کافی نیست و در زمینه تربیت و پرورش باید اصولیتر در مدارس رفتار کرد.
محمد محمدی جواد، مسئول انجمن اسلامی دبیرستان معارف شهید مطهری:
پایه یازدهم رشته معارف هستم، فعالیت رسمی بنده در انجمن به همین امسال باز میگردد، سال گذشته با انجمن نیز آشنایی داشتم و با اعضای آن در ارتباط بودم و فعالیتهای آنها را دنبال میکردم. پوسترهای جذابی در مدرسه نصب میکردند که آنها مرا به انجمن جذب کرد و این را در ذهنم ایجاد کرد که خودم هم فعالیتی داشته باشم.
البته من در خانوادهای مذهبی بزرگ شدم و چون سمت و سوی مذهبی در خانواده و فامیل داشتم، به این تشکل جذب شدم، اگر صادقانه بگویم علاقه به قرآن مرا در این راه وارد کرده است، از کودکی جذب قرآن شدم در رشته قرائت فعالیت دارم.
تشکلهای دانش آموزی در اصل برای ساماندهی حرکت دانش آموزان راه اندازی شده است، معمولا افرادی با ایمان، عزم و روحیه در انجمن حضور پیدا میکنند و با محوریت جهاد تبیین فعالیت میکنند.
یک مشکل محوری که وجود دارد انفعال دانش آموزان است، انفعال در قبال مسئولیتهایی که بر عهده دانش آموزان قرار دارد. این انفعال موجب رکود فکری، فرهنگی و دینی نسل جدید است، اما نقاط مثبتی هم در نسل ما وجود دارد که مهمترین آن روحیه انتقادی نسل جدید است که نسبت به همه موضوعات نگاه انتقادی دارد و دنبال عیوب و مشکلات در هر موضوع و اقدامی است.
البته راهکارهایی به نظر بنده وجود دارد یکی از آنها میتواند انجام فعالیتهای تبیینی به ویژه در حوزه فرهنگی باشد که این مهم را میتوان در انجمن پیگیری کرد، دانش آموزانی که وارد انجمن میشوند برای اینکه موثر واقع شوند لازم است پایههای اعتقادی و اطلاعاتی خود را قوی کنند؛
ما در انجمن اسلامی مدرسه به دنبال ارتباط با بچههایی هستیم که دغدغهمند هستند، فعالیتهای ما در انجمن اسلامی در سال تحصیلی جاری با هفته دفاع مقدس و دعوت از راویان آغاز شد. در فضای مجازی همچون فضای حقیقی فعالیت داریم، انجمن یک مسئول رسانهای دارد که سعی میکند از مطالب تبیینی که توسط خود دانش آموزان طراحی شده استفاده کند.
مخاطبان و دانش آموزان به فضاهای بصری مثل پوستر توجه دارند تا سخنرانی و روایتگری، چراکه این نسل خیلی حوصله صحبت را ندارند و شنیدن توصیه و نصیحت آنها را اذیت میکند که البته این دو ویژگی به خانواده بازمیگردد تا فضای مجازی.
چیزی که در جذب جواب میدهد ارتباط چهره به چهره است، اینکه فردی که همسن دانش آموز است و افکار او شبیه اوست تاثیرگذاری بیشتر دارد تا معلم یا راوی که بخواهد با او صحبت کند. بیشتر فعالیت ما حول محور همین موضوع است و چهره به چهره در مورد برنامهها و موضوعات مختلف با دانش آموزان مدرسه گفتوگو میکنیم.
محمدرضا عظیمی زعیم، مسئول انجمن اسلامی مدرسه شاهد شهید احمدی روشن:
دانش آموز پایه یازدهم هستم، از دوره راهنمایی با اتحادیه انجمن اسلامی آشنا شدم و در حلقههای صالحین شرکت داشتم، امسال هم به عنوان مسئول این انجمن در حال فعالیت هستم، امیدوارم رسالتی که به گردن ماست را بتوانیم به ثمر برسانیم.
ما در انجمن اسلامی از ابتدای سال به دنبال موضوعی بودیم که به عنوان نقطه قوت مدرسه ما باشد و آن هم بهرهمندی از حضور دانش آموزان و همکلاسیهایی بود که شاید گرایشهای مخالفی با انجمن دارند و از شلوغ کاران مدرسه هستند، طی رایزنی با مدیر مدسه قرار شد ضمن همکاری این دوستان امتیازی در درسهای آنها لحاظ شود، وقتی این دانش آموزان با جو اتحادیه و هیئت آشنا میشدند ناخودآگاه با مسائلی آشنا میشدند و موجب میشد از جوی که فضای مجازی بر روی آنها ایجاد کرده فاصله بگیرند.
در کنار آن نیز در زمینه درسی این افراد به نسبت قبل رشد کردند چراکه دلیل حضور دانش آموزان در انجمن و شرکت در فعالیتهای آن اجازه معاون و معلم است و معلم در صورتی این اجازه را میدهد که درس دانش آموز خوب باشد و این تشویقی برای درسخوان شدن بچهها بود که از نقاط قوت انجمن بود.
از ابتدای سال تاکنون موفق به برگزاری مراسمات هیئت شدیم، از ائمه جماعت مطرح مثل نماینده ولی فقیه در استان آیت الله شعبانی دعوت داشتیم، انجمن اسلامی خود را پلی میداند بین دانشآموزان با افرادی که در سیر تربیتی و رشد میتوانند موثر باشند.
انجمن اسلامی بازوی کمکی کادر مدرسه است برای اینکه محتواهایی غیر از مطالب درسی را در زمینه برنامههای فرهنگی و ورزشی و ... را دنبال کند. یکی از کارهایی که در انجمن انجام میدهیم سپردن مسئولیت اجرای برنامه به خود نوجوان، است و این حس تکامل و اعتماد به نفس را در او ایجاد میکند که در سطح مدرسه میتواند کمک کننده برنامههای مختلف باشد.
در برنامه نوجهان با توجه به فعالیت همکلاسیها و هم مدرسهای ما در فضای مجازی دارند تا حدودی در جریان موضوعات روز دنیا هستند به طور مثال در موضوع جبهه مقاومت و اقدامات رژیم صهیونیستی سوالات و شبهاتی برای نسل ما وجود دارد که با بستری که انجمن اسلامی فراهم کرده است، در قالب یک برنامه فرهنگی و جذاب در غرفه یا میزگرد این مسائل را مطرح و تبیین میکنیم. در این فعالیتها خود دانش آموزان که اطلاعات بیشتری دارند مسائل را مطرح میکنند و این در فضایی دوستانه دنبال میشود. همچنین با فضاسازی با پوستر و کاریکاتور این اهداف دنبال میشود که در قالب همین تصاویر میتوان محتواهای زیادی را به نسل نوجوان انتقال داد.
نکتهای که در انجمن دنبال میکنیم این است که خود پایه و اساس یک کار را تشکیل دهیم و متکی به مدیر و کادر مدرسه نباشیم.
پیش از ایام مدرسه از سوی اتحادیه انجمن اسلامی دوره طلایهداران برای دانش آموزان فعال انجمن برگزار میشود، یکی از بخشهای مهم این دوره پرسونا نویسی است؛ در سالتحصیلی میتوانیم با این دوره یک قالب کلی از دانش آموزان و مخاطبان خود به دست بیاوریم در این دوره علایق نظریات و انتقادات دانش آموزان را بررسی کردیم. بر اساس نتایجی که به دست آمد مبتنی بر آن نتایج و مبناها برنامه و فعالیت خود را چیدیم، راهکارهایی ارائه شد تا با تکیه بر مخاطب شناسی که داشتیم برنامهها را پیش ببریم.
اکرم یوسفی پارسا
انتهای پیام