معرفی ارکان اربعه در فلسفه و طب براساس کتاب قانون ابن‌سینا

به گزارش ایکنا از همدان، نجفقلی حبیبی، استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، امروز، هفتم خردادماه در همایش «از شفا تا قانون» در دانشگاه علوم پزشکی همدان با موضوع «ارکان اربعه در فلسفه و طب» اظهار کرد: کتاب قانون ابن سینا در پنج کتاب یا باب تنظیم شده است.

وی افزود: کتاب اول معروف به کلیات است، بوعلی سینا بیماری‌ها و معالجات را به‌صورت کلی بیان می‌کند، حتی در خصوص آب و هوا که موجب بیماری می‌شود، در این کتاب بحث می‌کند، این کتاب برای حفاظت در سفر کتاب جامعی است.

حبیبی با اشاره‌ به اینکه تا 100 سال پیش کتاب اول قانون را همه علما در تمام رشته‌ها می‌خواندند، گفت: این کتاب یک کتاب جامع است و همه عالمان در رشته‌های مختلف غیر از پزشکی هم آن را می‎‌خواندند.

استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران بیان کرد: در این کتاب در مورد شهرسازی، نحوه و جهت پنجره گذاشتن در ساختمان، دخالت مشاغل در سلامت انسان و... سخن گفته است، اما بخش‌های دیگر کتاب‌ قانون ابن‌سینا تخصصی‌تر است. کتاب دوم به دارو و شرح داروهای معدنی و گیاهی می‌پردازد. کتاب سوم که مفصل‌ترین بخش قانون است در قالب دو جلد بیش از هزار صفحه‌ای است که از سر تا بدن را بررسی می‌کند که بیماری‌ها و راه معالجات تمام قسمت‌های بدن را تشریح می‌کند. در این کتاب فقط در ۳۰۰ تا ۴۰۰ صفحه بیماری‌های سر بیان می‌شود. در این قسمت انواع جنون‌ها و مداوای آن‌ها بیان شده است که مباحث روانشناسی نیز در این قسمت بیان می‌شود؛ ابن‌سینا در این رابطه چشم، لب، گلو بینی و سایر اعضای سر و صورت را هم به صورت جدا بررسی می‌کند.

وی ادامه داد: کتاب سوم قانون با رویکرد و ترجمه جدید در قالب دو جلد هزار و ۱۰۰ صفحه‌ای در دست چاپ است. این کتاب جهانی است و از ایران به سایر نقاط مختلف ارائه خواهد شد. در برخی کشورها از جمله لبنان کتاب قانون سالانه منتشر می‌شود و نمی‌توان گفت این کتاب قدیمی شده است.

حبیبی قدیمی‌ترین کتاب خطی که از قانون به‌جا مانده است را مربوط به سال ۵۰۰ شمسی در آذربايجان دانست و یادآور شد: بخش کوچکی از قانون در این کتاب آورده شده در کمترین صفحات شامل ۵۰۰ صفحه است. ظاهراً تاکنون کسی دست خط خود ابن‌سینا را ندیده است. جوزجانی کسی بوده که تا حدود زیادی مطالب او را جمع‌آوری کرده است.

استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران با بیان اینکه کتاب چهارم نیز حاصل تجارب و آموخته‌های شخصی ابن‌سیناست، گفت: کتاب پنجم نیز بیشتر با عنوان طب سنتی مطالبی دارد که امروز طب سنتی نوین بیشتر از آن استفاده می‌کند، این کتاب به‌صورت نسخه‌ای و کوتاه، درمان برخی از بیماری‌ها را بیان کرده است‌.