ازدواج موقت، آمپر نگهدارنده اجتماعی
گروه اجتماعی: ازدواج موقت، یک آمپر نگهدارنده اجتماعی مناسب در جهت جلوگیری از دامن زدن به فساد و آسیب‌های جامعه به شرط مدیریت و کنترل روابط و راهبردی مناسب برای متأهلینی که شرایط ازدواج دائم و یا حضور در کنار همسر خود را ندارند می‌تواند مفید واقع شود اما به هیچ وجه به دختران و پسران مجرد پیشنهاد نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) از همدان، نیاز جنسی از جمله نیازهای مهم بشری است که عدم پاسخگویی یا پاسخگویی نادرست به آن موجب مفاسد روانی، اخلاقی و اجتماعی بسیاری می‌شود بنابراین دین اسلام به منظور پاسخ صحیح به این نیاز، ازدواج موقت را در کنار ازدواج دائم تجویز کرده که مورد تأیید عقل و خردمندان صلاح‌جو نیز قرار گرفته به طوریکه در زمان پیامبر اکرم(ص) نیز به آن عمل شده است.
این نوع ازدواج اگر بر خلاف تبلیغات گسترده‌ای که مروجان آزادی جنسی علیه آن به راه انداخته‌اند، به درستی همراه با مدیریت، قانون و کنترل شده و زیرنظر کارشناسان اهل فن در جامعه ساماندهی شود، راه خوبی است که نیاز جنسی و عاطفی زن و مرد نسبت به یکدیگر پاسخ داده شود و جامعه‌ای سالم به وجود آید.
متأسفانه امروزه به دلائل متعددی، پاسخ به نیاز لجام گسیخته جنسی از طریق ازدواج دائم، با مشکلاتی مواجه است و زمینه این قسم ازدواج به دلیل مخارج سنگین، مهریه سنگین، احساس اسارت زن و مرد به جهت پایبند شدن آنها به خانه و خانواده و سلب آزادی‌های پیش از ازدواج، تقبل هزینه زندگی(نفقه) که با پیدایش فرزندان رو به افزایش می‌گذارد، نبودن شغل و درآمد کافی به طوریکه با درآمد حاصل از یک شیفت کار زندگی نمی‌چرخد، بالا بودن سطح توقعات زوجین از یکدیگر در خرج و مخارج زندگی و چنین و چنان بودن، عدم حمایت والدین از آنها به دلیل ناتوانی یا کمرنگ شدن این سنت در جامعه، تمایل زوجین به استقلال در تصمیم گیری و سکونت مجزا از پدر و مادر و ... اندکی سخت شده است.
با توجه به آیات قرآن کریم، مضمون روایات و مذاق شریعت، ازدواج موقت تنها در مواقع ضروری و جلوگیری از روابط نامشروع پیشنهاد شده است، از این رو ائمه اطهار(ع) در هنگام ضرورت به اجرای این امر توصیه می‌فرمودند، قابل ذکر است ازدواج موقت تنها برای زنان و مردانی كه امكان ازدواج دائم را ندارند و دختران و پسرانی که قصد ازدواج و عقد دائم را دارند، آن هم با کنترل خانواده‌ها انجام گیرد که لازم است خطوط قرمزی برای هر دو طرف به وسیله شروط ضمن عقد مشخص شود بنابراین نباید از این حکم و سنت سوءاستفاده شود. در این میان، قانون و نظام جمهوری موظف است راه‌های سوء استفاده از این موضوع را مسدود كند.
عبدالله اسدی، روانشناس و کارشناس خانواده در همدان در گفت‌و‌گو با ایکنا اظهار کرد: غریزه جنسی یکی از نیازهای بدیهی و فطری بشر است که خدای متعال در نهاد و وجود انسان قرار داده است، با این حال برخورد هریک از جوامع بشری یا فرهنگ‌های مرتبط در مواجهه با این غریزه و برآورده کردن نیازهای مربوطه متفاوت است.
وی با بیان اینکه ازدواج بزرگترین و مهمترین حادثه زندگی انسان است، افزود: ازدواج موقت یکی از ازدواج‌هایی است که در بسیاری جوامع امری پذیرفته شده است، در این نوع ازدواج، آقا و یا خانمی که شرایط ازدواج دائم را ندارند و یا به علت بیماری و مشکلات جسمی و روحی زوجین و شرایط دیگری که اسلام برای آن تعریف کرده، به این نوع ازدواج روی می‌آورند.
اسدی اضافه کرد: ازدواج موقت، یک آمپر نگهدارنده اجتماعی مناسب در جهت جلوگیری از دامن زدن به فساد و آسیب‌های جامعه به شرط مدیریت و کنترل روابط و راهبردی مناسب برای متأهلینی که شرایط ازدواج دائم و یا حضور در کنار همسر خود را ندارند می‌تواند مفید واقع شود اما این نکته را نباید فراموش کرد که این نوع ازدواج برای افراد مذکور، باید همراه با تأییدیه یک کارشناس خانواده باشد.
این کارشناس خانواده ادامه داد: طبق آیه «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنی أَلاَّ تَعُولُوا؛ و اگر در اجراى عدالت ميان دختران يتيم بيمناكيد هر چه از زنان ديگر كه شما را پسند افتاد دو دو سه سه چهار چهار به زنى گيريد پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد به يك [زن آزاد] يا به آنچه از كنيزان مالك شده ايد اكتفا كنيد اين خوددارى نزديكتر است تا به ستم گراييد» (نسا/آیه 3)، شرط اختیار زن دیگر توسط مرد برقراری عدالت دربین آنهاست.
ازدواج موقت برای پسران و دختران مجرد پیشنهاد نمی‌شود
وی گفت: ازدواج موقت برای پسران و دختران مجرد پیشنهاد نمی‌شود چرا که دیگر در زمان ازدواج و تشکیل خانواده، رغبت چندانی به زندگی و رابطه زناشویی نخواهند داشت بنابراین معتقدم دختران و پسرانی که قبل از دوران عقد دائم به ازدواج موقت یا همان صیغه محرمیت روی می‌آورند، دست به امری نادرست می‌زنند.
اسدی عنوان کرد: در ازدواج موقت قبل از عقد دائم که دختر و پسر با یکدیگر محرم هستند، پس از مدتی قرارگیری در کنار یکدیگر به ناچار به روابطی دست خواهند زد که به حق شایسته دوران ازدواج و تشکیل خانواده است، از این رو پس از اتمام دوران محرمیت و ورود به عقد دائم بسیاری از زوجین از یکدیگر زده شده و با مشکلات عدیده ای روبرو خواهند شد.
این روانشناس خانواده معتقد است: عدم محرمیت دختر و پسر جهت آشنایی با یکدیگر برای ازدواج بهتر از صیغه محرمیت بین این دو است، حال اگر این دوران و روابط کاملا کنترل شده و کمتر از 6 ماه به طول بینجامد نیز قابل قبول است، همچنین فضای مجازی به عنوان عاملی مهم در فروپاشی خانواده‌ها و افزایش ارتباطات فضای حقیقی خانم و آقا در عصر کنونی از جمله آسیب‌هایی است که مدیریت، کنترل و ساماندهی لازم از سوی خانواده و جامعه و دستگاه‌های ذی‌ربط را می‌طلبد.
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سعید کاظمی، معاون پژوهش حوزه علمیه استان همدان نیز به خبرنگار ایکنا گفت: ازدواج موقت یکی از دو نوع ازدواجی است که اسلام آن را جایز شمرده و طبق شرایط و ضوابط اسلامی و توافق طرفین این نوع ازدواج بین زوجین منعقد می‌شود و قوانین جمهوری اسلامی این اجازه را به زوجین داده که هنگام جاری کردن خطبه عقد دائم، اختیار کردن همسر دوم در صورت لزوم، جزء شرایط ضمن عقد باشد.
وی افزود: ازدواج دو انسان با یکدیگر، نیاز به شناخت از سوی طرفین دارد و در این راستا بسیاری از خانواده‌ها ارتباط آزاد و نزدیک فرزند خود را با جنس مخالف مناسب نمی‌دانند لذا ازدواج موقت آن هم با لحاظ برخی محدودیت‌ها و ارتباطات می‌تواند در این راستا مفید واقع شود اما نباید این دوران بیشتر از 6 ماه به طول بینجامد چرا که عواقب و نتایج جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
حجت‌الاسلام کاظمی اضافه کرد: روی آوردن پسران و برخی دختران مجرد و میل مردان به همسر دوم و یا سوم و زوجینی که قبل از دوران عقد دائم، تصمیم به عقد دائم دارند، ازدواج موقت با رعایت و پایبند بودن به شرایط، ضوابط و محدودیت‌های لازم و رعایت عدالت که آن نیز منوط بر رفتار، کردار و ارتباط جنس مونث با جنس مذکر دارد، می‌تواند مفید واقع شود.
ازدواج موقت در جامعه ما به خوبی جا نیفتاده است
معاون پژوهش حوزه علمیه استان ادامه داد: متأسفانه ازدواج موقت در جامعه ما به خوبی جا نیفتاده و در میان بسیاری از افراد جلوه زشتی دارد و فرد روی آورنده به این امر که شاید بنا به شرایط زندگی خود و حتی با رعایت موارد فوق، به این نوع ازدواج روی آورد، فردی طرد شده به شمار رود، متأسفانه در جامعه کنونی شرایط ازدواج با کمبود شغل و تسهیلات اندک از سوی دولت و ... اندکی سخت شده است.
وی عنوان کرد: طبق آیه شریفه « وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَبَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَنُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْراً وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِى ءَاتَكُمْ وَلَا تُكْرِهُواْ فَتَيَتِكُمْ عَلَى الْبِغَآءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِّتَبْتَغُواْ عَرَضَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛ كسانى كه وسیله ازدواج نمی یابند، باید پاكدامنى و عفت پیشه كنند، تا آن كه خداوند از كرم خویش، آنان را بی نیاز نماید...» (نسا/آیه 33)، خداوند از کسانی که شرایط ازدواج ندارند می‌خواهد که حیا و خویشتن داری را پیشه کرده سپس اقدام به ازدواج کنند.
حجت‌الاسلام کاظمی گفت: به دلیل عدم شرایط لازم جهت تشکیل خانواده‌ها از سوی دختران و پسران، شاهد افزایش آمار ازدواج موقت در پسران هستیم. حال پاسخ به این نیاز و غریزه فطری به سه صورت خواهد بود؛ سرکوب، تن دادن به روابط نامشروع و ولنگاری‌های بی قید و بند و یا ایجاد یک رابطه شرعی و دینی، که بی‌شک گزینه سوم قابل قبول است اما نباید این ازدواج موقت بهانه‌ای در فرد جهت عدم میل به ازدواج دائم باشد.
این مقام مسئول بیان کرد: جهت بهبود و کاهش سن ازدواج، دولت موظف است با فرهنگ سازی درست از طرق مختلف همچون صدا وسیما و مراکز فرهنگی، ازدواج را در میان جوانان آسان کند، همچنین ارائه خدمات و تسهیلات اجتماعی و اقتصادی و تشویق به این امر مقدس می‌تواند از هزینه‌های بسیاری عواقب عدم ازدواج دختران و پسران همچون افسردگی، بی بند باری، آسیب‌های اجتماعی و ... بکاهد.
گزارش از لیلا خدایی، خبرنگار ایکنا
این نوع ازدواج اگر بر خلاف تبلیغات گسترده‌ای که مروجان آزادی جنسی علیه آن به راه انداخته‌اند، به درستی همراه با مدیریت، قانون و کنترل شده و زیرنظر کارشناسان اهل فن در جامعه ساماندهی شود، راه خوبی است که نیاز جنسی و عاطفی زن و مرد نسبت به یکدیگر پاسخ داده شود و جامعه‌ای سالم به وجود آید.
متأسفانه امروزه به دلائل متعددی، پاسخ به نیاز لجام گسیخته جنسی از طریق ازدواج دائم، با مشکلاتی مواجه است و زمینه این قسم ازدواج به دلیل مخارج سنگین، مهریه سنگین، احساس اسارت زن و مرد به جهت پایبند شدن آنها به خانه و خانواده و سلب آزادی‌های پیش از ازدواج، تقبل هزینه زندگی(نفقه) که با پیدایش فرزندان رو به افزایش می‌گذارد، نبودن شغل و درآمد کافی به طوریکه با درآمد حاصل از یک شیفت کار زندگی نمی‌چرخد، بالا بودن سطح توقعات زوجین از یکدیگر در خرج و مخارج زندگی و چنین و چنان بودن، عدم حمایت والدین از آنها به دلیل ناتوانی یا کمرنگ شدن این سنت در جامعه، تمایل زوجین به استقلال در تصمیم گیری و سکونت مجزا از پدر و مادر و ... اندکی سخت شده است.
با توجه به آیات قرآن کریم، مضمون روایات و مذاق شریعت، ازدواج موقت تنها در مواقع ضروری و جلوگیری از روابط نامشروع پیشنهاد شده است، از این رو ائمه اطهار(ع) در هنگام ضرورت به اجرای این امر توصیه می‌فرمودند، قابل ذکر است ازدواج موقت تنها برای زنان و مردانی كه امكان ازدواج دائم را ندارند و دختران و پسرانی که قصد ازدواج و عقد دائم را دارند، آن هم با کنترل خانواده‌ها انجام گیرد که لازم است خطوط قرمزی برای هر دو طرف به وسیله شروط ضمن عقد مشخص شود بنابراین نباید از این حکم و سنت سوءاستفاده شود. در این میان، قانون و نظام جمهوری موظف است راه‌های سوء استفاده از این موضوع را مسدود كند.
عبدالله اسدی، روانشناس و کارشناس خانواده در همدان در گفت‌و‌گو با ایکنا اظهار کرد: غریزه جنسی یکی از نیازهای بدیهی و فطری بشر است که خدای متعال در نهاد و وجود انسان قرار داده است، با این حال برخورد هریک از جوامع بشری یا فرهنگ‌های مرتبط در مواجهه با این غریزه و برآورده کردن نیازهای مربوطه متفاوت است.
وی با بیان اینکه ازدواج بزرگترین و مهمترین حادثه زندگی انسان است، افزود: ازدواج موقت یکی از ازدواج‌هایی است که در بسیاری جوامع امری پذیرفته شده است، در این نوع ازدواج، آقا و یا خانمی که شرایط ازدواج دائم را ندارند و یا به علت بیماری و مشکلات جسمی و روحی زوجین و شرایط دیگری که اسلام برای آن تعریف کرده، به این نوع ازدواج روی می‌آورند.
اسدی اضافه کرد: ازدواج موقت، یک آمپر نگهدارنده اجتماعی مناسب در جهت جلوگیری از دامن زدن به فساد و آسیب‌های جامعه به شرط مدیریت و کنترل روابط و راهبردی مناسب برای متأهلینی که شرایط ازدواج دائم و یا حضور در کنار همسر خود را ندارند می‌تواند مفید واقع شود اما این نکته را نباید فراموش کرد که این نوع ازدواج برای افراد مذکور، باید همراه با تأییدیه یک کارشناس خانواده باشد.
این کارشناس خانواده ادامه داد: طبق آیه «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنی أَلاَّ تَعُولُوا؛ و اگر در اجراى عدالت ميان دختران يتيم بيمناكيد هر چه از زنان ديگر كه شما را پسند افتاد دو دو سه سه چهار چهار به زنى گيريد پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد به يك [زن آزاد] يا به آنچه از كنيزان مالك شده ايد اكتفا كنيد اين خوددارى نزديكتر است تا به ستم گراييد» (نسا/آیه 3)، شرط اختیار زن دیگر توسط مرد برقراری عدالت دربین آنهاست.
ازدواج موقت برای پسران و دختران مجرد پیشنهاد نمی‌شود
وی گفت: ازدواج موقت برای پسران و دختران مجرد پیشنهاد نمی‌شود چرا که دیگر در زمان ازدواج و تشکیل خانواده، رغبت چندانی به زندگی و رابطه زناشویی نخواهند داشت بنابراین معتقدم دختران و پسرانی که قبل از دوران عقد دائم به ازدواج موقت یا همان صیغه محرمیت روی می‌آورند، دست به امری نادرست می‌زنند.
اسدی عنوان کرد: در ازدواج موقت قبل از عقد دائم که دختر و پسر با یکدیگر محرم هستند، پس از مدتی قرارگیری در کنار یکدیگر به ناچار به روابطی دست خواهند زد که به حق شایسته دوران ازدواج و تشکیل خانواده است، از این رو پس از اتمام دوران محرمیت و ورود به عقد دائم بسیاری از زوجین از یکدیگر زده شده و با مشکلات عدیده ای روبرو خواهند شد.
این روانشناس خانواده معتقد است: عدم محرمیت دختر و پسر جهت آشنایی با یکدیگر برای ازدواج بهتر از صیغه محرمیت بین این دو است، حال اگر این دوران و روابط کاملا کنترل شده و کمتر از 6 ماه به طول بینجامد نیز قابل قبول است، همچنین فضای مجازی به عنوان عاملی مهم در فروپاشی خانواده‌ها و افزایش ارتباطات فضای حقیقی خانم و آقا در عصر کنونی از جمله آسیب‌هایی است که مدیریت، کنترل و ساماندهی لازم از سوی خانواده و جامعه و دستگاه‌های ذی‌ربط را می‌طلبد.
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سعید کاظمی، معاون پژوهش حوزه علمیه استان همدان نیز به خبرنگار ایکنا گفت: ازدواج موقت یکی از دو نوع ازدواجی است که اسلام آن را جایز شمرده و طبق شرایط و ضوابط اسلامی و توافق طرفین این نوع ازدواج بین زوجین منعقد می‌شود و قوانین جمهوری اسلامی این اجازه را به زوجین داده که هنگام جاری کردن خطبه عقد دائم، اختیار کردن همسر دوم در صورت لزوم، جزء شرایط ضمن عقد باشد.
وی افزود: ازدواج دو انسان با یکدیگر، نیاز به شناخت از سوی طرفین دارد و در این راستا بسیاری از خانواده‌ها ارتباط آزاد و نزدیک فرزند خود را با جنس مخالف مناسب نمی‌دانند لذا ازدواج موقت آن هم با لحاظ برخی محدودیت‌ها و ارتباطات می‌تواند در این راستا مفید واقع شود اما نباید این دوران بیشتر از 6 ماه به طول بینجامد چرا که عواقب و نتایج جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
حجت‌الاسلام کاظمی اضافه کرد: روی آوردن پسران و برخی دختران مجرد و میل مردان به همسر دوم و یا سوم و زوجینی که قبل از دوران عقد دائم، تصمیم به عقد دائم دارند، ازدواج موقت با رعایت و پایبند بودن به شرایط، ضوابط و محدودیت‌های لازم و رعایت عدالت که آن نیز منوط بر رفتار، کردار و ارتباط جنس مونث با جنس مذکر دارد، می‌تواند مفید واقع شود.
ازدواج موقت در جامعه ما به خوبی جا نیفتاده است
معاون پژوهش حوزه علمیه استان ادامه داد: متأسفانه ازدواج موقت در جامعه ما به خوبی جا نیفتاده و در میان بسیاری از افراد جلوه زشتی دارد و فرد روی آورنده به این امر که شاید بنا به شرایط زندگی خود و حتی با رعایت موارد فوق، به این نوع ازدواج روی آورد، فردی طرد شده به شمار رود، متأسفانه در جامعه کنونی شرایط ازدواج با کمبود شغل و تسهیلات اندک از سوی دولت و ... اندکی سخت شده است.
وی عنوان کرد: طبق آیه شریفه « وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَبَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَنُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْراً وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِى ءَاتَكُمْ وَلَا تُكْرِهُواْ فَتَيَتِكُمْ عَلَى الْبِغَآءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِّتَبْتَغُواْ عَرَضَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛ كسانى كه وسیله ازدواج نمی یابند، باید پاكدامنى و عفت پیشه كنند، تا آن كه خداوند از كرم خویش، آنان را بی نیاز نماید...» (نسا/آیه 33)، خداوند از کسانی که شرایط ازدواج ندارند می‌خواهد که حیا و خویشتن داری را پیشه کرده سپس اقدام به ازدواج کنند.
حجت‌الاسلام کاظمی گفت: به دلیل عدم شرایط لازم جهت تشکیل خانواده‌ها از سوی دختران و پسران، شاهد افزایش آمار ازدواج موقت در پسران هستیم. حال پاسخ به این نیاز و غریزه فطری به سه صورت خواهد بود؛ سرکوب، تن دادن به روابط نامشروع و ولنگاری‌های بی قید و بند و یا ایجاد یک رابطه شرعی و دینی، که بی‌شک گزینه سوم قابل قبول است اما نباید این ازدواج موقت بهانه‌ای در فرد جهت عدم میل به ازدواج دائم باشد.
این مقام مسئول بیان کرد: جهت بهبود و کاهش سن ازدواج، دولت موظف است با فرهنگ سازی درست از طرق مختلف همچون صدا وسیما و مراکز فرهنگی، ازدواج را در میان جوانان آسان کند، همچنین ارائه خدمات و تسهیلات اجتماعی و اقتصادی و تشویق به این امر مقدس می‌تواند از هزینه‌های بسیاری عواقب عدم ازدواج دختران و پسران همچون افسردگی، بی بند باری، آسیب‌های اجتماعی و ... بکاهد.
گزارش از لیلا خدایی، خبرنگار ایکنا
