نتایج سطحی‌نگری و دنیاگرایی انسان‌ها از منظر قرآن‌کریم

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق صالح، قرآن پژوه همدانی، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: یکی از مطالب مهمی که از سوره انبیاء برداشت می‌شود این است که سطحی‌نگری و دنیاگرایی انسان‌ها و برخی از اقوام، باعث فیلترینگ ذهنی آنها شده و سخنان پیامبران و رهبران الهی را بر اساس این سطح فکری و ذهنی خودشان می‌فهمنند و همین مانع فهم سخنان پیامبران و رهبران الهی جوامع الهی شده است، «مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَهُمْ يَلْعَبُونَ از سوى پروردگارشان برايشان هيچ اندرز تازه‌اى نيامد، جز آنكه آن را شنيدند و سرگرم بازيچه بودند.»(انبیا/ ۲)

وی با بیان اینکه به ظاهر اکتفا کردن و از محدوده حس و تجربه فراتر نرفتن و تعقل نکردن در امور ماورائی عامل این سطحی نگری معرفی شده است، بیان کرد: در آیه 17 و 18 این سوره می‌فرماید
 «وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنهَمَا لَاعِبِينَ، لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لهَوًا لاَّتخَّذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن كُنَّا فَاعِلِينَ آسمان و زمین و آنچه میان آن است برای سرگرمی نیافریده‌ایم که بخواهد بی‌حساب و کتاب باشد * به فرض که می‌خواستیم تفریحی بکنیم چیزی متناسب با خومان انتخاب می‌کردیم.»

صالح تاکید کرد: در این راستا نکته قابل توجهی را متذکر می‌شود اگر ظاهرگرایان از شما پرسیدند دلیل و برهان وجود خدا چیست!؟ بهترین جواب این است که از آنها برای رد خالق و خدای عالم دلیل بخواهید  «أَمِ اتخَّذُواْ مِن دُونِهِ ءَالهِةً  قُلْ هَاتُواْ بُرْهَانَكمُ‏  هَاذَا ذِكْرُ مَن مَّعِىَ وَ ذِكْرُ مَن قَبْلىِ  بَلْ أَكْثرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ الحْقَّ  فَهُم مُّعْرِضُونَ آیا بت پرست‌ها به جای او، معبودهایی انتخاب کرده اند؟! بگو: دلیلتان را بگویید. پیام مشترک قرآن و کتاب‌های آسمانی قبلی یکتایی خداست، ولی بیشترشان این حقیقت را نمی‌فهمند و برای همین به آن بی‌اعتنایند» (انبیاء /۲۴)

صالح اظهار کرد: از آنجا که خدا از امور باطنی و ملکوتی است نمی‌توان برای این مردم ظاهرگرا دلیل قانع کننده آورد چراکه فهم آن را ندارند، از طرفی کسی نمی‌تواند دلیلی برای عدم وجود خدای متعال و خالق خود بیاورد، هم‌چنین خدای متعال در قرآن بیشتر از اینکه خودش را اثبات کند به بیان صفات خودش پرداخته و گویا اثبات را قطعی گرفته و لازم نمی‌داند که برایش دلیل بیاورد و در مقابل افرادی که به دنبال دلیل وجود خدا هستند رد و انکار او خود می‌تواند دلیل مهمی بر اثباتش باشد.

وی توضیح داد: برخی می‌گویند عاَلم خالقی ندارد بلکه از یک انفجار و نور به وجود آمده که همین سخن را قرآن دلیل اثبات وجود خدا می‌داند و می‌گوید «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض»
و اگر برخی بگویند عالَم از یک تک سلولی به وجود آمده باز هم خدا را اثبات کرده چرا که قرآن می‌فرماید «قل هو الله احد».

این قرآن پژوه با اشاره به اینکه بهانه‌گیری انسان تمام شدنی نیست، افزود: درصورتی‌که انسان از این فکر بسته و زندگی محدود به دنیا فراتر برود و ماوراء زندگی دنیوی را باور کند می‌تواند به اصل و باطن این زندگی دست پیدا کند.

وی تاکید کرد: گویا یکی از راهکارهای برقراری این ارتباط و فهم عالم غیب و باطن، قرآن مجید است «لَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ  أَفَلَا تَعْقِلُونَ برایشان کتابی فرستادیم که بهترین برنامه زندگی تان در آن است، پس چرا عقلتان را به کار نمی‌اندازید.» (انبیا / ۱۰)

صالح ادامه داد: این سوره می‌فرماید مردمی که به ظاهر اکتفا کرده و سطحی‌نگر هستند، بازیچه قرار می‌گیرند و نمی‌توانند آنچه که در مورد باطن، حکمت، عاقبت عالَم و خود آنها وجود دارد را باور کنند لذا به آخرت و غیب ایمان نمی‌آوردند لذا دلیل قانع کننده و محکمی برای رفتار و دلیل خود نیز ندارند، از این رو وقتی از آنها بپرسی چرا انسان‌ها یا مجسمه های بی‌جان می‌پرسیتد؟ مهمترین جوابشان این است که ما از گذشتگانمان تقلید می‌کنیم.

صالح گفت: از طرفی خداوند برای نشان دادن جلوه‌ای از این غیب جریان‌هایی از در آتش انداحتن حضرت ابراهیم و زنده ماندن او، حضرت لوط، ایوب، یونس، زکریا، مریم و عیسی را بیان می‌کند که فرامادی و برخلاف قوانین طبیعی و دنیوی و ظاهری هستند.