سه عاملی که رستگاری انسان را رقم می‌زند

به گزارش ایکنا از همدان، سعید درکلام، مدرس علوم قرآنی و عضو هیئت مدیره انجمن مدرسان قرآن کریم همدان در سخنانی به بیان نکات جزء سی‌ام اخلاقی قرآن کریم پرداخت که در ادامه می‌خوانیم: در آیات ۱۴ و ۱۵ سوره مبارکه اعلی خداوند می‌فرماید «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکَّى‏ * وَذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى‏ به راستى رستگار شد آن کس که خود را (از پلیدى‏ها) پاک گردانید. نام پروردگارش را یاد کرد و نماز گذارد.»

از این دو آیه بر می‌آید که رستگاری با سه عامل به دست می‌آید اول یاد نام خداوند به پاکی از هرنوع آلودگی به شرک، دوم نماز خواندن و سوم هم پالایش نفس از رذائل اخلاقی. برخی مفسرین عقیده دارند که منظور از کلمه تزکی در این آیات دادن زکات فطریه است. چراکه با پرداختن این زکات از تعلق به مال دنیا کاسته شده و مقدمه‌‌ای برای تزکیه نفس است. 

بر اساس آیات اول تا سوم سوره مطففین خداوند می‌فرماید «وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ وای بر کم فروشان! الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ آنان که چون از مردم کالایی را با پیمانه و وزن می‌ستانند، تمام و کامل می‌ستانند، وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ و چون برای آنان پیمانه و وزن کنند، کم می‌دهند.»

زمانی که پیامبر وارد مدینه شدند کم فروشی در آنجا رایج بود و یکی از مفاسد اقتصادی در مدینه محسوب می‌شد که در آن هنگام این آیات نازل شد. نزول این آیات موجب شد مردمی که در مدینه بودند این عمل زشت را ترک کنند. این افراد کسانی بودند که از مردم به طور کامل حق خود را می ستانند اما وقتی می‌خواهند به کسی چیزی بفروشند آن را کمتر می‌دهند. 

از امام علی(ع) روایت شده که حضرت فرمود ای تاجران اول فقه بیاموزید سپس تجارت کنید چراکه تاجر بدون توجه به احکام تجارت فاجر است و جایگاه فاجر در آتش است. بنابراین آشنایی با احکام دادوستد یکی از نکات مورد توجه قرآن کریم در جزء سی است.

آیه یک سوره همزه نیز خداوند می‌فرماید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ وای بر هر عیب جوی بدگوی!» همزه به معنای شکستن است، به این دلیل که فرد عیب‌جو شخصیت دیگران را می‌شکند به آن همزه می‌گویند. همزه و لمزه مفهوم مشابهی دارند. پیامبر میفرماید که در شب معراج گروهی از جهنمیان را دیدم که فرشتگانی گوشت پهلویشان را جدا می‌کردند و به آنها می‌خوراندند از جبرئیل پرسیدم اینان چه کسانی هستند فرمود اهل همزه و لمزه که غیبت امت تو را می‌کردند و آنها را مسخره می‌نمودند.

در سوره معاون نیز چندین نکته اخلاقی به شرح زیر دیده می‌شود از جمله آنکه دین خدا را تکذیب نکنید، با یتیمان با احترام رفتار کنید، مردم را به اطعام افراد بینوا تشویق کنید، در خواندن نماز غفلت نکنید. بنابراین اهمیت به نماز نکته مهمی است که خداوند در قرآن کریم به آن تاکید داشته سهو و غفلت در نماز مراتبی نیز دارد، گاهی سهل‌انگاری در خود نماز است، به عنوان مثال رعایت نکردن آرامش در نماز و یا قرائت اذکار نماز است و یا گاهی در وقت نماز انسان سهل انگاری می‌کند و یا مکانی در شان نماز انتخاب نمی‌کند و همین امر موجب می‌شود حضور قلب نداشته باشد و عدم بروز اموری که به خواص نماز مربوط می‌شود به عنوان نمونه نماز کسی که او را از امور فحشا باز ندارد چرا که نمازی که می‌خوانیم باید در زندگی ما اثربخش باشد اگر اثربخش نبود نماز ما کاربردی نبوده است.