امامت مقامی انتصابی از طرف خداوند است یا مردم
عضو هسته علمی مؤسسه کلامی احیا همدان به تحلیل و تفسیر این موضوع پرداخت که آیا امامت مقامی انتصابی از سوی خداوند است یا مردم این مقام را به امام می‌بخشند.
امامت به معناى رياست عامه در امور دنيوى و اخروى است. بنابر اعتقادات شيعه، امامت، استمرار نبوت است در همه جزئيات و كليات؛ و تنها تفاوت آن با نبوت اين است كه بر شخص امام، وحى فرود نمىآيد و نزول وحى پس از پيامبر(ص) پايان يافته است. به‌منظور تبیین این مبحث که آیا امامت را خداوند تعیین می‌کند یا از سوی مردم تعیین می‌شود، خبرنگار ایکنا از همدان با حجت‌الاسلام والمسلمین سجاد جمشیدی، عضو هسته علمی مؤسسه کلامی احیا همدان گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:
ایکنا _ آیا امامت انتصابی از سوی خداوند است، یا اینکه مردم آن را تعیین می‌کنند؟
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در رابطه با امامت و ولایت وجود دارد، مسئله انتصابی یا انتخابی بودن امام است که آیا ولایت و خلافت بعد از رسول خدا یک امر و مسئله‌ای است که مردم باید تعیین‌کننده آن باشند و امام را مردم انتخاب کنند و یا اینکه خلافت و جانشینی پیامبر(ص) از سمت خداوند باید مشخص شود. در نگاه شیعه امامت مسئله‌ای انتصابی از سوی خداوند است و حتی پیامبر(ص) هم از طرف خودش به‌صورت مستقل نمی‌تواند امام را معین کند. به همین جهت پیامبر(ص) در آخرین حجی که داشتند مردم را در منطقه غدیرخم جمع کردند.
جمعیتی حدود ۱۲۰ هزار نفر بودند که پیامبر به دستور خداوند، حضرت علی(ع) را به‌عنوان ولی و جانشین پس از خودشان معرفی کردند و در این باره خداوند سه مرتبه جبرئیل را نزد پیامبر(ص) می‌فرستد که ای پیامبر امر ولایت را به مردم ابلاغ کن که پیامبر(ص) نیز در خطبه غدیریه به نزول جبرئیل به‌صورت متعدد اشاره کردند و در هیچ امری نبوده که این‌گونه جبرئیل پی‌درپی نزد پیامبر(ص) حاضر شود و به موضوعی دستور دهد و این موضوع فقط درباره امر ولایت صدق داشته است.
جبرئیل آیه ۶۷ سوره مائده را به دستور خداوند بر قلب پیامبر نازل کرد، «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ ای پیامبر آنچه از سوی پروردگارت درباره ولایت و رهبری علی بن ابیطالب امیرالمؤمنین (ع) بر تو نازل شده ابلاغ کن؛ و اگر انجام ندهی پیام خدا را نرسانده‌ای. و خدا تو را از آسیب و گزند مردم نگه می‌دارد؛ قطعاً خدا گروه کافران را هدایت نمی‌کند.»
همان‌طور که از این آیه مشخص می‌شود امامت و خلافت به دستور خداست و مردم در تعیین آن دخالتی ندارند. پیامبر(ص) نیز در غدیرخم خطبه مفصلی می‌خواند و خلافت حضرت را بیان می‌کند.
غدیرخم فقط یک نمونه از دلایلی است که برای خلافت و امامت حضرت علی(ع) و اولاد معصوم ایشان داریم که پیامبر از طرف خداوند حضرت را به‌عنوان ولی مؤمنان منصوب می‌کند.
ایکنا _ دلایل قرآنی انتصاب امامت از سوی خداوند چیست؟
درباره اینکه امام از طرف خداوند تعیین می‌شود دلایل متعددی وجود دارد، مانند دلیل قرآنی که در آیه ۱۲۴ سوره بقره آمده است: «وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ؛ و یاد کنید هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به اموری دشوار و سخت آزمایش کرد، پس او همه را به‌طور کامل به انجام رسانید، پروردگارش به‌خاطر شایستگی و لیاقت او فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم گفت: و از دودمانم نیز پیشوایانی برگزین. پروردگار فرمود: پیمان من که امامت و پیشوایی است به ستمکاران نمی‌رسد.»
در این آیه خداوند حضرت ابراهیم(ع) را امام برای مردم قرار می‌دهد و انتخاب امام را بر عهده مردم نمی‌گذارد. این آیه می‌فرماید زمانی که ما ابراهیم(ع) را به مسائل مختلف مبتلا کردیم و ایشان را آزمایش کردیم حال که از امتحان سربلند بیرون آمده اکنون لایق مقام بالاتری است و آن هم مقام امامت است. در این آیه می‌بینیم که خداوند به وسیله «جَاعِلُكَ إِمَامًا» انتصابی بودن امام از طرف خداوند را تصریح می‌کند. همچنین در این آیه خداوند امامت را عهد خود معرفی می‌کند.
زمانی که حضرت ابراهیم(ع) سؤال کرد آیا امامت به فرزندان من هم می‌رسد، خداوند فرمود عهد من به ظالمان نمی‌رسد. به عبارتی هر یک از آن‌ها که مقام عصمت داشته باشند، خداوند این عهد را در رابطه با آن‌ها اجرا می‌کند، بنابراین لازمه مقام امامت داشتن عصمت است. بر این اساس طبق این دو آیه که مطرح شد امام مقامی انتصابی از طرف خداوند است.
انتهای پیام
