سازوکار‌های تعلیم و تربیت مهدوی

یکی از رسالت‌های تربیتی خانواده‌های مهدوی تربیت نسل مستعد و مهیا از نظر علمی و عملی برای یاوری و اجرای منویات امام زمان(عج) است. خانه‌های نورانی به نور ولایت و امامت، کانون تربیت سربازان امام زمان(عج) و عهده‌دار پرورش دادن یاوران جان‌‌برکف برای حضرت هستند که تربیت دینی آنان براساس، قرآن و عشق پیامبر و آل پیامبر(ص) است.

پیامبر اکرم(ص) در روایتی می‌فرمایند: «فرزندانتان را بر سه پایه و خصلت تربیت کنید: محبت پیامبرتان، محبت اهل بیت او و قرآن کریم»؛ به‌منظور بررسی روش‌ها و طریق دست‌یابی به تربیت مهدوی، خبرنگار ایکنا از همدان با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد حسینی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس مهدویت گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را زیر می‌خوانیم:

ایکنا _ چگونه می‌توان به سازوکار تربیت مهدوی دست یافت؟

اولین قدم در این راستا معرفت به شخصیت، سیره، اهداف و برنامه‌های امام مهدی(عج) است. اولین گام در فرآیند تربیت مهدوی، شناخت کامل از شخصیت امام مهدی(عج) و آگاهی از سیره و اهداف آن حضرت است. این آگاهی می‌تواند پاسخگوی بسیاری از شبهات و سؤالات درباره مهدویت باشد. در این راستا، تبیین دقیق زندگی امام مهدی(عج) و برنامه‌های ایشان برای بهبود وضعیت بشر در دوران ظهور، نقش اساسی در فهم و درک صحیح از حقیقت مهدویت دارد. 

پاسخ به سؤالات و شک و تردیدهایی که در ذهن مردم ایجاد می‌شود، به‌ویژه در عصر غیبت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای این منظور، باید منابع معتبر دینی و علمی به‌طور مستمر مورد مطالعه قرار گیرد. دومین قدم در این راستا تبیین مفهوم انتظار و ابعاد مختلف آن است.

انتظار، نه تنها یک حالت روانی، بلکه یک وظیفه دینی و اجتماعی است که براساس آموزه‌های اسلامی باید از جنبه‌های مختلف آن پرداخته شود. در این خصوص، باید تفاوت‌های «انتظار سازنده» و «انتظار مخرب» روشن شود. انتظار سازنده به معنای آمادگی فعالانه برای ظهور امام مهدی(عج) و تلاش برای اصلاح جامعه به‌گونه‌ای است که زمینه‌ساز ظهور او شود، در حالی که انتظار مخرب به نوعی انفعال و بی‌تفاوتی نسبت به وضعیت موجود و عدم تلاش برای تغییر و بهبود اشاره دارد. وظایف منتظران باید در این راستا معرفی شده و تأکید بر آمادگی روحی و عملی برای ظهور امام زمان(عج) باید در برنامه‌های آموزشی و تربیتی گنجانده شود. سومین گام در این سازوکار نیز پالایش روحی و زدودن صفات ناپسند است.

برای ایجاد جامعه‌ای مهدوی، ضرورت دارد که افراد به پالایش روحی و زدودن صفات ناپسند خود بپردازند؛ صفاتی مانند حسد، ریا، کبر و خشم از جمله موانعی هستند که در مسیر تحقق اهداف عالی انسانی و دینی باید از آن‌ها اجتناب کرد. در عین حال، تقویت فضائل اخلاقی چون صبر، تقوا، ایثار، گذشت و تواضع نه تنها در فرد، بلکه در جامعه نیز باید نهادینه شود. این فضائل باید به‌گونه‌ای در آموزش‌های دینی و تربیتی قرار گیرد که افراد در زندگی روزمره خود آن‌ها را به‌کار گیرند. خودسازی فردی، به‌ویژه در دوران غیبت امام زمان(عج)، پیش‌شرط ضروری برای تحقق جامعه مهدوی است.

چهارمین گام در تربیت مهدوی مسئولیت‌پذیری و احساس تعهد نسبت به سرنوشت جامعه است.در کنار خودسازی فردی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و احساس تعهد نسبت به سرنوشت جامعه امری ضروری است. این احساس مسئولیت باید افراد را به درک عمیق‌تری از مشکلات و چالش‌های موجود در جامعه سوق دهد و انگیزه‌ای برای تلاش در جهت رفع این مشکلات و بهبود اوضاع اجتماعی ایجاد کند. افراد باید به این درک برسند که اصلاح جامعه و رفع مشکلات آن، بخشی از وظایف منتظران واقعی امام مهدی(عج) است و تحقق این امر نیازمند همت جمعی و همکاری در سطح فردی و اجتماعی است.

ایکنا - از دیدگاه شما برای تربیت مهدوی سازوکاری در حوزه اقتصاد وجود دارد؟

یکی از نکات کلیدی در جامعه مهدوی توجه به مسائل اقتصادی است. تلاش برای کسب درآمد حلال، پرهیز از اسراف و تبذیر، و توجه به تولید و اشتغال‌زایی از جمله وظایف اخلاقی و اجتماعی است که باید در فرآیند تربیت مهدوی گنجانده شود. آموزش شیوه‌های کسب درآمد حلال و مدیریت منابع اقتصادی به‌طور بهینه، به‌ویژه در دوران غیبت، می‌تواند از انحرافات اقتصادی و فساد اجتماعی جلوگیری کند و به تحقق آرمان‌های مهدوی نزدیک‌تر کند.

در تربیت مهدوی، توجه به سلامت جسمی و تندرستی افراد امری ضروری است. این مسئله باید به‌عنوان بخشی از برنامه‌های تربیتی در نظر گرفته شود، چراکه تنها افرادی با سلامت بدنی مناسب قادر خواهند بود در راستای اهداف مهدوی فعالیت کنند. پرورش بدنی، ورزش و حفظ تندرستی به‌عنوان یکی از ارکان جامعه مهدوی باید در کنار تربیت معنوی قرار گیرد.

ایکنا _ شناخت و رفع موانع و چالش‌ها در این مسیر چقدر مؤثر است؟

برای تحقق جامعه مهدوی، شناخت موانع و چالش‌های موجود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عدم درک عمیق از مفاهیم مهدوی، ارائه تفاسیر نادرست و انحرافی از آموزه‌های دینی، و همچنین عدم تلاش برای خودسازی و اصلاح جامعه از جمله موانعی است که باید شناسایی و برطرف شوند. علاوه بر این، ناامیدی و یأس از تحقق اهداف مهدوی می‌تواند به‌عنوان یک مانع بزرگ در مسیر حرکت به‌سوی ظهور امام مهدی(عج) مطرح باشد. سوءاستفاده دشمنان از اختلافات مذهبی و قومی نیز یکی دیگر از چالش‌هایی است که باید از آن آگاهی داشت و در جهت رفع آن‌ها گام برداشت.