بازار داغ نشست‌ها در هفته پژوهش؛ از بازخوانی وحدت حوزه و دانشگاه تا اسلامی‌سازی علوم

راز استفاده از واژه «یوم» برای قیامت

جلسه تفسیر قرآن کریم حجت‌الاسلام سیداحمد خاتمی با محوریت سوره ابراهیم، ۲۳ آذرماه برگزار شد. وی در این جلسه به تفسیر آیه بیست و یکم سوره ابراهیم پرداخت و اظهار کرد: این آیه شریفه دو بخش دارد. در بخش اول سخن از «بروز لله» است. بخش دوم سخن از «محاجه پیروان و رهبران» دارد. بخش اول آن بیانگر این است که قیامت «یوم بروز» است. قیامت حدود هفتاد نام دارد که یکی از آنها «یوم تبلی السرائر» است یعنی باطن‌ها آشکار می‌شود. «تبلی» از ریشه بلا و امتحان است؛ چون هنگام آزمون حقایق اشیا روشن می‌شود. پس در قیامت باطن‌ها آشکار می‌شود. آیه ۱۶سوره غافر هم سخن این است که این هفتاد مرتبه‌ای که کلمه «یوم» در قرآن برای قیامت گفته شده است، «یوم» به معنای بروز و شفافیت است والا روز قیامت نه روز دارد و نه شب، شب و روز برای دنیاست. پس در قیامت روز و شب نیست، چون نظام سپهری در هم پیچیده می‌شود. آیه ۱۱۴ سوره انبیا می‌فرماید: «يَوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْدًا عَلَيْنَا إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ». پس اینکه «یوم» گفته می‌شود اشاره به این است که در قیامت چیزی پوشیده نمی‌ماند. بنابراین آنجا علم اجمالی وجود ندارد و هر چه هست علم تفصیلی است.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: در بخش اول «وَبَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعًا» است. بروز را معنا کردیم که به معنای ظهور است. «براز» به معنای فضای خالی و باز است، چون ظهور و بروز در آن است. به سرزمین پهناور و باز «براز» می‌گویند. به روندگان در این زمینه می‌گویند «برزوا». آشکار شدن حریفان در برابر یکدیگر با لفظ «برز» توصیف می‌شود: «لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ». در قرآن ۹ بار واژه بروز آمده است که چند مرتبه مربوط به قیامت است. آیا فقط در قیامت بروز است یا الآن هم بروز وجود دارد؟ نباید تردید کرد در این مطلب که انسان‌ها در همه شئونشان مشهود خدا هستند و خدا آنها را می‌بیند و ذات مقدس ربوبی کاملا مطلع است چگونه عمل می‌کنند. آیه ۶۱ سوره یونس می‌فرماید: «‌وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَمَا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرَ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ؛ و در هيچ كارى نباشى و از سوى او [=خدا] هيچ [آيه‏ اى] از قرآن نخوانى و هيچ كارى نكنيد، مگر اينكه ما بر شما گواه باشيم...».

تبیین محرمیت در آیات سوره نور

آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، ۲۳ آذرماه در ادامه مباحث تفسیری سوره نور گفت: در آیات ۳۰ و ۳۱ «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» به بحث غض بصر و حفظ فروج، آشکارنکردن زینت از سوی زنان و انداختن خمار بر سر و سینه و ... اشاره شده است؛ برخی خمار در آیه را به روسری و مقنعه تعبیر کرده‌اند، اما علامه مجلسی آن را معادل چادر می‌داند.

وی افزود: در ادامه آیه ۳۱ هم به استثنائات پرداخته و فرموده است که زنان زینت خود را جز برای محارم (شوهر، فرزند، برادر، پدران همسر و ... که در آیه ذکر شد) آشکار نکنند؛ یکی از تعابیری که در این آیه از سوی مفسران بحث شده، «أَوْ نِسَائِهِنَّ» است؛ ضمیر مؤنث در آیه به مؤمنات باز می‌گردد، لذا برخی گفته‌اند زنان مؤمنه(مسلمات) حق ندارند زینت خود را برای زنان غیرمؤمنه آشکار کنند؛ در برخی روایات هم بیان شده اگر زینت زنان مؤمنه در نزد زنان غیرمؤمنه آشکار شود، ممکن است آنها در نزد شوهرانشان از زینت این زنان سخن بگویند و توصیف کنند، لذا برخی حکم به حرمت این کار داده‌اند.

هشدار نسبت به عواقب برخی روش‌های لقاح مصنوعی

آیت‌الله محمدجواد  فاضل لنکرانی، ۲۶ آذرماه در سخنانی در درس خارج خود به مناسبت هفته پژوهش، با اشاره به وجود فقه سیاسی در اسلام، افزود: اگر واقعاً اسلام دارای حکومت نبود، چه فرقی بود که بعد از پیامبر اكرم چه کسی بر مسند بنشیند؟ ‌هر كسی باشد، فرقی ندارد؛ باید بگوییم مردم را باید به مسائل معنوی و عبادی دعوت كرد و کاری نداشته باشید چه کسی حاکم است؛ آیا این می‌شود دین؟! به نظر من، هیچ امام معصومی نیست، جز اینكه درباره حکومت در دین حرف و مطلب دارد و از تمامی امامان در این باره روایت داریم. وقتی دین دارای حکومت است، حکومت هم مبتنی بر سیاست است، لذا فقه سیاسی و فقه حكومتی به میدان می‌آید.

وی افزود: نكته دیگری كه در حوزه پژوهش بایستی مد نظر قرار گیرد، این است كه فضای علمی باید مقداری باز باشد، یعنی اجازه دهند كه اهل فکر و نظر حرفشان را با استدلال و با پشتوانه علمی محکم بیان کنند، بعد در همین فضای علمی مورد نقد قرار گیرد. هیچ اشکالی ندارد اگر کسی ادعا می‌کند اسلام حکومت ندارد، اجازه داشته باشد و میدان پیدا كند كه حرفش را بزند. نباید بلافاصله او را با تهمت و نسبت‌های ناروا از میدان خارج كرد؛ بلكه باید استقبال كرد و اشكالات نظرش را به صورت علمی و در فضای مناظره و گفت‌وگو ذكر كرد. در مباحث علمی نمی‌توان جلوی فکر و علم را گرفت. امروزه اگر نگذاریم حرفی زده شود، صاحب آن حرفش را می‌نویسد و در فضای مجازی مطرح می‌شود و اگر در این فضا هم مجال پیدا نكند، بالاخره نوشته او ده سال دیگر، كمتر یا بیشتر در دست عده‌ای قرار می‌گیرد. چه اشکال دارد به جای اینکه چند سال بعد مطرح شود، همین امروز نظرش را در یک کرسی آزاد و به دور از هیاهو و هواپرستی مطرح کند؟

مصاحبه با حوزویان و اندیشمندان

سرویس معارف در این هفته مصاحبه‌های در موضوع میان‌رشتگی قرآن و علوم،‌ وحدت حوزه و دانشگاه و بزرگداشت مرحوم محمد یزدی گرفت.

وحدت حوزه و دانشگاه؛ از شعار تا واقعیت

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص)‌ العالمیة، در گفت‌گویی تفصیلی ضمن تبیین مفهوم عینی وحدت حوزه و دانشگاه و راهکارهای تحقق این وحدت بیان کرد: تردیدی نیست که حوزه علمیه قدمت دارد. اینکه دانشگاه‌ها از جریان تاریخی علمی حوزه‌های سنتی دانشی در غرب و شرق تغذیه می‌کنند هم محل وفاق است، ولی اینکه باید دست از حوزه علمیه با این عنوان برداشت، فقط در صورتی صحیح است که هر دو نهاد یک کارکرد و اصالت داشته باشد و یک هدف را دنبال کنند. این در صورتی است که دانشگا‌ها متولی تربیت مجتهد، فقیه، مرجع، امام باشند و در واقع مکان اصلی مشروعیت‌دهی و مشروعیت‌سازی برای معرفت دینی باشند. در حالی که متولی این رسالت تنها حوزه‌های علمیه متولی هستند و در جای دیگری کسی حتی مدعی این رسالت و تحقق این هدف نیست. پس نباید مسئله حوزه و دانشگاه را صرفاً قالب و صورت تلقی کرد که در دام چنین افراط و تفریط‌هایی گرفتار شویم.

وی افزود: از سوی دیگر یکی از نگاه‌های افراطی در جنبه مثبت مسئله این است که یک سری از خودِ دانشگاهی‌ها اعتقاد دارند که همین حوزه باید گسترش پیدا کند و تمام نیازهای علمی جامعه را پاسخ بدهد. چنان که عده‌ای هم اعتقاد دارند که باید این اتفاق برای دانشگاه بیفتد؛ یعنی در حقیقت، نگاه افراطی به وحدت وجود دارد. چون تلقی آنها این است که شما به دنبال وحدت هستید، یعنی باید این دو در یک افق بلند به یک نهاد علمی تبدیل بشوند، این هم حداقل با تحلیل‌ها و ارزیابی‌های اکنونی و اینجاییِ انقلاب اسلامی، نباید نگاه سازنده‌ای تلقی شود. گرچه برنامه‌ریزی‌های بسیار بلند مدتی برای یکپارچه کردن نهاد دانش قابل قبول و قابل بررسی است. اما در حال حاضر به خاطر اختلاف مبنایی برخی از اهداف، این تعریف و این برداشت و توجیه از وحدت حوزه و دانشگاه را ناصواب می‌دانیم.

میرزایی تصریح کرد: تعریفی که در آغاز از وحدت حوزه و دانشگاه ارائه شد، به تصور من تعریفی کاربردی بود و نه یک تعریف ذهنی و خیالی. در واقع منطقی عملیاتی برای این تعریف قابل تصور است. وقتی که ما صحبت از دو حرکت علمی و اجتماعی نسبتاً متفاوت می‌کنیم و از طرف دیگر مبنای ما ادعای ضرورت هر دو است، یعنی یک وقت ممکن است شما با یک جریان افراطی روبرو بشوید که مدعی است جامعه به علوم اسلامی نیاز دارد و علوم اسلامی هم باید به همه نیازهای بشریت جواب بدهد و دیگر چیزی به نام علوم انسانی ضرورتی ندارد و این نگاهی افراطی است.

وی بیان کرد: بزرگترین اتفاقی که در عرصه این وحدت باید بیفتد ایجاد گفت‌وگوی انسانی ـ الهی و ایجاد گفتمان بین علوم انسانی و علوم الهی است. این دو کرانه حوزه باید اجتماعیات، اقتصاد، فرهنگ، سیاست را در درون جریان تولید دانش دینی خودش لحاظ کند و داشته باشد. بلکه معطوف به این حوزه‌ها، دانش دینی باید شکل بگیرد و تولید بشود. تأکید می‌کنم که باید معطوف به اینها و نه مبتنی بر اینها.

چرا وحدت حوزه و دانشگاه محقق نشد

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فرمانیان، معاون پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب، در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: در بحث وحدت حوزه و دانشگاه در ۴۰ سال گذشته اقدامات بسیار خوبی انجام شده و دانشگاه‌های متعددی در تهران و قم در باب علوم انسانی اسلامی تشکیل شده است. حتی مؤسسات و مراکز متعددی در زمینه مباحث میان‌رشته‌ای مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و مدیریت، تربیت و اقتصاد با رویکرد اسلامی ایجاد شده و فعالیت‌های خوبی دارند.

وی با اذعان به اینکه با وجود همه این کارهای خوب و تلاش‌های زیاد، در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه موفق نبوده‌ایم، تصریح کرد: اینکه چرا در این مسیر موفقیت لازم را به دست نیاورده‌ایم به این علت است که محیط‌های علمی ما بعد از انقلاب در برخی دهه‌ها به تناسب نیازها آموزش را خیلی جدی گرفتند. البته در دو دهه بعد از انقلاب ضروری بود، ولی این روند تاکنون تداوم داشته و بهای بیش از حد به آموزش و کمتر به پژوهش سبب شده تا نتایج لازم را در بحث وحدت نگیریم.

حمیدرضا طوسی، مدیر گروه قرآن و علوم انسانی مجتمع آموزش عالی امام خمینی، در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه جامعةالمصطفی(ص) رشته‌های متعددی در عرصه قرآن و علوم انسانی و همچنین قرآن و علوم طبیعی راه‌اندازی کرده و تا مقطع دکتری هم تدریس می‌شود، گفت: رشته‌های قرآن و علوم سیاسی، قرآن و حقوق، قرآن و مدیریت، قرآن و علوم تربیتی و ... از جمله این رشته‌هاست که در آنها فارغ‌التحصیل از مقطع دکتری هم داریم. این فارغ‌التحصیلان مقالات و کتب متعددی را از دستاوردهای تحقیقات خود درباره قرآن و علوم انسانی تألیف کرده‌اند و سالی دو بار هم از میان طلاب ایرانی و غیرایرانی پذیرش داریم که یک دوره خاص دانش‌پژوهان ایرانی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین طالبی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۲۳ آذرماه در نشست علمی «حکمت اسلامی و حقوق بشر»، گفت: همه اندیشمندان علوم انسانی با بحث حقوق بشر سر و کار دارند و حوزه سیاست و تعلیم و تربیت، اقتصاد، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و ... بی‌بهره از این مباحث نیست. بنیاد حقوق بشر که اعلامیه آن برای ۷۰ سال پیش است، مبنای روشنی ندارد؛ در مفاد این اعلامیه به حقوق بشر توجه شده و در سال ۱۹۶۶ مفاد و معاهدات دیگری هم بر آن افزودند، اما با وجود اهمیتی که دارد، معلوم نیست بنیاد و دلیل آن چیست و چرا باید همه از آن تبعیت کنند.

طالبی با بیان اینکه حقوق بشر را خدا از ابتدای خلقت در ذات انسان قرار داده و دینداری، جنسیت، نژاد و کشور و ... هم در آن نقش ندارد و عام است، اظهار کرد: امام سجاد(ع) فرمودند که حق با زندگی همه بشریت در آمیخته است؛ ما هر فعالیتی داریم و حتی بعد از وفات هم برخی از این حقوق را داریم؛ حکمت اسلامی می‌گوید این حقوق را خدا به انسان داده است و چون شریعت مقدس اسلام و ادیان دیگر هم در کانون و اصول خود وحدت داشته‌اند، به آن صحه می‌گذارند. قوانین موضوعه در کشورها برتافته از حقوق طبیعی بشر است. قانون طبیعی از موضوعات مغفول و گمنام در حکمت اسلامی و حتی در بین فقها و فلاسفه است؛ محقق طوسی فرموده است قانونی که در سرزمین وجود دارد، یا طبیعی است یا وضع شده، و رد می‌شود.

موفقیت در نظام سلامت و طب با نگاه توحیدی و حکمت متعالیه

علیرضا صدرا، ۲۲ آذرماه در نشست علمی مجازی «حکمت سلامت» از سلسله نشست‌های همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» گفت: بدون تردید هر دانشی به بینش نیاز دارد و هر دیدگاهی به نگاه و منظر دید نیاز دارد، به عبارت دیگر حرفه‌ای همچون پزشکی دانش و اطلاعات را می‌دهد، اما بینش پزشکی به ما بینایی و دانایی سلامت را ارزانی می‌دارد و این دو باید در کنار هم دیده شود چراکه دانش صحیح محصول بینش صحیح است.

دانشیار دانشگاه تهران افزود: ما در حوزه سلامت با انسان سر و کار داریم و انسان حتما چون متفکر است زاویه دید و دیدگاه دارد و چون نظریه دارد منظر دارد؛ ما در حوزه حکمت سلامت سه رهیافت و سه نظر داریم، رهیافت نخست مکانیکی است که می‌گوید: انسان مثل ماشین هست و پیچ و مهره دارد و سلامت هم در حقیقت درست کردن و سرویس کردن او است، رهیافت دوم آرمانیستی است که انسان را یک جاندار می‌داند و به او فراتر از حیوان نگاه نمی‌کند ولی نگاه واحد این است که به انسان، انسانی نگاه کنید چون انسان هرچند جسم حیوانی دارد، اما از نظر روحش انسان است و ویژگی‌های خاص انسانی دارد.

وی در ادامه اظهار کرد: انسان غیر از غریزه و نفس و جسم حیوانی، ویژگی‌هایی دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت برای همین است که متخصصان ما برای کشف یک واکسن یا دارو ابتدا روی خرگوش یا موش استفاده می‌کنند، اما این را هم باید در نظر داشت که بدن انسان ویژگی‌های دارد که حیوان ندارد به همین دلیل باید نگاه انسانی داشته باشیم به پزشکی و با بینش انسانی به پزشکی نگاه کنیم.

تبیین دکترین دفاعی جامعه اسلامی در سوره انفال

حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، ۲۲ آذرماه در نشست «حکمرانی در قرآن» که به صورت مجازی برگزار شد، با اشاره به تشکیل جامعه اسلامی در مدینه، گفت: رسول‌الله باید مشکلات معیشتی و اقتصادی مسلمین، مسکن و غذای مهاجرین را تأمین می‌کردند، زیرا عدم این مسئله می‌توانست موجب مشکلات فراونی در عرصه روانی و امنیتی شود، ضمن اینکه حضرت باید از یهودیان هم مراقبت می‌کرد تا به جامعه نوپای اسلامی ضربه نزنند. ایشان قانونی تنظیم کردند تا جامعه‌سازی، امنیت‌سازی و امت‌سازی محقق شود؛ این قانون با عناوینی مانند معاهده و صحیفه و قانون اساسی مدینه تعبیر می‌شود؛ طرف اول معاهده خود رسول‌الله و طرف دیگر کسانی هستند که شهروندان این جامعه اعم از مهاجرین و انصار و یهودیان و ... بودند که البته یهودیان این معاهده را نقض کردند. از طرف دیگر، مفاد این عهدنامه هم آن بود که محدوده مدینه امن است و کسی حق درگیری در این منطقه را ندارد.

لکزایی با بیان اینکه بخش زیادی از سوره مبارکه انفال به جنگ بدر و دکترین دفاعی اسلام اختصاص یافته است، تصریح کرد: در رمضان سال دوم هجرت، مشرکان با رهبری ابوسفیان و با حضور هزار نیرو به سمت مدینه و در قالب کاروان به ظاهر تجاری حرکت کردند ولی مسلمین خدعه آنها را فهمیدند و آنها هم مسیر خود را تغییر دادند، ولی لشکر ابوجهل(که لشکر نظامی بود) با مسلمین درگیر شد و مسلمین با اینکه نیروهای اندکی داشتند، با مدد الهی به پیروزی رسیدند و غنائم زیادی گرفتند؛ بحث‌ها و چالش‌هایی بر سر غنائم در میان مسلمین ایجاد شد که نشان داد آنها یکدست نیستند و عده‌ای با پیامبر بحث و منازعه می‌کنند و مسائل دنیوی برای آنان مهم است.

تبیین سبک زندگی اسلامی در کتاب عیون اخبارالرضا(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا سالاری‌فر، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، شامگاه ۲۴ آذر در نشست علمی «سبک زندگی اسلامی در کتاب عیون اخبارالرضا(ع)» با بیان اینکه سبک زندگی از موضوعات جدید در روانشناسی و جامعه‌شناسی است، گفت: اولین بار روان‌شناسی به نام آدلر مفهوم سبک زندگی یا «life style» را مطرح کرد؛ بنابراین سبک زندگی شیوه نسبتاً ثابت برای رسیدن به اهداف است.

وی افزود: در سبک زندگی با مفهوم عینی و عملیاتی روبرو هستیم که مجموعه رفتارهای فرد را به عنوان یک مدل و شیوه برای رسیدن به اهداف ارائه می‌دهد؛ بنابراین این مجموعه کاملاً عینی و کمیت‌پذیر است و به عبارتی سبک زندگی نمود رفتاری و عینی شخصیت است، لذا باید از رفتارها آغاز کنیم؛ رفتارها هم مبتنی بر احساسات و عواطف و اندیشه‌هاست، نه اینکه چیزی در خلأ شکل بگیرد. از این‌رو سبک زندگی اسلامی خاستگاهی دارد که شامل فطرت و تربیت است؛ این سبک از دوره کودکی شکل می‌گیرد و در بزرگسالی به روش پایدار تبدیل می‌شود.

این نویسنده حوزوی با بیان اینکه نگرش سبک زندگی مبتنی بر نگاه فرد به هستی و خود انسان است، افزود: کتاب عیون اخبارالرضا(ع) ظرفیت تولید و تبیین سبک زندگی را دارد؛ این کتاب جامعیتی دارد که می‌توانیم الگوی سبک زندگی را از آن استخراج کنیم؛ زیرا امام رضا(ع) در سخنانشان راه و سبک را نشان داده و این مواضع در عیون اخبار الرضا(ع) منعکس است. نگرش به جهان و اینکه جهان خالق واحد دارد؛‌ (توحیدمحوری) نگرشی است که سازنده سبک زندگی اسلامی است و در باب‌های مختلف عیون به آن پرداخته شده از جمله در باب یازدهم، ۵۰ روایت در زمینه توحید و نگرش توحیدی ارائه شده است. امام(ع) در حدیث ۲۳ به صفات خداوند مانند السمیع، البصیر، الواحد، الاحد و ... اشاره کرده و خدا را منشأ همه چیز می‌دانند. همچنین خطبه توحیدیه حضرت مملو از مباحث توحیدی است.

تدوین موسوعه‌های ناظر به فقه معاصر از اولویت حوزه است

آیت‌الله اعرافی، شامگاه ۲۴ آذرماه، در نشست ستاد راهبری و هماهنگی موسوعه‌های تخصصی آیات و روایات ضمن تبریک هفته پژوهش به اعضای این ستاد گفت: می‌بایست منابع اصلی شیعی به صورت سهل‌الوصول و قابل استفاده با گوشی‌های همراه در دسترس عموم قرار گیرند. موسوعه‌های قرآنی و روایی ناظر به فقه معاصر در قالب کتب جدید یکی از اولویت‌های حوزه های علمیه است. این موسوعه‌ها نیازمند طرحی هستند که با استفاده از آن‌ها بتوان به طراحی آنها پرداخت؛ این کار یک امر تخصصی علمی است که باید از اول با یک حرکت دیجیتالی و در قالب وب و به صورت مشارکتی آغاز شود.

کتاب «اسلام‌پژوهی در اسرائیل» منتشر شد

امروزه نگاه بیرونی به یک دین یا مذهب، از جمله مطالعات و تحقیقات رایج در جهان است و بسیاری از خاورشناسان و مستشرقان، در راستای مطالعات و تحقیقات شرق‌شناسی، به تحقیق و بررسی در زمینه دین اسلام و مذاهب آن روی آورده‌اند.

کتاب حاضر به معرفی برخی از مطالعات و تحقیقات اسلام‌پژوهی در اسرائیل، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، مقالات، نشریه‌ها، سیاست‌ها، مراکز و شخصیت‌های اسلام‌پژوه در این منطقه حساس خاورمیانه پرداخته است.

در مراکز علمی اسرائیل فعالیت‌های فردی و گروهی زیادی در زمینه شناخت افکار، باورها، آثار، فرهنگ، تمدن، شخصیت‌ها و مرکزهای مسلمانان کل نقاط جهان صورت گرفته و محصولات علمی فراوانی در این زمینه تولید و منتشر شده است این نکته نشان از اهمیت مطالعه درباره اسلام، جوامع اسلامی و فرهنگ و تمدن آنها در نزد یهودیان و حتی جهانیان دارد. این کتاب سرآغازی برای پژوهش‌ها و تحقیقات گسترده‌تر در آینده نزدیک است و به عنوان مدل و الگو جهت مطالعات در این زمینه به خوانندگان هدیه می‌کند.

در اسرائیل (فلسطین اشغالی)، مراکز تحقیقاتی فراوانی با جذب اساتید و پژوهشگران پرشمار، مشغول مطالعه و تحقیق درباره ادیان و مذاهب گوناگون هستند که یکی از آنها، دین اسلام است. این مطالعات و تحقیقات به صورت آموزشی و پژوهشی، در مقاطع دانشگاهی - اعم از کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی - صورت می‌گیرد و در یک سیر صعودی درخور توجه، رو به افزایش است.

«حوزه علمیه تراز» اثر حجت‌الاسلام ایزدهی به بازار نشر رسید

حوزه علمیه تراز در فضای تحقق حاکمیت اسلامی، می‌بایست با درک شرایط موجود، همراهی خویش با انقلاب را مدنظر قرار داده و با حفظ روحیه انقلابی، ضمن به‌دور بودن از تفکر سکولار، تبیین مبانی حداکثری نظام سیاسی در قالب تبیین رویکرد حکومتی به فقه و نظام‌سازی در عرصه‌های مختلف زندگی را مورد عنایت قرار دهد. بلکه ضمن بازنگری در علوم رایج حوزوی با نگاه به نیازهای حکومتی و در راستای تحکیم حاکمیت حداکثری دین در جامعه، گفتمانی متناسب با این نظام معرفتی در جامعه علمی، ایجاد و ترویج کنند.

«حوزه انقلابی» بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی ایران و در چند سال اخیر از سوی آیت‌‏الله العظمی خامنه‏‌ای رهبر انقلاب اسلامی مورد استفاده و تأکید قرار گرفته و ادبیات این عرصه نیز به ایشان مستند است؛ لذا در این کتاب ضمن بازخوانی دیدگاه ایشان در خصوص رویکرد انقلابی حوزه علمیه، مواردی را که نمایان‏گر چیستی حوزه علمیه تراز انقلاب اسلامی است، مورد عنایت و تحقیق قرار گرفته و تأکید دارد که اسلامیت و انقلابی‌بودن نظام اسلامی در گرو انقلابی‌بودن و انقلابی‌ماندن حوزه علمیه است.

بدیهی است آنچه در این تحقیق به‏‌مثابه معیار سنجش، در قرار‌گرفتن حوزه علمیه، به‏ عنوان تراز انقلاب اسلامی است نه انطباق علوم حوزوی، ساختار حوزه و رفتار حوزویان با قوانین نظام اسلامی و اسناد بالادستی آن و نه در هماهنگی با قوانین مصوّب نهادهای رسمی حوزه علمیه، بلکه حرکت در مسیر روزآمدی جهت پاسخ‏گویی به پرسش‌‏ها و نیازهای جامعه اسلامی، انقلاب اسلامی و مردم مسلمان در شرایط و فضای تحقّق حاکمیّت اسلام در مرزهای جغرافیایی کشور ایران و بازتولید علوم حوزوی در راستای ارائه نرم افزار اداره مطلوب و شریعت‏مدار جامعه و هدایت جامعه به سوی تمدّن نوین اسلامی است.

انتشار ۱۴۴ کتاب در مجمع جهانی اهل بیت(ع)

۲۶ آذرماه، مراسم رونمایی از آثار منتشر شده سال جاری در مجمع جهانی اهل بیت(ع) و گرامیداشت هفته پژوهش با حضور آیت‌الله رمضانی، دبیرکل مجمع جهانی؛ حجت‌الاسلام والمسلمین احمد احمدی‌تبار، قائم مقام و معاون این مجمع و حجت‌الاسلام والمسلمین آل ایوب، مدیر پژوهشی مجمع جهانی اهل بیت(ع) برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد احمدی‌تبار در این مراسم اظهار کرد: مقام معظم رهبری در حکم انتصاب دبیرکل جدید مجمع، خواهان تحول شدند. تحول هم نیازمند ابزار و مطالعات و پژوهش‌هایی است؛ یکی از پژوهش‌های ارزشمند صورت گرفته شناسایی آسیب‌ها، تهدیدات و فرصت‌ها همچنین وضعیت موجود و مطلوب و راه رسیدن به وضع مطلوب است.

معاون فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) با بیان اینکه هدف نظام اسلامی تحقق تمدن نوین اسلامی است، افزود: گروه راهبردی در مجمع جهانی تشکیل شده و به بررسی وضعیت شیعیان در نقاط مختلف جهان می‌پردازد؛ تا پایان امسال ۴۰ کشور از همه جهات وضعیت‌شناسی می‌شوند تا برنامه‌ریزی فرهنگی مجمع در قالب نتایج این پژوهش‌ها دنبال شود.

احمدی‌تبار گفت: یکی از کارهای مجمع جهانی ایجاد ویکی‌شیعه و توسعه آن است؛ تاکنون در جهان یک دانشنامه جامع مکتب اهل بیت(ع) نداشته‌ایم تا محققان بتوانند در تحقیقات خود از آثار شیعه بهره ببرند؛ ویکی شیعه به ده زبان بیش از هفت هزار مدخل دارد و معتقدم باید به جایگاه مرجعیت علمی برسد تا هر کسی می‌خواهد مکتب شیعه را معرفی و مطالعه کند به ویکی شیعه استناد کند.