انسان به چه میزان در تعیین سرنوشت خود در شب قدر مؤثر است

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی عیوضی، معاون و استاد علوم قرآنی حوزه علمیه امام حسین(ع)، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مباحث شب‌های قدر برنامه‌ریزی است، اظهار کرد: باید تبیین شود که در شب قدر چه اتفاقی می‌افتد که تا این حد مهم شده و ما باید آن را جدی بگیریم.

وی با اشاره به اینکه برنامه‌ریز در این زمینه خالق یکتا است، افزود: ملائکه شرح حال انسان را به قلب امام معصوم که در عصر ما امام زمان(عج) است نازل می‌کنند. اما نکته مهم در این زمینه آن است که افرادی که برای ما برنامه‌ریزی می‌کنند قطعاً خیر و صلاح انسان را مدنظر قرار می‌دهند و بهترین‌ها را برای شخص رقم می‌زنند بنابراین افرادی که برنامه‌ریزی می‌کنند دلسوز ما هستند.

عیوضی با بیان این نکته که یه طرف این برنامه‌ریزی خود انسان است، افزود: باید تبیین شود که انسان چه سهمی در تعیین این سرنوشت و تعیین برنامه ریزی دارد. میزان ظرفیت انسان و اینکه خودش خواستار چه چیزی است، دو عامل مهم و تأثیرگذار در تعیین سرنوشت انسان در شب قدر است.

وی ادامه داد: یک پزشک متخصص همواره درصدد است بهترین نسخه را برای بیمار بنویسد اما خود بیمار باید درباره وضعیت فعلی اش کاملاً توضیح شفافی بدهد، به عنوان نمونه گاهی پزشک معالج عمل جراحی را برای انسان در نظر می‌گیرد اما ممکن است انسان به دلایل مختلف همچون عدم توانایی دربرداشت هزینه یا ترس از عمل جراحی و... نسخه پزشک را رد کند. بنابراین اینکه انسان خودش خواستار چه چیزی است و چقدر ظرفیت دارد در تعیین سرنوشتش مؤثر است.

وی به وظیفه انسان در تعیین سرنوشت خود در شب قدر پرداخت و گفت: وظیفه هر انسانی این است که ظرفیت خود را بالا ببرد و یا در حقیقت شرح صدر پیدا کند. هر کسی که ظرفیت بالاتری دارد و ظرف وجودی‌اش بزرگ‌تر است بیشتر می‌تواند از رحمت خداوند بهره ببرد.

خودمحوری عامل اصلی کم شدن ظرفیت انسان

استاد علوم قرآنی حوزه علمیه امام حسین(ع)، خودمحوری را عامل اصلی کم بودن ظرفیت انسان و استفاده کمتر از رحمت الهی برشمرد و گفت: وقتی انسان فقط به خودش فکر می‌کند و تنگ نظر است، نمی‌تواند نعمت‌هایی که خداوند به دیگران داده ببیند.یکی از دعاهای ماه مبارک رمضان دعای الهم داخل علی اهل القبور السرور است.

این استاد قرآنی تأکید کرد: با دقت در محتوای فرازهای این دعا می‌بینیم که دو نکته مهم در این فرازها وجود دارد؛ در تمامی فرازها به نیازها توجه شده است، در همه فرازها دعا به‌صورت عمومی است. به عنوان نمونه همه مریض‌ها را شفا بده، همه گرسنه‌ها را سیر کن و...

وی تصریح کرد: این دعا پیام بسیار مهمی دارد آن هم اینکه روزه دار واقعی کسی است که خودمحور نباشد و در زندگی همه چیز را فقط برای خودش نخواهد. در این زمینه از امام علی(ع) نقل می‌شود آنچه را برای خودت می‌پسندی برای دیگران هم بپسند.

نیازسنجی؛ فاکتور مهم در دعای ماه رمضان

عیوضی با اشاره به اینکه توجه به نیاز دیگران یکی از مهم‌ترین فاکتورهای دعای ماه مبارک رمضان است، افزود: در این دعا نه تنها به نیازهای مادی و معنوی توجه شده بلکه به دعا برای افرادی که از دنیا رفته اند نیز توجه دارد، اللهم ادخل علی اهل القبور السرور، افرادی که از دنیا رفته‌اند نیز به رفع غم و غصه‌هایشان نیاز دارند، بنابراین باید از خودمحوری خارج شویم و به فکر تمامی افراد حتی انسان‌هایی که از دنیا رفته‌اند نیز باشیم.

وی ادامه داد: توجه به نیاز مادی انسان‌ها نیز از دیگر فرازهای این دعا است، اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ‏، علاوه بر این نیازهای روحی و روانی نیز در این دعا مورد توجه قرار گرفته. براساس این دعا انسان باید علاوه بر اینکه به رفع نیازهای مادی انسان‌ها توجه می‌کند رفع نیازهای معنوی آنها را نیز مورد توجه قرار دهد. به عنوان نمونه کسی که عزیزی را از دست می‌دهد، یا اسیر شده و یا غریب است به آنها توجه کند و یا بدهی دارد در تمامی این موارد ابتدا انسان باید دعا کند و سپس در حد توان در حل این مشکلات پیش قدم باشد، در این صورت است که توانسته ظرفیت وجودی خود را بالا ببرد.

توجه به نیاز اجتماعی دیگران، فاکتور دعای رمضان

وی با اشاره به اینکه توجه به نیاز اجتماعی دیگران یکی از فاکتورهای مهم دعای ماه مبارک رمضان و از عوامل مهم بالا بودن ظرفیت انسان است، افزود: اللهم اصلح کل فاسد من امور المسلمین، این فراز از دعا سلامت اجتماعی یک جامعه را مد نظر قرار می‌دهد. در حقیقت تمامی فرازهای این دعا برای این است که ما از خودمحوری خارج شویم. عدم توجه به امر بی حجابی، روزه خواری و ... سلامت اجتماعی یک جامعه را به هم می‌زند و کسانی که نسبت به این موضوع بی تفاوت هستند نشان از خودمحوری آنها است.

رذائل اخلاقی انسان؛ عامل مهم کم شدن ظرفیت وجود

معاون و استاد علوم قرآنی حوزه علمیه امام حسین(ع) تصریح کرد: وجود رذائل اخلاقی در انسان یکی از مهم ترین عوامل کم شدن ظرفیت انسان ها برای استفاده از شب قدر است. حسادت به دیگران، کینه از دیگران، اهل دوبه هم زنی بودن، سخن چینی و... از جمله رذائل اخلاقی هستند که ظرفیت انسان را پایین نگه داشته و مانع از رشد روحی و روانی انسان می‌شوند. پس لازم است ویژگی‌های اخلاقی خود را بشناسیم و در این شب‌های قدر درصدد درست کردن این رذائل اخلاقی باشیم.

وی ادامه داد: انسان فطرتاً خداجوست و فطرتاً با مبدا اصلی ارتباط دارد، وقتی انسان از مداری که فطرتاً می‌تواند با خداوند ارتباط بگیرد خارج می‌شود دچار اضطراب، غم و غصه می‌شود و اختلال‌های روحی و روانی برایش ایجاد می‌شود.اما وقتی دوباره به این مدار باز می‌گردد و با خداوند ارتباط می‌گیرد به حد تعادل می‌رسد. در اصطلاحات دینی به این حالت توبه می‌گویند.یکی از مهم ترین وظایف ما این است که وقتی از این مدار دور شدیم دوباره تلاش داشته باشیم به این مدار برسیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: دغدغه بنده در شب قدر و اینکه از خداوند چه چیزی می‌خواهد نیز بسیار مهم است‌. در حقیقت برای ما براساس دغدغه‌ای که داریم نسخه می‌پیچند.اینکه اولویت‌های ما در زندگی چه چیزهایی هستند. یکی فقط نعمت مادی می‌خواهد آمد دیگری دید وسیع تری دارد هم برای این دنیا و هم برای آخرت نسخه می‌پیچد.

عیوضی گفت: از آیت‌الله بهجت سفارش شده در شب قدر برای فرج امام زمان دعا کنید که گشایش زندگی انسان‌ها در گرو فرج امام زمان است‌. علاوه بر این ممکن است فردی از خداوند توفیق انجام اوامر الهی را بخواهد و در حقیقت در مدار نزدیکی با خداوند قرار گرفته است و یا زیارت و شفاعت امامان معصوم را بخواهد.

وی ادامه داد: در امور مادی گاهی انسان یک زن صالحه می‌خواهد و یا فرزند صالح از خداوند طلب می‌کند. باید برای تمامی اینها دعا کنیم تا آن را بدست بیاوریم‌. قسمتی ای مقدرات به دعاهای انسان بستگی دارد. به عنوان نمونه حضرت ابراهیم برای خودش و ذریه اش از خداوند می‌خواهد که اهل اقامه کنندگان نماز باشند این دعا مستجاب می‌شود و نسل اهل بیت از نسل حضرت ابراهیم است.

گفت‌‌وگو از عاطفه ابرار پیراسته