اتمام حجت پیامبران یعنی گرفتن بهانه‌ها از بشر

به گزارش ایکنا از همدان، آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، شب گذشته، 19 آذرماه در جلسه 99 تفسیر قرآن کریم که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، در ادامه مباحث خود درباره هدف ارسال پیامبران و اتمام حجت خدا بر بندگان به بیان مطالبی پرداخت که در ادامه می‌خوانیم:

امام کاظم(ع) به هشام فرمود خداوند متعال دو روش و حجت دارد و براساس آن حرف‌های خود را به مردم انتقال می‌دهد. این نکته در قرآن کریم در موارد زیادی مطرح شده است که ما حرف خود را می‌زنیم تا قیامت نگویید خدایا به ما نگفتی که عالم حساب و کتابی دارد و چرا پیامبری برای ما ارسال نکردی.

«رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَنَخْزَىٰ؛ پروردگارا چرا بر ما رسولی نفرستادی تا از آیات تو پیروی کنیم پیش از آنکه به این عذاب و ذلت و خواری گرفتار شویم» (طه/ آیه 134)؛ قرآن کریم می‌فرماید اگر به شما عقل و فطرت نمی‌دادم و پیامبری برای شما ارسال نمی‌کردم قیامت می‌توانستید همچنین ادعایی کنید.

در ادامه امام کاظم(ع) می‌فرماید: حجت ظاهری پیامبران الهی، انبیا و اوصیا هستند و حجت باطنی نیز عقل شماست. یکی از اهداف بعثت انبیا مسئله اتمام حجت است که خداوند می‌فرماید: «وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا؛ ما تا رسول نفرستیم و بر خلق اتمام حجت نکنیم هرگز کسی را عذاب نخواهیم کرد.» (اسراء/ آیه 15)

بیشتر بخوانید:

• قبر پنهان حضرت فاطمه(س) فریاد مظلومیت علی(ع) است
• هدف ارسال پیامبران اتمام حجت خداوند است
• تقویت اراده و عبرت انسان‌؛ دو هدف قرآن از بیان سرنوشت پیامبران
• نوع ذکر قرآن در مورد انبیا (ع) چگونه است

این سنت الهی است که خداوند بدون رساندن حرف به بندگانش کسی را عذاب نمی‌کند، همین امروز هم اگر انسانی در کشوری یا قاره‌ای در روستایی یا خانواده‌ای زندگی می‌کند و از خدا و پیامبر خبردار نشده خداوند او را عذاب نمی‌کند. اما از طرف دیگر کسی که مسلمان است اگر به احکام شریعت توجه نکند مقصر است.

حضرت موسی(ع) در خانه فرعون پرورش یافت و به نوعی فرعون جای پدر او بود، وقتی در جوانی موسی از کاخ فرعون به شهر مَدیَن رفته و تشکیل زندگی داد و به پیامبری مبعوث شد، خداوند به او گفت به سمت فرعون برو اما اول حرف بزن و اتمام حجت کن.

خداوند حتی به پیامبر خود امر می‌کند با فرعونی که ادعای خدایی دارد با زبان نرم سخن بگوید: «اذْهَبْ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ؛ که به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است.» (نازعات/ آیه 17) و «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَىٰ؛ و با او سخنى نرم گوييد، شايد كه پند پذيرد يا بترسد.» (طه/ آیه 44)

این آیه نشان می‌دهد خدا هم اگر می‌خواهد فرعون را در نیل غرق کند از همان ابتدا حکم غرق شدن را نمی‌دهد بلکه ابتدا اتمام حجت کرده و سخن را به او می‌رساند. از زمانی که حضرت موسی(ع) به دعوت خدا آغاز کرد تا وقتی فرعون غرق شد 40 سال طول کشید.

اتمام حجت پیامبران یعنی بهانه‌ها از بشر گرفته شود و روز قیامت کسی از خدا شاکی نشود «قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ ۖ فَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ؛ بگو: برای خدا حجت بالغه و رساست، اگر می‌خواست همه شما را هدایت می‌کرد.» (انعام/ آیه 149)؛ بنابراین هر چقدر جامعه درگیر فساد و مشکلات شود هیچ‌کدام بهانه‌ای نیست که خود را توجیه کنیم.

اینکه بگوییم ما انسان‌های پُست‌مدرنیته و قرن 21 هستیم هم نمی‌تواند توجیهی برای اشتباهات و گناهان باشد، چراکه انسان اراده و توانایی انتخاب دارد و از این رو حجت بر او تمام شده است. «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَىٰ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِيرٍ وَلَا نَذِيرٍ ۖ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛ ای اهل کتاب بی‌تردید رسول ما پس از روزگار فترت و خلأ پیامبران به سوی شما آمد و آنچه را مورد نیاز دنیا و آخرت شماست برای شما بیان می کند که روز قیامت در پیشگاه خدا نگویید: برای ما هیچ مژده‌دهنده و بیم‌رسانی نیامد، یقیناً مژده‌دهنده و بیم‌رسان به سوی‌تان آمد و خدا بر هر کاری تواناست.» (مائده/ آیه 19)؛ این آیه نیز می‌فرماید رسول آمده برای شما تبیین کند تا در قیامت نگویید بشیر و نذیری برای ما نبود.