امروز قبل از هر چیز نیازمند حفظ انسجام ملی هستیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از همدان، مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور شام‌گاه یکشنبه، 7 تیرماه در همایش پاسداشت حماسه حضور، اظهار کرد: حفظ شرایط به‌دست آمده در سال 94 به سادگی امکان‌پذیر نیست، چراکه در بودجه و تجارت خارجی کاهش داشته‌ایم و اداره کشور با این وضعیت سخت است، بنابراین قبل از هر چیزی نیازمند انسجام ملی‌ای هستیم که محتوا می‌خواهد.

وی با اشاره به نام‌گذاری سال توسط مقام معظم رهبری افزود: باید دایره‌ای در نظر بگیریم و با همدلی و همزبانی که از سوی مقام عظمای ولایت مورد تأکید است در این دایره قرار گیریم و خیلی با هم دعوا نکنیم.

نیلی ادامه داد: اگر بخواهیم به داستان پدیده 5 میلیون دختر بازمانده از ازدواج جامع‌تر نگاه کنیم باید به سال‌های اول دهه 60 بازگردیم که کشور با یک شوک بزرگ جمعیتی مواجه شد، درست برعکس پدیده‌ای که هم‌اکنون با آن مواجهیم، از آن زمان شکل هرم سنی جمعیت کشور دارای برآمدگی بزرگی بود به‌طوریکه ظرف 5 سال حدود 8 میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه شد و این جمعیت در لایه‌های سنی به سمت سنین بالاتر حرکت می‌کرد که آن موقع پیش‌بینی می‌کردیم که این جمعیت کثیر در نیمه دوم دهه 80 به سن کار، ازدواج و مسکن برسند.

وی با بیان اینکه این مسأله مورد توجه برنامه‌ریزان کشور بود به طوریکه برنامه سوم توسعه برای آماده کردن شرایط ایجاد شغل برای جوانان تدوین شد، برای تحقق این امر نخستین مسأله منابع بود و اینکه چطور می‌توان برای این جمعیت کثیر منابعی فراهم و شغل ایجاد کرد، به یکباره در سال‌های نیمه دوم دهه 80 اقتصاد کشور همراه با اقتصاد دیگر صادرکنندگان نفت با موهبت مواجه و حجم عظیمی از درآمد حاصل از فروش نفت عاید کشور شد، سال 77 حدود یک میلیون و 800 هزار بشکه نفت با قیمت 104 دلار صادر می‌شد و کمترین رکود قیمت نفت در طول دوره بلندمدت تا قبل از دهه 50 بود.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور بیان کرد: اما در سال 84 به یکباره رکورد درآمد 70 میلیارد دلاری ثبت شد و حجم عظیمی از درآمد حاصل از فروش نفت نصیب کشور شد و همین روند درآمدهای ارزی کشور تا سال 90 ادامه داشت که درآمد حاصل از فروش نفت به 153 میلیارد دلار رسید، از سال 84 تا پایان سال 92 جمع درآمد ارزی کشور که عمده آن از فروش نفت حاصل شده بود، عدد سرسام‌آوری در حد 950 میلیارد دلار بود به طوریکه با این درآمد علاوه بر نوسازی صنعت کشور می‌شد برای متولدین دهه 60 که به علت نامساعد بودن شرایط اقتصادی کشور شغل و درآمد کافی ایجاد نشد که بتوان ازدواج را ترویج داد، زندگی، شغل و مسکن مهیا کرد همچنین با این منابع می‌شد مشکل آب را به طور اساسی حل شود تا با کمبود منابع آبی مواجه نباشیم.

فراتر از 100 سال شاهد رشد جمعیت جوان خواهیم بود

وی اضافه کرد: در بلندمدت و فراتر از 100 سال یکبار شاهد چنین جمعیت جوانی خواهیم بود که آن جمعیت اهرم رشد، تحرک و توسعه شود به طوریکه هم به لحاظ جمعیت جوان و کشور و هم به لحاظ منابع در دوره استثنایی به سر می‌بردیم و نمی‌توان پیش‌بینی کرد که مجددا چه زمانی به این منابع دست خواهیم یافت که بتوان کار کرد، در سال 90 صادرات 118 میلیارد دلاری نفت و گاز را داشتیم که امسال به سختی این میزان صادرات به 25 میلیارد دلار می‌رسد، در سال 90، 2.3 میلیون بشکه نفت به قیمت 105 تا 108 دلار بود و هم‌اکنون یک میلیون بشکه نفت خام به قیمت 60 دلار صادر می‌شود که اگر نسبت بگیریم حدود 25 درصد کاهش را شاهد هستیم.

نیلی یادآور شد: این مقدار از منابع عملا به حجم عظیمی از وادرات تبدیل شد به طوریکه از سال 84 تا پایان سال 92 دقیقا 718.6 میلیارد دلار واردات کالا و خدمات داشتیم، اقتصادی که از هاضمه‌اش واردات حدودا 20 تا 22 میلیارد دلاری عبور می‌کرد به یکباره به دنبال عبور 84 تا 85 میلیارد دلار از هاضمه‌اش بوده که این امر مساله‌ساز است و علاوه بر ایجاد نابسامانی‌های اقتصادی نابسامانی‌های اجتماعی و حتی فرهنگی در جامعه ایجاد می‌کند، دولت درآمد ارزی خود را به بانک مرکزی می‌فروشد و بانک مرکزی ریال را در اختیار دولت قرار می‌دهد و ارز صرف واردات می‌شود، بودجه جاری 23 هزار میلیارد تومانی سال 84 تا 92 به 120 هزار میلیارد تومان رسید و هم‌اکنون با مشکل بزرگی مواجهیم که چطور هزینه‌های جاری کشور را تأمین کنیم؟

وی تصریح کرد: سال 84، 7 هزار میلیارد تومان و سال 85، 14 هزار میلیارد تومان 100 درصد رشد درآمد عمرانی بودجه را شاهد بودیم که متکی به درآمد نفت بود و این مقدار درآمد بی‌مهابا وارد اقتصاد شد با توجه به اینکه می‌دانستیم از بیرون در معرض تهدید هستیم، بودجه کشور با اتکا به فروش نفت رشد کرد و اقتصاد ما به واردات وابسته شد و به علت اینکه حجم زیادی درآمد به ریال تبدیل شد و در اقتصاد به گردش درآمد بنابراین حجم نقدینگی، وادرات و مخارج دولت رشد یافت.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور اظهار کرد: رکورد اقتصاد واردات کشور در سال‌های 89 و 90 به ثبت رسید به طوریکه در سال 89 میزان واردات 95 میلیارد دلار و در سال 90 به 93 میلیارد دلار رسید و درست در زمانی که اقتصاد ما بسیار به واردات و بودجه به نفت وابسته و حجم نقدینگی در اقتصاد افزایش یافته بود، دشمنان تحریم را به ما تحمیل کردند و نتیجه آن این شد که به یکباره حجم واردات با محدودیت شدید مواجه شد و در نتیجه دلار از هزار تومان به سه هزار تومان افزایش یافت.

وی اذعان کرد: بودجه عمرانی 29 هزار میلیارد تومانی سال 90 به 15 هزار میلیارد تومان در سال 91 رسید که این فاصله، بدهی دولت به پیمانکاران بود چراکه پیمانکاران به اتکای اینکه دولت بودجه عمرانی می‌دهد از بانک‌ها تسهیلات دریافت کردند و به علت اینکه دولت به تعهدش عمل نکرد آنها هم نتوانستند بدهی خود را به بانک‌ها پرداخت کنند و همین امر مطالبات معوقه را ایجاد کرد و بدهی دولت را به وجود آوردند به طوریکه حجم تعهدات دولت به شدت افزایش یافت و منابع به یکباره با کاهش مواجه شد و دولت به یک بدهکار بزرگ تبدیل شد.

نیلی با بیان اینکه در سال 91 و 92 اقتصاد کشور متلاطم بود و شرایط اقتصادی نوسانات زیادی داشت و نرخ ارز بعد از ثبات هزار تومان شد، اضافه کرد: بنابراین اقتصاد به یکباره به اقتصاد متلاطم تبدیل شد و در شرایطی که متولدین دهه 60 می‌توانستند شغل و درآمد داشته باشند اما می‌بینیم 20 میلیون و 300 هزار نفر شاغل موجود در کشور در سال 84 در سال 91 ثابت مانده و در واقع صفر خالص اشتغال کشور بود.

وی با بیان اینکه متولدین دهه 60 به کجا رفتند؟ اظهار کرد: یک عده مأیوس شدگان بودند که اصلا وارد بازار کار نشده و افسرده شدند و نابسامانی اجتماعی مثل اعتیاد به دنبالشان آمد و یک تعداد کثیری با توسعه آموزش عالی دانشجو شدند به طوریکه تعداد دانشجو به نسبت 100 هزار نفر جمعیت کشور حتی از کشورهایی نظیر انگلستان و فرانسه البته به غیر از آمریکا بیشتر است.

آموزش عالی آموزش عالی توسعه یافت

وی با تأکید بر اینکه صرفا برای ضربه‌گیری بازار کار آموزش عالی را توسعه دادیم، چقدر تعداد آموزش عالی افزایش یافت؟ چطور می‌توان فارغ‌التحصیلان و خروجی دانشگاه‌ها را تامین مالی کرد؟ این از دغدغه‌های ماست که جوانی که می‌توانست تعمیرکار برق شود در رشته‌هایی نظیر جغرافیا، ادبیات، تاریخ و ... تحصیل کرده و به دنبال کار در بدنه دولت است.

وی عنوان کرد: هم‌اکنون سه میلیون و 500 هزار نفر بیکار در کشور وجود دارد اما همزمان واردکننده نیروی کار از کشور افغانستان هستیم چراکه جوان ما حاضر به انجام کاری نیست که کارگر افغانی انجام می‌دهد و می‌خواهد در دستگاه‌های دولتی وارد شود و این در حالیست که دولت به لحاظ محدودیت منابع مالی به صورت مستقیم امکان ایجاد شغل ندارد و تنها بخش خصوصی است که می‌تواند اشتغالزایی کند، امروز با انبوهی از جوانان دهه 60 به اضافه آن‌هایی که بعدا به جمعیت کشور اضافه شدند مواجهیم که نگران تأمین شغل برای آن‌ها هستیم چراکه در غیر این صورت معضل اقتصادی می‌تواند به مسأله اجتماعی و ... تبدیل شود بنابراین اشتغال به عنوان نگرانی اصلی ما مطرح است.

نیلی بیان کرد: در سال 92 دولت در حالی کارش را آغاز کرد که در یک بازار متلاطم ارز قرار داشتیم، نرخ تورم بالا بود و با کاهش قابل توجه در رشد تولید ناخالص داخلی مواجه بودیم به طوریکه در سال 91 منفی 6.8 و در سال 92 منفی 1.9درصد بود، رکود تورمی ایجاد شده در سال‌های 91 و 92 در تاریخ اقتصاد کشور بی‌سابقه است، اعتمادی که به دولت ابراز شد رابطه بین اقتصاد و سیاست را نشان می‌دهد به طوریکه در 24 خرداد که انتخابات برگزار شد آمار نوسانات نرخ ارز را داشتیم اما در ابتدای تیرماه سال 92 و قبل از شروع کار دولت نرخ ارز ثابت شد و این مهم به علت خوش‌بینی به آینده شکل گرفت و باعث شد بازار ارز ثابت شود.

وی ادامه داد: شاخص بورس در اوایل تابستان سال 92، 45 هزار بود که در دی‌ماه همان سال به 90 هزار رسید که نگران‌کننده بود که مبادا رشد حبابی باشد و مشکل‌ساز شود، با برقراری ثبات در بازار ارز و روی کار آمدن دولت انضباط پولی و مالی برقرار شد و سیر نزولی تورمی که قله‌اش در سال 92 بود، آغاز شد؛ در اواخر آذرماه سال 92 دکتر روحانی اعلام کرد که سال 93 تلاش خواهیم کرد به رشد اقتصادی سه درصد و تورم 25 درصد برسیم و خوشبختانه در این سال کاهش تورم داشتیم و اقبال مردم برای سپرده‌گذاری پول‌هایشان در بانک‌ها افزایش یافت به طوریکه در سال 92، 236 هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه شد اما در سال93، 340 هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه شد و امروز رشد اقتصادی سه درصد و تورم به 15 درصد رسیده است.

نیلی بیان کرد: وضعیت خوبی برای دولت و مردم است اگر واقعا مردم به دولت اعتماد داشته باشند و انتظارات مثبت به آینده باشد چراکه دولت به تنهایی نمی‌تواند کار کند. سال 93 با وجود اینکه همچنان در فشار تحریم به سر می‌بردیم و فشار نقدینگی به اقتصاد وارد می‌شد توانستیم به رشد مثبت اقتصادی و تورم 15 درصدی برسیم هر چند کاهش تورم کار بزرگی بود اما کشورهای بسیار کمی در دنیا هستند که با تورم مواجه هستند و به عبارتی تورم امروز در دنیا ریشه‌کن شده است و تعداد کشورهایی که دارای تورم دو رقمی باشند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

حل مشکل جوانان نیازمند کاهش نرخ تورم است

وی افزود: رسیدن به تورم 15 درصد کار بزرگی است اما اصلا رضایت‌بخش نیست، اگر می‌خواهیم مشکل جوانان را حل کنیم رشد بالاتری نیاز داریم چراکه کشورهایی در اطرافمان هستند که در گذشته رشد یک رقمی داشتند اما رشدشان دو رقمی شده بنابراین باید تلاش کنیم به سمت جلو حرکت کنیم هر چند امسال برای اقتصاد ما سال سختی است، تیرماه سال گذشته قیمت نفت 105 دلار بود اما ظرف فاصله کوتاهی قیمت نفت به حدود 60 تا 62 دلار رسید که به علت مسائل تحریم قیمت نفت در منطقه 4 دلار کمتر از این مبلغ وصول می‌شود البته پول آن به دست ما نمی‌رسد، حال بماند که چطور پول خود را از هند می‌گیریم و با چین مبادله می‌کنیم.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور تأکید کرد: با توجه به اینکه در سطح ملی در مقطع حساسی به سرمی‌بریم و باید به خاطر مذاکرات اقتصاد کشور را قوی کنیم و آنجایی که می‌توانیم در مذاکرات از موضع قدرت وارد شویم. وقتی محدودیت‌ها برطرف شود پشت صحنه تصمیم‌گیری‌های اقتصادی را نشان خواهیم داد که چطور با درآمد 25 میلیارد دلاری اقتصاد کشور را اداره کردیم که البته بسیار سخت است.